Kinh Nghiệm Hướng dẫn So sánh đạo đức cũ và đạo đức mới 2022
Quý khách đang tìm kiếm từ khóa So sánh đạo đức cũ và đạo đức mới được Update vào lúc : 2022-05-22 03:15:07 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Điểm trội của Hồ Chí Minh so với nhiều danh nhân khác là toàn bộ cuộc sống của Người là pho sách lớn về đạo đức. Sức mạnh mẽ và tự tin của đạo đức đã lan toả, thẩm thấu, trở thành giá trị văn hoá vĩnh hằng trong những thế hệ người Việt Nam. Đã từ lâu, Hồ Chí Minh được lòng dân Việt Nam tôn vinh là lãnh tụ, người Anh hùng dân tộc bản địa vĩ đại, được như vậy là chính bới trước hết từ đạo đức của Người.
Theo Hồ Chí Minh, đạo đức là cái gốc của người cách mạng. Người nhận định rằng: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không còn nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không còn gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không còn đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc bản địa, giải phóng cho loài người là một việc làm to tát, mà tự mình không còn đạo đức, không còn cơ bản, tự tôi đã hủ hoá, xấu xa thì còn làm nổi việc gì?”(1).
Khi bàn về đạo đức học, một số trong những người dân nhận định rằng, đạo đức và chính trị không dung hợp được với nhau, vì đạo đức liên quan đến những giá trị tuyệt đối, trong lúc đó chính trị lại gắn với việc sử dụng những phương tiện đi lại để thực thi tiềm năng. Một số người khác nhận định rằng, đạo đức và chính trị dung hợp được với nhau, trong số đó có cả khía cạnh tích cực, làm cho ảnh hưởng của đạo đức đến những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt chính trị ngày càng lớn. Trong những quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức, sự tăng trưởng của con người, của xã hội xuyên qua cái trục đạo đức. Bởi vì, đạo đức không thể nào dung hợp được với chính trị, khi chính trị là một nền chính trị thối nát, khi chính trị đã sử dụng những giải pháp cực đoan, phi đạo đức… Xét về bản chất chính trị-xã hội, một nền chính trị xã hội chủ nghĩa đó đó là một sự dung hợp được cả hai: chính trị và đạo đức. Toàn bộ khối mạng lưới hệ thống quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức là nằm trên cái nền đó. Chính vì vậy, đạo đức cách mạng, theo Hồ Chí Minh, đó đó là yếu tố tăng trưởng, và chính đó là văn hoá.
Hồ Chí Minh coi trọng cả đức và tài trong một con người, nhưng xét về thứ tự ưu tiên thì Người vẫn cho đức là cơ bản hơn hết. Đây là quan điểm cơ bản, có ý nghĩa thời sự lúc bấy giờ. Đã quá nhiều người nhận định rằng, giờ đây chỉ việc có tài năng, có tài năng thì quẳng đâu cũng sống được, do vậy làm ăn kinh tế tài chính không cần đạo đức. ý kiến đó là sai lầm không mong muốn vì đã tách văn hoá thoát khỏi kinh tế tài chính và như vậy, con đường làm ăn kinh tế tài chính rất dễ dàng đi vào ngõ cụt. Mọi sự tăng trưởng đều nhờ vào một trong những chiếc nền văn hoá. Kể cả trong kinh tế tài chính thị trường, không còn đạo đức làm cơ bản thì chỉ có chụp giật mà thôi, dù cho đã có luật chơi, mà thậm chí còn đó là luật chơi chung của toàn thế giới. Thế giới càng tăng trưởng nhanh thì người ta càng báo động mạnh hơn về tính chất bền vững của yếu tố tăng trưởng, về sự việc mất đi cái tính văn hoá, về sự việc phai nhạt dần cốt cách của từng dân tộc bản địa, về sự việc tha hoá của chính bản thân mình con người. Thực ra, trong ý niệm về đạo đức cách mạng, nhiều lúc Hồ Chí Minh còn nêu bao hàm cả “trí” (ví dụ điển hình Hồ Chí Minh đề cập đạo đức cách mạng gồm cả nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm).
Đối với những người cách mạng, Hồ Chí Minh ý niệm rằng: “Làm cách mạng để tái tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một trách nhiệm rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian truân. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành xong được trách nhiệm cách mạng vẻ vang”(2). Trong năm cuối đời, năm 1969, Hồ Chí Minh còn viết bài “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa thành viên” đúng vào dịp kỷ niệm xây dựng Đảng để giáo dục cán bộ, đảng viên. Và trong Di chúc, Người viết: “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sáng, phải xứng danh là người lãnh đạo, là người nô lệ thật trung thành với chủ của nhân dân… Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều nhiệt huyết xung phong, không ngại trở ngại vất vả, có chí tiến thủ. Đảng nên phải chăm sóc giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo và giảng dạy họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên"”(3).
Có thể nói rằng, hầu như ở đâu và lúc nào, Hồ Chí Minh cũng nói hoặc viết, và nhất là làm, có liên quan đến yếu tố đạo đức. Đó là nếp sống văn hoá thường nhật của Người. Hồ Chí Minh trình diễn yếu tố đạo đức một cách không kinh viện. Người xem xét yếu tố đạo đức tới mọi đối tượng, mà chung nhất là đạo đức công dân và đặc biệt quan trọng nhấn mạnh yếu tố đạo đức của cán bộ, đảng viên. Điều đó cắt nghĩa tại sao, trong “hàm lượng” Hồ Chí Minh nói, viết về đạo đức, thì Người để nhiều nhất cho cán bộ, đảng viên.
Đạo đức mà Hồ Chí Minh đề cập từ phạm vi hẹp đến phạm vi rộng. Nói đến đạo đức, một yếu tố không thể không đề cập là những quan hệ của con người. Con người dân có vô vàn những quan hệ, chồng chéo, phong phú và không kém phần phức tạp. Hồ Chí Minh quy toàn bộ những quan hệ ấy vào ba quan hệ hầu hết: riêng với người, riêng với việc, riêng với mình. Thực ra, trong ba quan hệ đó, toàn bộ đều là quan hệ con người. Có thể nói một cách tổng quát là: đạo đức là ứng xử những quan hệ giữa người với người, trong số đó có quan hệ nhất là tự mình riêng với bản thân mình. Tự mình bị tha hoá thì những quan hệ khác đều bị phá vỡ.
Tất cả những học thuyết và tư tưởng đạo đức thuộc nhiều luồng triết học và tôn giáo rất khác nhau, thường rất nhạy cảm với yếu tố chủ nghĩa nhân đạo. Nội dung hầu hết nhất thuộc giá trị của chủ nghĩa nhân đạo thường là: môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường nói chung của con người, trong số đó có những quyền và trách nhiệm và trách nhiệm của con người. Do vậy, hoàn toàn có thể nói rằng rằng, chủ nghĩa nhân đạo là bản chất của mọi khối mạng lưới hệ thống tư tưởng đạo đức. Bản chất tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh đó đó là chủ nghĩa nhân đạo truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa Việt Nam phối hợp và tiếp nối với chủ nghĩa nhân đạo tân tiến tiến bộ, trong số đó có chủ nghĩa Mác-Lênin. Đó là bản chất thể hiện đậm nét truyền thống cuội nguồn nhân ái, thể hiện tính chiến đấu không khoan nhượng với cái xấu, điều ác, hướng con người tới điều thiện, cái tốt, cái đúng. Đây đó đó là “đạo đức mới” mà Hồ Chí Minh hay đề cập, Người không phủ định sạch trơn đạo đức cũ, nhưng đạo đức cách mạng có bản chất hoàn toàn mới, tiến bộ, có khi Người còn mượn cái vỏ quen thuộc của văn hoá đạo đức cũ để lồng vào nội dung đạo đức cách mạng. Đã có lần, Hồ Chí Minh lý giải, so sánh về "đạo đức mới" và “đạo đức cũ", nhận định rằng đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất, hai chân chổng lên trời.
Đạo đức Hồ Chí Minh thể hiện đặc trưng bằng sự thống nhất giữa tư tưởng và hành vi, nghĩa là phối hợp giữa nói và làm, và làm nhiều hơn nữa nói. ở trong tư duy của Hồ Chí Minh, “học” luôn luôn phải gắn với “hành”, lý luận phải đi liền với thực tiễn, nói song song với làm như những cặp chỉnh thể mà thiếu một vế thì điều này sẽ trở thành vô nghĩa.
Đạo đức mà Hồ Chí Minh đã có được là kết quả của quy trình rèn luyện bền chắc qua bao tháng ngày gian truân của đường đời. Đời của một con người không dài. Hồ Chí Minh có 79 năm hiện hữu với trần gian, có sự khổ ải về thân xác. Nhưng nỗi khổ về thể xác, về vật chất riêng với bậc hiền triết không là gì cả so với nỗi thống khổ, nỗi oan khiên về tinh thần. Sức khoẻ gồm có cả những tiêu chuẩn thể xác và tinh thần của một con người. Hồ Chí Minh rèn luyện Theo phong cách đó, theo phía dẫn của một ý niệm đó chứ không theo phong cách ép xác khổ hạnh. Đạo đức mà Hồ Chí Minh đã có được là vì sự truyền tự nhiên như thể cái giá trị văn hoá từ tinh hoa đạo đức tốt đẹp của quả đât, từ truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa Việt Nam, trong số đó nhất là từ mái ấm gia đình của tớ. Có thể có người không chịu ràng buộc từ mái ấm gia đình. Nhưng, mà điều này thì đặc biệt quan trọng đậm ở phương Đông và ở Việt Nam. Mỗi một thành viên trong mái ấm gia đình đều chịu sự quy toả của cái chất trong mái ấm gia đình mình. Gia đình đó đó là yếu tố chi phối đáng kể nhất trong việc hình thành tư cách, đạo đức của mỗi thành viên. Hồ Chí Minh đó đó là một ví dụ về điều này.
Gia đình Hồ Chí Minh có những điểm đặc biệt quan trọng nào chi phối đến quy trình hình thành đạo đức của Người? Theo tôi, có bốn điểm đáng để ý quan tâm nhất: Đó là một mái ấm gia đình hoà thuận; mái ấm gia đình có lòng thương người thâm thúy; một mái ấm gia đình hiếu học; có chí lớn. Chính vì thế mà Hồ Chí Minh là con người hiếu học, học mọi lúc mọi nơi hoàn toàn có thể học được, tự học là chính, học trong suốt cuộc sống, kể cả trên giường bệnh năm 1969 ở Tp Hà Nội Thủ Đô. Hồ Chí Minh thích câu của V.I. Lênin "Học, học nữa, học mãi", thích câu của Khổng Tử: “Học nhi bất yếm. Hối nhân bất quyện” (nghĩa là: Học không biết chán. Dạy (truyền lại) cho những người dân khác không biết mỏi). Khổng Tử còn nói: “Tố ẩn hành quái, ngô bất vi chi” (Nghĩa là: Những việc bí hiểm, quái dị tôi không làm; tôi chí biết học tập). Chính vì vậy, không còn ai thấy sớm và nhạy bén như Hồ Chí Minh, trong lúc bộn bề trăm, ngàn thứ việc ngay sau giành được cơ quan ban ngành thường trực trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đã nhìn thấy được ba thứ giặc cần triệu tập sức lực của toàn dân vào để chống: giặc ngoại xâm, giặc đói, có cả chống giặc dốt.
Dốt là một loại giặc thì chỉ có Hồ Chí Minh mới nhận ra được như vậy, chỉ có Hồ Chí Minh mới nói được như vậy. Bởi vì Người ý niệm rằng, một dân tộc bản địa dốt là một dân tộc bản địa yếu. Dưới ách thực dân, phong kiến, hơn 90% người dân mù chữ, làm thế nào để xử lý và xử lý hậu quả đó để nâng cao dân trí, một tiềm năng mà những nhà cải cách dân chủ duy tân việt nam thời điểm đầu thế kỷ XX đã làm mà làm chưa xong vì trái với chủ trương của thực dân Pháp "Làm cho dân ngu để dễ trị" cho nên vì thế bị thực dân Pháp đàn áp? Hồ Chí Minh phát động trào lưu Bình dân học vụ sâu rộng trong toàn nước Việt Nam mới, tận hang cùng ngõ ngách, đủ những giải pháp, với sức của dân và quyền lợi của dân. Trong dịp đến thăm Trường Nguyễn ái Quốc Trung ương (9-1949), Hồ Chí Minh ghi vào sổ vàng của Trường:
Học để thao tác,
làm người,
làm cán bộ,
Học để phụng sự Đoàn thể,
phụng sự giai cấp và nhân dân,
phụng sự Tổ quốc và quả đât
Muốn đạt mục tiêu, thì phải
Cần, kiệm, liêm, chính,
Chí công, vô tư.
Không thấy Hồ Chí Minh nói là học để lấy bằng cấp bao giờ.
Gia đình Hồ Chí Minh là một mái ấm gia đình có chí lớn. Điều này truyền cho Hồ Chí Minh trong suốt cả cuộc sống cách mạng của Người. Hồ Chí Minh đã nói với Võ Nguyên Giáp vào thuở nào điểm nhạy cảm tháng 8 năm 1945, lúc Hồ Chí Minh đang sốt cao, khi thời cơ đến phải quyết nắm lấy: "Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải giành cho được độc lập". Hồ Chí Minh cũng luôn có thể có những quyết tâm, nêu ý chí như vậy trong những lúc hiểm nghèo của giang sơn. Khi nín nhịn đã tới số lượng giới hạn ở đầu cuối không thể lùi được nữa, đêm 19-12-1946 Hồ Chí Minh ra lời lôi kéo toàn quốc quyết tâm kháng chiến vì không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ, quyết quyết tử đến giọt máu ở đầu cuối, để giữ gìn giang sơn. Trong sự nghiệp chống Mỹ xâm lược cũng vậy. Vào thời gian năm 1965, Hoa Kỳ đưa quân đội của tớ trực tiếp tham chiến ở Việt Nam thì nhiều người quan ngại. Người truyền lửa quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ cho toàn bộ dân tộc bản địa Việt Nam, cho toàn bộ những dân tộc bản địa yêu chuộng hoà bình, công lý trên toàn thế giới đó đó là Hồ Chí Minh.
Bản thân Hồ Chí Minh trước lúc rời bến Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước, muốn rủ một người bạn nữa cùng đi. Tác giả Trần Dân Tiên trong cuốn sách Những mẩu chuyện về đời hoạt động và sinh hoạt giải trí của Hồ Chủ tịch viết lại câu truyện kể của một vị trí thức ở Sài Gòn: khi được rủ, người bạn hỏi:
- Nhưng bạn ơi, toàn bộ chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi?
- Đây, tiền đây – Nguyễn Tất Thành vừa nói vừa giơ hai bàn tay.
Chúng ta sẽ thao tác. Chúng ta sẽ làm bất kể việc gì để sống và để đi.
Điểm nhấn ở đấy là: "Đây, tiền đây". Đi ra quốc tế mà không còn một đồng xu dính túi, chỉ có khối óc và hai bàn tay. Như thế, đủ thấy ý chí lớn lao biết chừng nào ở Hồ Chí Minh, một anh thanh niên thư sinh, mảnh mai.
Cả cuộc sống của Hồ Chí Minh, cả sự nghiệp cách mạng của Người đó đó là một chỉnh thể về đạo đức cách mạng. Chính đó là cái gốc cho việc tăng trưởng trong thời kỳ lúc bấy giờ. Học tập, tuân theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đó đó là đi đúng vào con phố tăng trưởng./.
GS, TS. Mạch Quang Thắng
--------------
(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 1995, t.5, tr.252-253.
(2) Sđd, 1996, t.9, tr.283.
(3) Sđd, 1996, t.10, tr.510.