Thủ Thuật Hướng dẫn Ví dụ tính giai cấp của ý thức xã hội 2022
Quý khách đang tìm kiếm từ khóa Ví dụ tính giai cấp của ý thức xã hội được Cập Nhật vào lúc : 2022-04-23 21:43:07 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha.
Tồn tại xã hội là sinh hoạt vật chất và những Đk sinh hoạt vật chất của xã hội. Trong những quan hệ xã hội vật chất, hai loại quan hệ cơ bản là quan hệ giữa người với tự nhiên và quan hệ vật chất giữa người với những người.
Tồn tại xã hội được nghiên cứu và phân tích với tính cách vừa là đời sống vật chất vừa là những quan hệ vật chất giữa người với những người. Theo ý nghĩa đó thì tồn tại xã hội không tùy từng ý thức xã hội và ý thức xã hội không bao quát được toàn bộ tồn tại xã hội.
Tồn tại xã hội gồm những yếu tố cơ bản sau: Đk tự nhiên (trước hết là tình hình địa lý, dân số và tỷ suất dân số, phương thức sản xuất vật chất. Trong ba yếu tố cơ bản đó thì phương thức sản xuất vật chất là yếu tố cơ bản nhất. Như vậy, tồn tại xã hội là mặt vật chất xã hội. Mỗi quy trình tăng trưởng của loài người dân có một đời sống vật chất riêng - một tồn tại xã hội riêng. Mặt khác, những yếu tố của tồn tại xã hội thường xuyên thay đổi nên tồn tại xã hội có tính lịch sử.
Ý thức xã hội là một tinh thần của đời sống xã hội, gồm có những quan điểm, tư tưởng cùng những tình cảm, tâm trạng, truyền thống cuội nguồn… phát sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh tồn tại xã hội trong những quy trình tăng trưởng nhất định.
Khi nghiên cứu và phân tích về khái niệm ý thức xã hội cũng cần phải thấy rõ sự rất khác nhau tương đối giữa ý thức xã hội và ý thức thành viên. Ý thức thành viên là toàn thế giới tinh thần của những con người riêng không liên quan gì đến nhau, rõ ràng. Ý thức thành viên đều phản ánh tồn tại xã hội ở những mức độ rất khác nhau, do đó nó không thể không mang tính chất chất xã hội. Song. ý thức thành viên không phải bao giờ cũng thể hiện quan điểm tư tưởng, tình cảm phổ cập của một hiệp hội , một tập thể, một xã hội, thuở nào đại nhất định.
Ý thức xã hội và ý thức thành viên cùng phản ánh tồn tại xã hội, chúng tồn tại trong mối liên hệ hữu cơ, biện chứng, xâm nhập vào nhau và làm phong phú lẫn nhau.
Ý thức xã hội gồm những hiện tượng kỳ lạ tinh thần, những bộ phận, những hình thái rất khác nhau phản ánh tồn tại xã hội bằng những phương thức rất khác nhau. Tuỳ theo góc nhìn xem xét, toàn bộ chúng ta hoàn toàn có thể chia ý thức xã hội thành những dạng rất khác nhau.
*Ý thức xã hội thông thường và ý thức lý luận.
Ý thức xã hội thông thường: là những tri thức, những ý niệm của con người hình thành một cách trực tiếp trong hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn hằng ngày, không được khối mạng lưới hệ thống hoá, khái quát hóa.
Ý thức lý luận là những tư tưởng, quan điểm được khối mạng lưới hệ thống hoá, khái quát hoá thành những học thuyết xã hội, được trình diễn dưới dạng những khái niệm, phạm trù, qui luật.
Ý thức xã hội thông thường tuy trình độ thấp hơn so với ý thức lý luận nhưng ý thức xã hội thông thường phản ánh sinh động, trực tiếp nhiều mặt môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường hằng ngày của con người, thường xuyên chi phối môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường đó. Ý thức xã hội thông thường là tiền đề quan trọng cho việc hình thành của học thuyết khoa học.
Ý thức lý luận (lý luận khoa học) hoàn toàn có thể phản ánh khái quát, thâm thúy, đúng chuẩn, nó hoàn toàn có thể vạch ra quan hệ bản chất của yếu tố vật trong tồn tại xã hội.
* Tâm lý xã hội và hệ tư tưởng.
Tâm lý xã hội gồm có toàn bộ tình cảm, ước muốn, thói quen, tập quán của con người, của một bộ phận xã hội hoặc toàn bộ xã hội hình thành dưới ảnh hưởng trực tiếp của đời sống hằng ngày của tớ và phản ánh đời sống đó.
Tâm lý xã hội có điểm lưu ý: phản ánh trực tiếp tồn tại xã hội, nhưng đó là trình độ phản ánh thấp, phản ánh tự phát tồn tại xã hội. Tâm lý xã hội ghi lại những mặt hình thức bề ngoài của xã hội nên nó không vạch ra khá đầy đủ, rõ ràng, thâm thúy bản chất những quan hệ xã hội. Những ý niệm của con người ở trình độ tâm ý xã hội mang tính chất chất chất kinh nghiệm tay nghề, yếu tố trí tuệ xen kẽ với yếu tố tình cảm chưa thể hiện về mặt lý luận. Nó có vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng ý thức xã hội.
Hệ tư tưởng là trình độ cao của ý thức xã hội, hình thành khi con người nhận thức thâm thúy hơn về những Đk sinh hoạt vật chất của tớ. Hệ tư tưởng hoàn toàn có thể đi sâu vào bản chất sự vật, vào những quan hệ xã hội.
Hệ tư tưởng là nhận thức lý luận về tồn tại xã hội, là khối mạng lưới hệ thống những quan điểm tư tưởng (chính trị, triết học, đạo đức, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, tôn giáo) là kết quả của yếu tố khái quát hoá những kinh nghiệm tay nghề xã hội. Hệ tư tưởng được hình thành một cách tự giác, nghĩa là nó được hình thành tự giác bởi những nhà khoa học và được truyền bá trong xã hội.
Khi nghiên cứu và phân tích về hệ tư tưởng nên phải có sự phân biệt hệ tư tưởng khoa học và hệ tư tưởng không khoa học. Hệ tư tưởng khoa học phản ánh đúng chuẩn, khách quan những quan hệ vật chất của xã hội. Còn hệ tư tưởng không khoa học tuy cũng phản ánh những quan hệ vật chất xã hội nhưng dưới một hình thức sai lầm không mong muốn, hư ảo, xuyên tạc khách quan.
Là một bộ phận của ý thức xã hội, hệ tư tưởng ảnh hưởng rất rộng đến việc tăng trưởng của khoa học. Lịch sử những khoa học tự nhiên đã đã cho toàn bộ chúng ta biết tác động rất quan trọng của hệ tư tưởng, nhất là vai trò của tư tưởng triết học trong quy trình khái quát tài liệu.
Mối quan hệ giữa hệ tư tưởng và tâm ý xã hội.
Hệ tư tưởng và tâm ý xã hội tuy là hai trình độ, hai phương thức phản ánh rất khác nhau của ý thức xã hội, nhưng chúng có mối liên hệ tác động qua lại lẫn nhau. Cả hai đều phải có nguồn gốc tự tồn tại xã hội và phản ánh tồn tại xã hội. Nhưng trong số đó, tâm ý xã hội tạo Đk thuận tiện hoặc gây trở ngại cho việc hình thành, sự truyền bá, sự tiếp thu của con người riêng với một hệ tư tưởng nhất định (tâm ý, tình cảm giai cấp là yếu tố kiện thuận tiện cho những thành viên giai cấp tiếp thu hệ tư tưởng của giai cấp). Mối liên hệ giữa hệ tư tưởng (nhất là tư tưởng khoa học, tiến bộ) với tâm ý xã hội, với việc sinh động phong phú của đời sống thực tiễn sẽ tương hỗ cho hệ tư tưởng bớt xơ cứng, giảm sai lầm không mong muốn.
trái lại, hệ tư tưởng, lý luận xã hội sẽ làm ngày càng tăng yếu tố trí tuệ cho tâm ý xã hội. Hệ tư tưởng khoa học sẽ thúc đẩy tâm ý xã hội tăng trưởng theo phía đúng đắn, lành mạnh. Hệ tư tưởng phản khoa học sẽ kích thích những yếu tố xấu đi của tâm ý xã hội tăng trưởng.
Hệ tư tưởng không Ra đời trực tiếp từ tâm ý xã hội, không là yếu tố biểu lộ trực tiếp của tâm ý xã hội.
Bất kỳ tư tưởng nào khi phản ánh những quan hệ đương thời thì đồng thời cũng thừa kế những học thuyết xã hội, những tư tưởng và quan điểm đã tồn tại trước đó. Thí dụ, tư tưởng tôn giáo ở thời kỳ phong kiến thể hiện quyền lợi của giai cấp phong kiến nhưng lại được bắt nguồn trực tiếp từ những tư tưởng duy tâm thời cổ đại và những tư tưởng đạo Cơ đốc thời kỳ đầu công nguyên. Sự Ra đời tăng trưởng của tư tưởng triết học Mác, cũng không trực tiếp Ra đời từ tâm ý xã hội của giai cấp công nhân lúc đó, mà là yếu tố khái quát lý luận từ kinh nghiệm tay nghề của cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân, phản ánh Đk kinh tế tài chính - xã hội lúc đó, khái quát những tri thức của quả đât, thừa kế trực tiếp từ những học thuyết triết học, kinh tế tài chính học chính trị và chủ nghĩa xã hội khoa học ở thế kỷ XVIII thời điểm đầu thế kỷ XIX…
Rõ ràng, hệ tư tưởng xã hội link hữu cơ với tâm ý xã hội, nhưng nó không đơn thuần và giản dị là yếu tố “cô đặc” tâm ý xã hội.
Trong xã hội có giai cấp, mỗi giai cấp có những Đk sinh hoạt vật chất rất khác nhau, có những quyền lợi rất khác nhau, vị thế xã hội rất khác nhau, nên ý thức xã hội của những giai cấp có nội dung và hình thức rất khác nhau. Ý thức xã hội mang tính chất chất giai cấp.
Tính giai cấp của ý thức xã hội được biểu lộ ở tâm ý xã hội và hệ tư tưởng về tâm ý xã hội: mỗi giai cấp đều phải có tình cảm, tâm trạng, thói quen riêng, có thiện cảm hay ác cảm với tập đoàn lớn lớn xã hội này hay tập đoàn lớn lớn xã hội khác. Ở trình độ hệ tư tưởng thì tính giai cấp của ý thức xã hội được biểu lộ rất thâm thúy. Trong xã hội có đối kháng giai cấp bao giờ cũng xuất hiện những quan điểm, tư tưởng hoặc hệ tư tưởng trái chiều nhau: đó là tư tưởng của giai cấp thống trị và giai cấp bị trị, bao giờ bóc lột và giai cấp bị bóc lột. Những tư tưởng thống trị thời đại bao giờ cũng là tư tưởng của giai cấp thống trị về kinh tế tài chính và thống trị về chính trị ở thời đại đó. Sự trái chiều đó thể hiện: nếu hệ tư tưởng của giai cấp thống trị, bóc lột ra sức bảo vệ vị thế của giai cấp đó thì hệ tư tưởng của giai cấp bị trị, bị bóc lột thể hiện nguyện vọng, quyền lợi của quần chúng lao động chống lại xã hội người bóc lột người để xây dựng xã hội công minh, bình đẳng.
Chủ nghĩa Mác Lênin là hệ tư tưởng khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân, ngọn cờ giải phóng của quần chúng bị áp bức, bóc lột, phản ánh tiến trình khách quan của yếu tố tăng trưởng. Hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác Lênin ngay từ khi hình thành đã trái chiều với hệ tư tưởng tư sản -hệ tư tưởng bảo vệ quyền lợi của giai cấp tư sản, bảo vệ chính sách người bóc lột người. Cuộc đấu tranh giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản trình làng hàng thế kỷ nay và sẽ còn kéo dãn trên toàn bộ những nghành trong số đó có hệ tư tưởng. Cuộc đấu tranh giai cấp trên nghành ý thức hệ vẫn đang tiếp tục trình làng trong Đk xã hội lúc bấy giờ. Trước sự dịch chuyển phức tạp của tình hình toàn thế giới, những thế lực thù địch đang ra sức tiến công vào chủ nghĩa Mác Lênin, muốn phủ nhận chủ nghĩa Mác Lênin, phủ nhận chủ nghĩa xã hội.
Do vậy bảo vệ và tăng trưởng chủ nghĩa Mác Lênin trong Đk lúc bấy giờ là một trách nhiệm quan trọng của cuộc đấu tranh vì tiềm năng độc lập dân tộc bản địa, dân chủ và chủ nghĩa xã hội của nhân dân ta và nhân dân tiến bộ nói chung trên toàn thế giới.
Trong xã hội có giai cấp, thì ý thức của những giai cấp trong xã hội có sự tác động qua lại lẫn nhau. Trong xã hội có giai cấp, những giai cấp bị trị do bị tước đoạt tư liệu sản xuất, bị áp bức về vật chất nên không thể tránh khỏi bị áp bức về tinh thần. Do vậy, giai cấp bị thống trị không tránh khỏi chịu ràng buộc tư tưởng của giai cấp thống trị, bóc lột. Các Mác và Ăng ghen đã viết “Giai cấp nào chi phối những tư liệu sản xuất vật chất thì cũng chi phối luôn cả những tư liệu sản xuất tinh thần, thành thử nói chung tư tưởng của những người dân không còn tư liệu sản xuất tinh thần cũng đồng thời bị giai cấp thống trị đó chi phối.”1. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của hệ tư tưởng của giai cấp thống trị còn tuỳ thuộc vào trình độ tăng trưởng ý thức cách mạng của giai cấp bị thống trị.
Trong xã hội có giai cấp, bản thân giai cấp thống trị cũng chịu ràng buộc tư tưởng của giai cấp bị thống trị. Ở thời kỳ đấu tranh cách mạng tăng trưởng mạnh, thường thấy một số trong những người dân trong giai cấp thống trị, nhất là những tri thức tiến bộ từ bỏ giai cấp xuất thân của tớ chuyển sang hàng ngũ những giai cấp cách mạng và chịu ràng buộc của giai cấp đó về tư tưởng. Đặc biệt trong số đó, có những người dân còn trở thành nhà tư tưởng của giai cấp cách mạng.
Khi xác lập tính giai cấp của ý thức xã hội, chủ nghĩa Mác Lênin không phủ nhận ý thức thành viên và tâm ý dân tộc bản địa.
Trong xã hội có giai cấp, ý thức xã hội không riêng gì có mang dấu tích của những Đk sinh hoạt vật chất của giai cấp, mà còn phản ánh những Đk sinh hoạt chung của dân tộc bản địa: những Đk lịch sử, kinh tế tài chính chính trị, văn hóa truyền thống xã hội, Đk tự nhiên hình thành trong quy trình hình thành và tăng trưởng lâu dài của dân tộc bản địa. Vì vậy, trong xã hội có giai cấp, ý thức xã hội, ngoài tâm ý xã hội và hệ tư tưởng của giai cấp, còn gồm có tâm ý dân tộc bản địa, tình cảm, ước muốn, thói quen, tập quán, tính cách…của dân tộc bản địa. Những yếu tố đó phản ánh những Đk sinh hoạt chung của toàn bộ dân tộc bản địa, thấm sâu vào mọi nghành đời sống tinh thần của dân tộc bản địa, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác tạo thành truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa.
Mặc dù phản ánh những Đk sinh hoạt chung của dân tộc bản địa và mang tính chất chất toàn dân tộc bản địa nhưng tâm ý dân tộc bản địa có mối liên hệ hữu cơ với ý thức giai cấp. Giai cấp tiến bộ, cách mạng phát huy những giá trị tinh thần của dân tộc bản địa, ngược lại, những tư tưởng của giai cấp phản động xích míc thâm thúy với những giá trị đó.
Giai cấp công nhân với chủ nghĩa Mác Lênin làm nền tảng tư tưởng luôn quan tâm thâm thúy đến việc bảo vệ và tăng trưởng những truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc bản địa.
Công lao to lớn của Các Mác và Ph. Ăng ghen là tăng trưởng chủ nghĩa duy vật đến đỉnh điểm, xây dựng quan điểm duy vật về lịch sử và lần thứ nhất xử lý và xử lý khoa học về sự việc hình thành và tăng trưởng của ý thức xã hội.
Chủ nghĩa duy vật lịch sử đã chứng tỏ rằng: đời sống tinh thần của xã hội hình thành và tăng trưởng trên cơ sở đời sống vật chất rằng không thể tìm nguồn gốc của tư tưởng, tâm ý xã hội trong bản thân nó, nghĩa là không thể tìm trong đầu óc con người mà phải tìm trong chính hiện thực vật chất. Sự biến hóa của thuở nào đại nào này cũng tiếp tục không lý giải được nếu chỉ vị trí căn cứ vào ý thức thời đại đó. Các Mác viết: “Không thể nhân định được về thuở nào đại hòn đảo lộn như vậy, vị trí căn cứ vào ý thức của thời đại đó. Trái lại, phải lý giải ý thức ấy bằng những xích míc của đời sống vật chất, bằng sự xung đột hiện có Một trong những lực lượng sản xuất xã hội và những quan hệ sản xuất ấy.”
Chủ nghĩa duy vật đã chỉ rõ rằng: tồn tại xã hội quyết định hành động ý thức xã hội, ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội, tùy từng tồn tại xã hội. Nghĩa là tồn tại xã hội quyết định hành động nội dung phản ánh của ý thức xã hội: nó quyết định hành động ý thức xã hội ở sự nghèo nàn, phong phú hay đơn điệu trong nội dung phản ánh. Tồn tại xã hội cũng quyết định hành động tính chất cách mạng hay phản ánh cách mạng, đối kháng hay là không đối kháng trong ý thức xã hội. Khi tồn tại xã hội thay đổi, nhất là phương thức sản xuất thay đổi thì những tư tưởng và lý luận xã hội, những quan điểm về chính trị pháp quyền, triết học, đạo đức, văn hóa truyền thống nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp…sớm hay muộn cũng thay đổi theo. Cho nên, toàn bộ chúng ta thấy ở những thời kỳ lịch sử rất khác nhau có những quan điểm, lý luận, tư tưởng xã hội rất khác nhau thì đó đó đó là vì những Đk rất khác nhau của đời sống vật chất quyết định hành động. Điều đó chứng tỏ:
“Không phải ý thức của con người quyết định hành động tồn tại của tớ, trái lại tồn tại xã hội của tớ quyết định hành động ý thức của tớ.”
Thực tế trong lịch sử đã chứng tỏ điều này. Trong xã hội nguyên thuỷ, do trình độ của lực lượng sản xuất còn rất là thấp kém, mọi người còn sống chung, làm chung, hưởng chung nên chưa tồn tại ý niệm tư hữu, chưa tồn tại ý thức bóc lột. Nhưng khi chính sách công xã nguyên thuỷ tan rã, chính sách tư hữu Ra đời xã hội phân loại giầu nghèo, bóc lột và bị bóc lột thì ý thức con người cũng thay đổi cơ bản: tư tưởng ăn bám, tư hữu, bóc lột, chủ nghĩa thành viên…xuất hiện. Nhưng những nhà tư tưởng của giai cấp nô lệ vẫn ca tụng chính sách nô lệ, xem đó là yếu tố tồn tại hợp tự nhiên, thiết yếu. Nhưng khi chính sách chiếm hữu nô lệ suy tàn thì trong xã hội cũng xuất hiện tư tưởng xem chính sách chiếm hữu nô lệ là trái với chính nghĩa cần xoá bỏ. Trong xã hội phong kiến, khi quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa Ra đời và từ từ vững mạnh thì cũng phát sinh ý niệm nhận định rằng sự tồn tại của chính sách phong kiến là trái công lý, không phù phù thích hợp với lý tính con người phải được thay thế bằng xã hội công minh, bình đẳng, bác ái. Ngay cả khi chủ nghĩa tư bản mới Ra đời, đã xuất hiện những trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa ngoạn mục phê phán những xích míc trong tâm chủ nghĩa tư bản, đề xuất kiến nghị xây dựng một xã hội mới tốt đẹp hơn, thay thế chính sách tư bản. Nhưng ở thời gian lúc đó những nhà xã hội chủ nghĩa ngoạn mục không thể lý giải được bản chất của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa và không hiểu những Đk khách quan dẫn tới thắng lợi của chủ nghĩa xã hội. Điều đó chỉ rõ xã hội tư bản chủ nghĩa mới Ra đời đã mang trong mình nó những xích míc, tuy nhiên những Đk xây dựng xã hội mới thay thế xã hội tư bản chủ nghĩa chưa tới độ chín muồi.
Triết học Mác Lênin với quan điểm về nguồn gốc ý thức không riêng gì có tạm ngưng ở đoạn xác lập sự phụ thuộc của ý thức xã hội vào tồn tại xã hội mà còn chỉ ra rằng: tồn tại xã hội quyết định hành động ý thức xã hội, không phải một cách đơn thuần và giản dị, trực tiếp mà thường thông qua những khâu trung gian. Không phải bất kể tư tưởng ý niệm, lý luận hình thái ý thức xã hội nào thì cũng phản ánh rõ ràng và trực tiếp những quan hệ kinh tế tài chính của thời đại, chỉ lúc nào xét đến cùng thì mới thấy rõ những quan hệ kinh tế tài chính được phản ánh bằng phương pháp này hay cách khác trong những tư tưởng ấy.
Triết học Mác Lênin yên cầu phải có thái độ biện chứng khi xem xét sự phản ánh tồn tại xã hội của ý thức xã hội.
Khi xác lập vai trò quyết định hành động của tồn tại xã hội với ý thức xã hội, còn ý thức xã hội là phản ánh tồn tại xã hội tùy từng tồn tại xã hội, triết học Mác Lênin không xem ý thức xã hội như một yếu tố hoàn toàn thụ động mà trái lại còn nhấn mạnh yếu tố sự tác động tích cực trở lại của ý thức xã hội riêng với tồn tại xã hội, nhấn mạnh yếu tố tính độc lập tương đối của ý thức xã hội riêng với tồn tại xã hội. Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội được thể hiện trên những điểm sau.
Tính “thường lỗi thời” của ý thức xã hội nên hiểu theo nghĩa: ý thức xã hội thường Ra đời sau khi tồn tại xã hội đã Ra đời và thường mất đi sau khi tồn tại xã hội đã mất đi.
Ý thức xã hội thường lỗi thời hơn so với tồn tại xã hội từ những nguyên nhân sau:
Một là, theo nguyên tắc phản ánh của Lênin: ý thức xã hội là những phản ánh tồn tại xã hội nên nó chỉ biến hóa sau khi có sự biến hóa của tồn tại xã hội. Hơn nữa sự biến hóa của tồn tại xã hội do tác động thường xuyên mạnh mẽ và tự tin và trực tiếp của những hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn của con người, nên nó thường trình làng với vận tốc rất nhanh mà ý thức xã hội hoàn toàn có thể không phản ánh kịp và trở nên lỗi thời.
Hai là, do sức mạnh mẽ và tự tin của thói quen, truyền thống cuội nguồn, tập quán cũng như do tính lỗi thời, bảo thủ của một số trong những hình thái ý thức xã hội.
Ba là, ý thức xã hội luôn gắn với quyền lợi của những nhóm, những tập đoàn lớn lớn người, những giai cấp nhất định trong xã hội. Vì vậy, những tư tưởng cũ lỗi thời thường được những lực lượng xã hội phản tiến bộ lưu giữ và truyền bá chống lại những lực lượng xã hội tiến bộ.
Lịch sử xã hội đã cho toàn bộ chúng ta biết, nhiều khi xã hội cũ mất đi, thậm chí còn mất đi rất mất thời hạn, nhưng ý thức xã hội do xã hội đó sinh ra vẫn tồn tại dai dẳng. Tính độc lập của ý thức xã hội thể hiện rõ ràng nhất trong nghành nghề tâm ý xã hội: trong truyền thống cuội nguồn tập quán, thói quen… V.I Lênin nhận định rằng sức mạnh tập quán được tạo ra qua nhiều thế kỷ là sức mạnh ghê gớm nhất.
Khuynh hướng lỗi thời của ý thức xã hội cũng biểu lộ rõ trong Đk xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhiều hiện tượng kỳ lạ ý thức có nguyên nhân sâu xa trong xã hội cũ vẫn tồn tại dai dẳng trong xã hội mới như lối sống ăn bám, lười lao động, tham nhũng, chủ nghĩa thành viên…
Những ý thức lỗi thời, xấu đi không mất đi một cách thuận tiện và đơn thuần và giản dị. Vì vậy, trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới phải thường xuyên tăng cường công tác thao tác tư tưởng, đấu tranh chống lại những thủ đoạn và hành vi phá hoại của những thế lực thù địch về mặt tư tưởng. Đồng thời kiên trì xoá bỏ những tàn dư ý thức cũ kết phù thích hợp với phát huy những truyền thống cuội nguồn tư tưởng tốt đẹp của dân tộc bản địa.
Triết học Mác Lênin khi xác lập tính lỗi thời của ý thức xã hội so với tồn tại xã hội thì đồng thời thừa nhận rằng trong những Đk nhất định, tư tưởng của con người, nhất là những tư tưởng khoa học tiên tiến và phát triển hoàn toàn có thể vượt trước sự việc tăng trưởng của tồn tại xã hội. Tư tưởng đó hoàn toàn có thể dự báo được tương lai, có tác dụng chỉ huy, tổ chức triển khai hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn của con người, hướng hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người vào xử lý và xử lý những trách nhiệm mới do sự chín muồi của đời sống vật chất tạo ra.
Sự Ra đời, tăng trưởng của chủ nghĩa Mác Lênin là một minh chứng. Chủ nghĩa Mác Lênin là hệ tư tưởng của giai cấp công nhân - giai cấp cách mạng nhất của thời đại. Tuy Ra đời vào thế kỷ XIX, trong tâm chủ nghĩa tư bản nhưng chủ nghĩa Mác Lênin đã chỉ rõ qui luật của chủ nghĩa tư bản nói riêng. Qua đó xác lập rằng chủ nghĩa tư bản nhất định sẽ bị thay thế bằng chủ nghĩa cộng sản mà quy trình đầu là chủ nghĩa xã hội. Học thuyết này đã trang bị cho giai cấp công nhân và chính đảng cộng sản vũ khí lý luận sắc bén để giải phóng mình và giải phóng nhân dân lao động, những dân tộc bản địa bị áp bức trên toàn toàn thế giới thoát khỏi ách nô dịch, bóc lột, xây dựng một xã hội hoàn toàn tốt đẹp. Trong thời đại ngày này, chủ nghĩa Mác Lênin vẫn là toàn thế giới quan và phương pháp luận chung nhất cho nhận thức và tái tạo toàn thế giới trên mọi nghành, vẫn là cơ sở lý luận và phương pháp khoa học cho việc nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Triết học Mác Lênin xác lập tư tưởng tiên tiến và phát triển hoàn toàn có thể đi trước tồn tại xã hội không còn nghĩa nói rằng trong trường hợp này ý thức xã hội không hề bị tồn tại xã hội quyết định hành động nữa. Tư tưởng khoa học tiên tiến và phát triển không thoát ly tồn tại xã hội mà phản ánh thâm thúy tồn tại xã hội.
Ý thức xã hội có tính thừa kế trong sự tăng trưởng của tớ vì thừa kế là qui luật chung của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ nên trong quy trình vận động của ý thức xã hội nó cũng phải có tính thừa kế. Mặt khác, sự tồn tại, tăng trưởng của ý thức xã hội là phản ánh tồn tại xã hội, mà tồn tại xã hội cũng luôn có thể có tính thừa kế, nó vận động liên tục nên ý thức xã hội cũng phản ánh quy trình đó, nó có tính thừa kế.
Lịch sử tăng trưởng đời sống tinh thần của xã hội đã cho toàn bộ chúng ta biết rằng những quan điểm lý luận của mỗi thời đại không phát sinh trên mặt đất trống không mà được tạo ra trên cơ sở thừa kế những thành tựu lý luận của những thời đại trước. Ví dụ, chủ nghĩa Mác Lênin, thừa kế tinh hoa tư tưởng của loài người đã đạt được trước này mà trực tiếp là nền triết học cổ xưa Đức, nền kinh tế thị trường tài chính chính trị học cổ xưa Anh và chủ nghĩa xã hội ngoạn mục ở Pháp.
Từ tính thừa kế của ý thức xã hội, nên không thể lý giải được một tư tưởng nào đó nếu chỉ nhờ vào những quan hệ kinh tế tài chính hiện có, không để ý quan tâm đến những quy trình tăng trưởng tư tưởng trước đó. Lịch sử tăng trưởng của tư tưởng quả đât đã cho toàn bộ chúng ta biết: những quy trình tăng trưởng hưng thịnh hay suy tàn của triết học, văn hóa truyền thống, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp … nhiều lúc không thích hợp hoàn toàn với những quy trình hưng thịnh hay suy tàn của kinh tế tài chính. Tính thừa kế trong sự tăng trưởng của ý thức xã hội là một trong những nguyên nhân chỉ rõ vì sao một nước có trình độ tăng trưởng tương đối kém về kinh tế tài chính nhưng tư tưởng lại ở trình độ tăng trưởng cao. Thí dụ, như nước Pháp thế kỷ XVIII nền kinh tế thị trường tài chính kém tăng trưởng hơn nước Anh, nhưng tư tưởng lại tiên tiến và phát triển hơn nước Anh, hoặc so với nước Anh, Pháp nửa thời điểm đầu thế kỷ XIX, nước Đức lỗi thời hơn về kinh tế tài chính, nhưng đứng ở trình độ cao hơn về triết học.
Trong xã hội có giai cấp, tính thừa kế của ý thức xã hội gắn với tính giai cấp của nó. Những giai cấp rất khác nhau thừa kế những nội dung ý thức rất khác nhau của những thời đại trước. Các giai cấp tiên tiến và phát triển thừa kế những di sản tư tưởng tiến bộ của xã hội cũ để lại.
Khi tiến hành cách mạng tư sản những nhà tư tưởng tiên tiến và phát triển của giai cấp tư sản đã thừa kế, Phục hồi những tư tưởng duy vật, nhân bản thời cổ đại.
trái lại những giai cấp lỗi thời và những nhà tư tưởng của nó thì tiếp thu, Phục hồi những tư tưởng, những lý thuyết xã hội phản tiến bộ của những thời kỳ lịch sử trước. Giai cấp phong kiến trung cổ vào thời kỳ suy thoái và khủng hoảng đã khai thác triết học duy tâm của Platon và những yếu tố duy tâm trong khối mạng lưới hệ thống triết học Arixtot của triết học Hy lạp cổ đại, biến chúng thành cơ sở triết học của những giáo lý đạo thiên chúa. Hoặc bước vào nửa sau của thế kỷ XIX thời điểm đầu thế kỷ XX, những thế lực tư sản phản động đã phục hồi và tăng trưởng những trào lưu triết học duy tâm, tôn giáo dưới những tên thường gọi mới như chủ nghĩa Cantơ, chủ nghĩa Tôma mới nhằm mục đích chống trào lưu cách mạng của giai cấp công nhân và chống chủ nghĩa Mác Lênin.
Chính vì thế, nên lúc tiến hành cuộc đấu tranh giai cấp trên nghành ý thức xã hội thì không những phải vạch ra tính chất phản khoa học, phản tiến bộ của những trào lưu tư tưởng phản động trong Đk hiện tại, mà còn phải chỉ ra những nguồn gốc lý luận của nó trong lịch sử.
Quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin về tính chất thừa kế của ý thức xã hội có ý nghĩa rất to lớn riêng với việc nghiệp xây dựng nền văn hóa truyền thống cổ truyền tinh thần của xã hội xã hội chủ nghĩa. V.I Lênin nhấn mạnh yếu tố rằng, văn hóa truyền thống xã hội chủ nghĩa nên phải phát huy những thành tựu và truyền thống cuội nguồn tốt đẹp tuyệt vời nhất của quả đât từ cổ chí kim trên cơ sở toàn thế giới quan Mác xít. Người nhấn mạnh yếu tố: “Văn hoá vô sản phải là yếu tố tăng trưởng hợp qui luật của tổng số những kiến thức và kỹ năng mà loài người đã tích luỹ được dưới ách thống trị của xã hội tư bản, xã hội của bọn địa chủ và xã hội của bọn quan liêu.”
Nắm vững nguyên tắc về tính chất thừa kế của ý thức xã hội có một ý nghĩa quan trọng riêng với công cuộc thay đổi ở việt nam lúc bấy giờ trên nghành văn hóa truyền thống, tư tưởng. Trong kinh tế tài chính thị trường và mở rộng giao lưu quốc tế, Đảng ta xác lập: “Phát triển văn hóa truyền thống dân tộc bản địa song song với mở rộng giao lưu văn hóa truyền thống với quốc tế, vừa giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc bản địa vừa tiếp thu tinh hoa văn hóa truyền thống toàn thế giới.”
Sự tác động qua lại Một trong những hình thái ý thức xã hội cũng là một biểu lộ nữa của tính độc lập tương đối của ý thức. Đây là qui luật tăng trưởng của ý thức xã hội. Sự tác động qua lại Một trong những hình thái ý thức xã hội làm cho từng hình thái có những mặt, những tính chất không thể lý giải được một cách trực tiếp bằng tồn tại xã hội hay bằng những Đk vật chất.
Lịch sử tăng trưởng của ý thức xã hội đã cho toàn bộ chúng ta biết, thông thường ở mỗi thời đại, tuỳ theo tình hình lịch sử rõ ràng, có những hình thái ý thức xã hội nào đó nổi lên số 1 và tác động mạnh đến cách hình thái ý thức khác.
Ở Hy Lạp cổ đại, triết học và nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp đóng vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng, còn ở Tây Âu thời trung cổ, tôn giáo ảnh hưởng mạnh mẽ và tự tin đến mọi mặt của đời sống tinh thần xã hội như triết học, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, đạo đức, chính trị, pháp quyền, ở quy trình lịch sử sau này thì ý thức chính trị lại đóng vai trò to lớn tác động đến những hình thái ý thức xã hội rất khác nhau. Ở Pháp thời gian cuối thế kỷ XVIII và Đức thời gian cuối thế kỷ XIX triết học và văn hóa truyền thống là công cụ quan trọng nhất để tuyên truyền những tư tưởng chính trị, là vũ đài của cuộc đấu tranh chính trị của những lực lượng xã hội tiên tiến và phát triển.
Trong sự tác động lẫn nhau Một trong những hình thái ý thức xã hội, ý thức chính trị có vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng, ý thức chính trị của giai cấp cách mạng khuynh hướng cho việc tăng trưởng theo khunh hướng tiến bộ của những hình thái ý thức khác. Trong Đk của việt nam lúc bấy giờ, những hoạt động và sinh hoạt giải trí tư tưởng như triết học, văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp… mà tách rời đường lối chính trị thay đổi đúng đắn của Đảng sẽ không còn tránh khỏi rơi vào những quan điểm sai lầm không mong muốn, không thể góp phần tích cực vào sự nghiệp cách mạng của nhân dân.
Đâu là biểu lộ quan trọng của tính độc lập tương đối của ý thức xã hội. Chủ nghĩa Mác Lênin không những chống lại quan điểm tuyệt đối hoá vai trò của ý thức xã hội mà còn bác bỏ quan điểm duy vật tầm thường phủ nhận vai trò tích cực của ý thức xã hội trong đời sống xã hội. Ph. Ăng ghen đã xác lập “Sự tăng trưởng về mặt chính trị, pháp lý, triết học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp…đều nhờ vào sự tăng trưởng kinh tế tài chính. Nhưng toàn bộ chúng cũng luôn có thể có ảnh hưởng lẫn nhau và ảnh hưởng đến cơ sở kinh tế tài chính.”1
Mức độ ảnh hưởng của tư tưởng riêng với việc tăng trưởng của xã hội tùy từng những Đk lịch sử rõ ràng, vào tính chất những quan hệ kinh tế tài chính mà trên đó tư tưởng phát sinh, vào vai trò lịch sử của giai cấp mang ngọn cờ tư tưởng vào mức độ phản ánh đúng đắn của tư tưởng riêng với những nhu yếu tăng trưởng xã hội, vào mức độ xâm nhập của tư tưởng đó vào quần chúng. Vì vậy cần phân biệt vai trò của ý thức tư tưởng tiến bộ và ý thức của tư tưởng phản tiến bộ riêng với việc tăng trưởng của xã hội.
Như vậy, nguyên tắc của triết học Mác Lênin về tính chất độc lập tương đối của ý thức xã hội chỉ ra bức tranh phức tạp của lịch sử tăng trưởng của ý thức xã hội và của đời sống tinh thần xã hội nói chung. Nó bác bỏ mọi quan điểm siêu hình, máy móc tầm thường về quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội. Đây cũng là cơ sở lý luận để quán triệt quan điểm của Đảng ta trong việc phối hợp tăng trưởng kinh tế tài chính với xây dựng nền văn hóa truyền thống cổ truyền mới, và con người mới trong thời kỳ quá độ tăng trưởng chủ nghĩa xã hội.
Ý thức xã hội tồn tại trong những hình thái rất khác nhau. Những hình thái hầu hết của ý thức xã hội là: ý thức chính trị, ý thức đạo đức, ý thức khoa học, ý thức thẩm mỹ và làm đẹp, ý thức tôn giáo và triết học. Tính phong phú phong phú của những hình thái ý thức xã hội phản ánh và chịu sự qui định của tính phong phú phong phú của tớ mình tồn tại xã hội.
Hình thái ý thức chính trị xuất hiện trong xã hội có giai cấp và nhà nước, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của xã hội.
Ý thức chính trị phản ánh những quan hệ chính trị, kinh tế tài chính, xã hội Một trong những giai cấp, những dân tộc bản địa và những vương quốc, cũng như thái độ của những giai cấp riêng với quyền lực tối cao nhà nước.
Cần phân biệt chính trị và ý thức chính trị.
Chính trị là quan hệ Một trong những giai cấp, đảng phái, những dân tộc bản địa về mặt nhà nước. Thực chất chính trị là quan hệ Một trong những giai cấp, đảng phái, dân tộc bản địa về quyền thống trị xã hội. Do đó, TT của tư duy chính trị là yếu tố cơ quan ban ngành thường trực nhà nước.
Còn ý thức chính trị là yếu tố phản ánh những quan hệ xã hội, trước hết là quan hệ kinh tế tài chính, cũng như thái độ của những giai cấp riêng với quyền lực tối cao nhà nước.
Ý thức chính trị phân thành hai Lever: Ý thức chính trị thực tiễn thông thường và ý thức chính trị lý luận.
Ý thức chính trị thực tiễn thông thường phát sinh tự phát từ thực tiễn và kinh nghiệm tay nghề xã hội trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên chính trị. Do vậy nó có tính cảm xúc tâm ý và kinh nghiệm tay nghề cảm tính chưa tồn tại sự khái quát trí tuệ, chưa tồn tại tầm nhìn lịch sử to lớn, không còn công thức lý luận.
Do thực tiễn đòi hòi mà ý thức chính trị được khái quát thành khối mạng lưới hệ thống, qui luật, phạm trù xã hội, nên nó trở thành hệ tư tưởng chính trị.
Hệ tư tưởng chính trị phản ánh trực tiếp và triệu tập quyền lợi của một giai cấp. Nó được: Hình thành tự giác, được truyền bá trong xã hội. Hệ tư tưởng chính trị thường gắn với tổ chức triển khai chính trị - thông qua đó bảo vệ quyền lợi của giai cấp, thông qua đó thể hiện vai trò quan trọng của nó riêng với xã hội.
Hệ tư tưởng giữ vai trò chủ yếu trong đời sống tinh thần của xã hội. Tác động tích cực xấu đi của nó riêng với xã hội tùy từng tính chất cách mạng hoặc phản cách mạng của giai cấp mang hệ tư tưởng đó.
Hệ tư tưởng của giai cấp công nhân là hệ tư tưởng cách mạng và thật sự khoa học. Đó là chủ nghĩa Mác Lênin. Đối lập với những hệ tư tưởng của những giai cấp khác hệ tư tưởng của giai cấp công nhân nhằm mục đích dẫn dắt giai cấp công nhân, nhân dân lao động đấu tranh xoá bỏ chính sách người bóc lột người, xây dựng xã hội mới, công minh, tốt đẹp - chủ nghĩa cộng sản mà quy trình thấp là chủ nghĩa xã hội, phù phù thích hợp với qui luật lịch sử.
Ý thức pháp quyền là toàn bộ những tư tưởng, quan điểm của một giai cấp về bản chất và vai trò của pháp lý, về quyền và trách nhiệm và trách nhiệm của nhà nước. Các tổ chức triển khai xã hội và công dân, về tính chất hợp pháp và không hợp pháp của hành vi con người trong xã hộlịch sử. Khác với ý thức chính trị, ý thức pháp quyền biểu lộ trước hết bằng những phạm trù thuộc về thành viên trong quan hệ với nhà nước.
Ý thức pháp quyền cũng khác với những ý niệm về niềm sung sướng, trách nhiệm và trách nhiệm, lương tâm, trách nhiệm…trong ý thức đạo đức, những khái niệm trong ý thức pháp quyền được thổi lên Lever luật đạo của nhà nước, nếu vi phạm nó sẽ bị luật pháp trừng trị.
Ý thức pháp quyền Ra đời cùng với nhà nước, ý thức pháp quyền phản ánh trực tiếp những quan hệ kinh tế tài chính của xã hội, trước hết là quan hệ sản xuất được thể hiện trong luật lệ của nhà nước. Pháp luật là ý chí của giai cấp thống trị, được thể hiện thành luật lệ, do đó mỗi chính sách xã hội, mỗi nhà nước chỉ có một khối mạng lưới hệ thống pháp lý của giai cấp nắm cơ quan ban ngành thường trực. Nhưng trong xã hội có đối kháng giai cấp, những giai cấp rất khác nhau lại sở hữu những ý thức phản ánh quyền lợi giai cấp của tớ.
Ra đời và tồn tại trong xã hội có giai cấp và nhà nước, nên ý thức pháp quyền luôn mang tính chất chất chất giai cấp. Giai cấp nắm cơ quan ban ngành thường trực củng cố vị thế thống trị về kinh tế tài chính của giai cấp mình bằng luật lệ, nó cũng nhờ vào hệ tư tưởng pháp quyền để lập luận về sự việc thiết yếu và tính hợp lý về luật pháp của tớ.
Hệ tư tưởng pháp quyền tư sản đã lý giải pháp lý tư sản như thể biểu lộ cao nhất về những quyền tự nhiên của con người. Nhưng trên thực tiễn luật pháp tư sản bảo vệ quyền chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất, bảo vệ chính sách bóc lột tư bản chủ nghĩa và trật tự của xã hội tư bản.
trái lại, pháp lý và hệ tư tưởng pháp quyền xã hội chủ nghĩa lấy chủ nghĩa Mác Lênin, hệ tư tưởng của giai cấp công nhân làm nền tảng, phản ánh quyền lợi của toàn thể nhân dân lao động và bảo vệ cơ sở kinh tế tài chính của chủ nghĩa xã hội và trật tự xã hội chủ nghĩa. Pháp luật xã hội chủ nghĩa là công cụ bảo vệ chủ nghĩa xã hội, bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhân dân lao động, của mọi giai tầng xã hội và thành viên.
Để pháp lý xã hội chủ nghĩa trở thành công xuất sắc cụ sắc bén bảo vệ chính sách xã hội mới và trở thành ý chí chung của mọi người, được mọi người chấp hành một cách tự giác, thì nhà nước xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản cần không ngừng nghỉ tăng cường công tác thao tác giáo dục chính trị và ý thức pháp quyền cho nhân dân.
Vận dụng yếu tố này vào Việt Nam, Đảng ta xác lập: “Tiếp tục xây dựng và từng bước hoàn thiện nhà nước pháp quyền Việt Nam. Đó là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, quản trị và vận hành mọi mặt đời sống xây dựng bằng pháp lý đưa giang sơn tăng trưởng theo khuynh hướng xã hội chủ nghĩa.”1. Về trách nhiệm giáo dục ý thức pháp lý cho nhân dân, Đảng ta cũng nêu rõ: “Tăng cường giáo dục ý thức pháp lý, nâng cao hiểu biết và ý thức tôn trọng pháp lý, sống và thao tác theo hiến pháp và pháp lý, đảm bảo cho pháp lý được thi hành một cách nghiêm minh, thống nhất và công minh.”2
Ý thức đạo đức là toàn bộ những ý niệm về thiện ác, tốt xấu, lương tâm, trách nhiệm, niềm sung sướng, công minh,… và về những qui tắc nhìn nhận, kiểm soát và điều chỉnh hành vi ứng xử giữa thành viên với xã hội, giữa thành viên với thành viên trong xã hội.
Những ý niệm về đạo đức, cũng như qui tắc đơn thuần và giản dị kiểm soát và điều chỉnh hành vi đạo đức con người được hình thành rất sớm trong xã hội nguyên thuỷ. Khi xã hội xuất hiện giai cấp, ý thức đạo đức được hình thành và tăng trưởng như một hình thái ý thức xã hội riêng.
Ý thức đạo đức nói chung không tách rời sự tăng trưởng của xã hội. Sự kiểm soát và điều chỉnh và nhìn nhận hành vi con người được thực thi bằng hai phương thức cơ bản là theo nguyên tắc đạo đức và pháp quyền. Nếu như qui tắc pháp quyền được hình thành và thực thi bởi quyền lực tối cao nhà nước, thì những qui tắc đạo đức được phát sinh từ chính môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường hằng ngày và được thực thi một cách tự nguyện, nó kiểm soát và điều chỉnh hành vi của con người bằng dư luận xã hội. Tuy nhiên, giá trị đạo đức của một hành vi con người vẫn được quyết định hành động bởi ý thức đạo đức của thành viên.
Sự ý thức về lương tâm, danh dự và lòng tự trọng… phản ánh kĩ năng tự chủ của con người là sức mạnh đặc biệt quan trọng của đạo đức, là nét cơ bản qui định khuôn mặt đạo đức của con người, cũng là biểu lộ bản chất xã hội của con người. Với ý nghĩa đó, sự tăng trưởng ý thức đạo đức là tác nhân biểu lộ sự tiến bộ xã hội.
Ý thức đạo đức gồm có khối mạng lưới hệ thống tri thức về giá trị và khuynh hướng giá trị đạo đức, tình cảm và lý tưởng đạo đức trong số đó tình cảm đạo đức là yếu tố quan trọng nhất, nếu thiếu nó thì những khái niệm, phạm trù đạo đức và mọi tri thức đạo đức thu nhận được bằng con phố lý tính không thể chuyển hoá thành hành vi đạo đức. Trong quy trình tăng trưởng của xã hội loài người đã tạo nên những giá trị đạo đức mang tính chất chất toàn quả đât tồn tại trong mọi xã hội và ở những khối mạng lưới hệ thống đạo đức rất khác nhau. Đó là những qui tắc đơn thuần và giản dị nhằm mục đích kiểm soát và điều chỉnh hành vi của con người, thiết yếu cho việc giữ gìn trật tự chung và sinh hoạt thường ngày của con người.
Tuy nhiên trong xã hội có giai cấp thì nội dung hầu hết của đạo đức phản ánh quan hệ giai cấp, nó có tính giai cấp. Trong những phạm trù đạo đức luôn phản ánh vị thế và quyền lợi của giai cấp. Ở mỗi quy trình tăng trưởng nhất định của lịch sử mỗi giai cấp đều phải có những ý niệm đạo đức riêng của tớ. Giai cấp đại biểu cho xu thế tăng trưởng tăng trưởng của xã hội thì đại diện thay mặt thay mặt cho nền đạo đức tiến bộ.
trái lại, những giai cấp phản động thì đại biểu cho một nền đạo đức suy thoái và khủng hoảng. Ph. Ăng ghen viết: “Xét cho cùng, mọi học thuyết về đạo đức đã có từ trước đến nay đều là thành phầm của tình hình kinh tế tài chính của xã hội lúc bấy giờ. Và vì cho tới nay xã hội đã vận động trong những sự trái chiều giai cấp, cho nên vì thế đạo đức cũng luôn là đạo đức của giai cấp; hoặc là nó biện hộ cho việc thống trị và quyền lợi của giai cấp thống trị; hoặc là lúc giai cấp bị trị đã trở nên khá mạnh thì nó tiêu biểu vượt trội cho việc nổi dậy chống lại sự thống trị nói trên và tiêu biểu vượt trội cho quyền lợi tương lai của những người dân bị áp bức.”
Ở những nước phương Tây lúc bấy giờ, đang lưu hành một ý niệm nhận định rằng khi cách mạng khoa học và công nghệ tiên tiến và phát triển hình thành và tăng trưởng thì trong Đk đó hình thành một kiểu đạo đức mới không còn tính giai cấp. Người ta nhấn mạnh yếu tố đến đạo đức tôn giáo, như một thứ đạo đức duy nhất hoàn toàn có thể chỉ cho toàn thể loài người con phố tăng trưởng tăng trưởng.
Đạo đức Mác xít được hình thành trong cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân, bắt nguồn từ đạo đức cách mạng của giai cấp công nhân. Đạo đức cộng sản thừa kế, phát huy những giá trị đạo đức tốt đẹp của loài người, trước hết là của nhân dân lao động. Đạo đức cộng sản phản ánh quan hệ kinh tế tài chính của xã hội mới không hề áp bức, bóc lột giai cấp và chỉ huy mọi hành vi đạo đức của con người. Nó yêu cầu sự hài hoà trong sự tăng trưởng thành viên và tập thể, coi trọng tự do thành viên, đồng thời chống mọi biểu lộ của chủ nghĩa thành viên tách rời dẫn đến trái chiều quyền lợi thành viên và quyền lợi hiệp hội.
Ý thức tập thể, một nguyên tắc của đạo đức cộng sản, biểu lộ trước hết trong hoạt động và sinh hoạt giải trí của những thành viên trong xã hội mới. Nó yên cầu một thái độ, một kỷ luật lao động mới và thành quả lao động, coi lao động là trách nhiệm, quyền lợi là trách nhiệm và trách nhiệm, là vinh dự của con người, nó không dung nạp tư tưởng ăn bám, bóc lột.
Đạo đức cộng sản thể hiện chủ nghĩa nhân đạo cao nhất, phản ánh bản chất của xã hội mới, xã hội lấy mục tiêu vì niềm sung sướng con người để tăng trưởng.
Nội dung đạo đức cộng sản gồm có: chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa quốc tế. Nó yêu cầu mọi người phải giác ngộ ý thức đoàn kết dân tộc bản địa, đoàn kết quốc tế tích cực tham gia vào công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc mình, đồng thời góp thêm phần vào cuộc đấu tranh chung vì hoà bình, độc lập dân tộc bản địa, dân chủ và tiến bộ xã hội, nhất quyết chống mọi biểu lộ của chủ nghĩa sôvanh nước lớn và chủ nghĩa dân tộc bản địa, hẹp hòi.
Sự hình thành đạo đức cộng sản trong ý thức và hành vi của mọi người là kết quả của một quy trình đấu tranh và xã hội xã hội mới, một quy trình lâu dài và bền chắc. Hơn nữa, ở quy trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, từ xã hội vừa thoát thai từ xã hội cũ, trong tâm nó còn mang dấu tích cả về kinh tế tài chính, lẫn tinh thần đạo đức của xã hội cũ. Vì vậy, trong quy trình hình thành đạo đức mới phải đấu tranh dần xoá bỏ những tàn dư lỗi thời của đạo đức cũ.
Trong xã hội Việt Nam lúc bấy giờ, cạnh bên truyền thống cuội nguồn tốt đẹp về đạo đức đang trở thành một nguồn sức mạnh tinh thần cho việc tăng trưởng của dân tộc bản địa, cũng phát sinh quá nhiều yếu tố đang nêu lên và yên cầu phải xử lý và xử lý. Đó là cuộc đấu tranh giữa hai lối sống: một bên là lối sống có lý tưởng, lành mạnh, trung thực, sống bằng lao động của chính mình, có ý thức bảo vệ thành quả lao động chăm sóc quyền lợi hiệp hội với một bên là lối sống thực dụng, ích kỷ, gian dối, ăn bám, đuổi theo đồng xu tiền bất chính…Vì vậy, giáo dục đạo đức mới cho làm lành mạnh đời sống tinh thần là một trong những trách nhiệm quan trọng của công cuộc thay đổi ở việt nam lúc bấy giờ.
Ý thức thẩm mỹ và làm đẹp là yếu tố phản ánh hiện thực vào ý thức con người trong quan hệ với nhau cầu thưởng thức và sáng tạo nét trẻ trung.
Ý thức thẩm mỹ và làm đẹp được hình thành và xuất hiện sớm trong lịch sử loài người. Trong quy trình lao động, con người từng bước tách mình khỏi tự nhiên, tìm cách làm chủ tự nhiên theo yêu cầu môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của tớ. Quá trình tiếp xúc với tự nhiên, với những người khác đã tạo ra ở con người những cảm xúc, hứng thú về nét trẻ trung. Do đó, thưởng thức và sáng tạo nét trẻ trung trở thành nhu yếu trong đời sống tinh thần của từng thành viên và xã hội.
Ý thức thẩm mỹ và làm đẹp gồm có: cảm xúc, thị hiếu, quan điểm, và lý tưởng thẩm mỹ và làm đẹp. Sự tăng trưởng của tư duy thẩm mỹ và làm đẹp dẫn đến việc hình thành một khoa học triết học đặc trưng là mỹ học.
Mỗi quy trình lịch sử rất khác nhau có quan điểm, tư tưởng thẩm mỹ và làm đẹp rất khác nhau và quan điểm lý tưởng thẩm mỹ và làm đẹp của từng người cũng rất khác nhau.
Ý thức thẩm mỹ và làm đẹp biến hóa thường xuyên trong lịch sử và tùy từng tồn tại xã hội. Song quan điểm thẩm mỹ và làm đẹp đúng đắn bao giờ cũng tiếp nhận và sáng tạo những giá trị vĩnh hằng của quả đât đó là chân - thiện - mỹ (chân lý - đạo đức - nét trẻ trung).
Ý thức thẩm mỹ và làm đẹp tồn tại trong toàn bộ những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tích cực, sáng tạo của con người. Trong những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt ấy nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp là hình thức biểu lộ cao nhất của ý thức thẩm mỹ và làm đẹp và ý thẩm mỹ và làm đẹp trở thành cái hầu hết trong hoạt động và sinh hoạt giải trí nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp.
Cũng như những hình thái ý thức xã hội khác, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp cũng bắt nguồn từ tồn tại xã hội, phản ánh tồn tại xã hội. Nhưng khác với khoa học và triết học phản ánh toàn thế giới bằng qui luật, phạm trù thì nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp phản ánh toàn thế giới một cách sinh động và rõ ràng, bằng hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp. Hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp cũng phản ánh cái bản chất môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường những phản ánh thông qua cái riêng không liên quan gì đến nhau, điển hình.
Về mặt nhận thức, tránh việc xếp nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp vào quy trình lý tính hoặc cảm tính. Hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp là yếu tố nhận thức cái chung trong cái riêng, nhận thức cái bản chất trong cái hiện tượng kỳ lạ, nhận thức cái phổ cập trong cái riêng không liên quan gì đến nhau, nhận thức cái bản chất trong cái hiện tượng kỳ lạ. Cái riêng không liên quan gì đến nhau trong nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp là cái riêng không liên quan gì đến nhau có tính điển hình, nếu tạo ra cái điển hình thì phải là cái điển hình đã được riêng không liên quan gì đến nhau hoá. Do đó, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp không phải bao giờ cũng phản ánh tồn tại xã hội một cách trực tiếp hay thấy. Các Mác viết: “Đối với nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, người ta biết rằng những thời kỳ hưng thịnh nhất của nó hoàn toàn không tương ứng với việc tăng trưởng của cơ sở vật chất của xã hội, cơ sở này dường như cấu thành cái xương sống của tổ chức triển khai xã hội.”
Nghệ thuật chân chính gắn bó với đời sống hiện thực của nhân dân, là tác nhân thúc tăng cường mẽ và tự tin tiến bộ xã hội thông qua việc phục vụ những nhu yếu thẩm mỹ và làm đẹp của con người. Khi phản ánh toàn thế giới hiện thực trong những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp chân thực có mức giá trị thẩm mỹ và làm đẹp cao, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp đã tác động đến lý trí và tình cảm của con người, kích thích tính tích cực của con người, xây dựng ở con người những hành vi đạo đức tốt đẹp.
Trong xã hội có giai cấp, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp mang tính chất chất giai cấp. Tính giai cấp của nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp trước hết biểu lộ ở đoạn nó không thể chịu sự tác động của toàn thế giới những quan điểm chính trị của một giai cấp, không thể đứng ngoài chính trị và những quan hệ kinh tế tài chính. Trong xã hội có phân loại giai cấp mà phủ nhận mối liên hệ giữa nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp với chính trị là hoàn toàn sai lầm không mong muốn. Biểu hiện triệu tập nhất tính giai cấp của nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp là tính đảng của nó.
Trong cuộc đấu tranh giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản trên trận địa tư tưởng, giai cấp tư sản luôn truyền bá những quan điểm nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp phản tiến bộ để đầu độc giai cấp công nhân và nhân dân lao động. trái lại, giai cấp công nhân và chính đảng củ nó luôn luôn hướng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp vào mục tiêu phục vụ nhân dân lao động, giải phóng họ khỏi áp bức bóc lột, xây dựng chính sách xã hội mới tốt đẹp hơn.
Đối với nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp xã hội chủ nghĩa, nguyên tắc tính đảng cộng sản là sợi chỉ đỏ xuyên thấu. Tính đảng không những biểu lộ ở tính tư tưởng cao, tính chân thực thâm thúy mà yêu cầu tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp phải có mức giá trị thẩm mỹ và làm đẹp cao. Tính đảng của nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp vô sản không hề hạn chế mà trái lại, tăng trưởng quyền tự do, tăng trưởng tài năng sáng tạo của người nghệ sĩ. Vì vậy với hoạt động và sinh hoạt giải trí sáng tạo của người nghệ sĩ “tuyệt đối đảm bảo rất là rộng tự do cho sáng tạo độc lạ thành viên, cho khuynh hướng thành viên, cho tư tưởng và sức tưởng tượng, cho hình thức và nội dung.”
Khi nhấn mạnh yếu tố tính giai cấp của nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp trong xã hội có giai cấp, triết học Mác Lênin không phủ nhận tính quả đât nói chung của nó. Không ít tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp mà giá trị của chúng được lưu truyền khắp toàn thế giới qua những thời đại mà tác giả của chúng là đại biểu của một giai cấp nhất định. Có những nền nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của một dân tộc bản địa nhất định nhưng đang trở thành những giá trị văn hoá tiêu biểu vượt trội của toàn bộ quả đât.
Tính giai cấp của nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp cách mạng và tiến bộ không những không xích míc với tính quả đât mà ngược lại còn làm thâm thúy những giá trị toàn quả đât.
Nắm vững và vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin về văn học nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, Đảng ta trong quy trình lãnh đạo cách mạng đã đưa ra đường lối văn nghệ rất là đúng đắn. Nhờ có đường lối đúng đắn đó, nền văn nghệ việt nam đã có những góp phần xứng danh vào cách mạng giải phóng dân tộc bản địa và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đảng ta cũng nhìn nhận cao vai trò của văn nghệ nhưng đồng thời cũng yên cầu ở văn nghệ và nghệ sĩ một trách nhiệm nặng nề riêng với việc nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam.
Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII đã chỉ rõ: “Văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp là một bộ phận quan trọng trong nền văn hóa truyền thống cổ truyền gắn bó với đời sống nhân dân và sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo. Khuyến khích tự do sáng tác văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp vì sự hoàn thiện con người, tu dưỡng tâm hồn, tình cảm cao đẹp, tôn vinh tinh thần tự hoà dân tộc bản địa, ý chí tự lực, tự cường, phấn đấu làm cho dân giàu, nước mạnh, phê phán những thói hư tật xấu, cái gian ác, thấp hèn,”
Ý thức khoa học vừa là một hình thái ý thức xã hội vừa là một hiện tượng kỳ lạ xã hội đặc biệt quan trọng, xem xét nó như một hình thái ý thức xã hội không được tách rời xem xét nó như thể một hiện tượng kỳ lạ xã hội.
Ý thức khoa học (với tư cách là một hình thái ý thức xã hội) là khối mạng lưới hệ thống tri thức phản ánh chân thực dưới dạng logic trìu tượng về toàn thế giới đã được kiểm nghiệm qua thực tiễn. Ý thức khoa học mang điểm lưu ý chung của những hình thái ý thức xã hội: đều là thành phầm của tồn tại xã hội, phản ánh tồn tại xã hội, do tồn tại xã hội qui định.
Tuy nhiên, hình thái ý thức khoa học cũng khác những hình thái ý thức xã hội khác ở đoạn:
+ Phạm vi phản ánh của nó rất to lớn, bao quát toàn bộ toàn thế giới khách quan trong lúc những hình thái ý thức xã hội khác chỉ phản ánh một mặt một khía cạnh nào đó của đời sống xã hội mà thôi.
+ Khoa học hoàn toàn có thể tồn tại dưới dạng khối mạng lưới hệ thống lý luận chung nhất hoặc dưới dạng rõ ràng là những tri thức chuyên ngành.
+ Những tri thức của khoa học là những tri thức chân thực phản ánh đúng đắn khách quan và được thực tiễn kiểm nghiệm. Vì vậy, khoa học trái chiều với tôn giáo (tôn giáo phản ánh hiện thực hư ảo và nhờ vào niềm tin về một lực lượng siêu nhiên).
+ Khoa học phản ánh hiện thực khách quan một cách trìu tượng những khái niệm, phạm trù, qui luật là ngôn từ trình độ hoá, là công cụ của tư duy khoa học.
+ Khoa học giữ vị trí quan trọng trong sự nhận thức hiện thực, là cơ sở trí tuệ cho những hình thái ý thức xã hội khác trong quy trình phản ánh hiện thực. Nhờ có tri thức khoa học, con người không ngừng nghỉ vươn tới cái mới "Sáng tạo ra một toàn thế giới mới, ngày càng vươn lên làm chủ tự nhiên, làm chủ cho xã hội và làm chủ bản thân mình”.
Kết cấu ý thức khoa học rất phức tạp, tuỳ theo góc nhìn xem xét mà khoa học được phân thành nhiều kết cấu rất khác nhau.
Xét về đối tượng người dùng, những khoa học phân thành: những khoa học tự nhiên, nghiên cứu và phân tích những qui luật của tự nhiên, những phương thức chinh phục và tái tạo tự nhiên, và những khoa học xã hội nghiên cứu và phân tích những hiện tượng kỳ lạ xã hội rất khác nhau, những qui luật vận động tăng trưởng của chúng và nghiên cứu và phân tích chính bản thân mình con người như thể một thực thể xã hội. Cũng có khoa học nghiên cứu và phân tích những yếu tố chung, qui luật chung, đó là triết học.
Trong mỗi khoa học, người ta phân thành những Lever: kinh nghiệm tay nghề tức là những tư liệu hiện thực đã được tích luỹ thông qua sự tổng kết những quan sát và thí nghiệm, lý luận là yếu tố khái quát kinh nghiệm tay nghề thể hiện trong lý thuyết về qui luật và nguyên tắc tương ứng, Lever lý luận của những khoa học rõ ràng hợp lực với nhau trong sự lý giải những nguyên tắc và qui luật đã phát hiện trên bình diện lý luận chung bình diện triết học.
Xét về vai trò, tác dụng, tri thức khoa học gồm có khoa học cơ bản vạch ra những qui luật chung, những phương hướng, phương pháp chung cho khoa học ứng dụng. Còn những khoa học ứng dụng vạch ra những nguyên tắc, qui tắc, phương pháp rõ ràng để ứng dụng trực tiếp vào hoạt động và sinh hoạt giải trí cải biến tự nhiên và xã hội. Song, sự phân loại này cũng chỉ là tương đối. Đặc điểm của quy trình tăng trưởng lúc bấy giờ của nhận thức khoa học là những bộ môn khoa học có sự giáp ranh về đối tượng người dùng (thí dụ sinh - vật lý học) và những phương pháp luận khoa học cũng làm phong phú lẫn nhau.
Nguồn gốc sâu xa của yếu tố hình thành khoa học là vì nhu yếu tăng trưởng sản xuất. Cùng với việc tăng trưởng của sản xuất và thực tiễn xã hội, khoa học cũng không ngừng nghỉ tăng trưởng. Trong quy trình đó, vai trò của khoa học trong đời sống xã hội ngày càng tăng thêm từ quy trình này sang quy trình khác.
Có thể chia lịch sử tăng trưởng của khoa học thành ba quy trình:
* Giai đoạn thứ nhất: bắt nguồn từ thời cổ đại đến thế kỷ XV.
Ở thời đại khoa học còn rất sơ khai, bó hẹp trong một số trong những nghành như thiên văn học, toán học, cơ học nhằm mục đích phục vụ yêu cầu về tưới nước, về hàng hải và xây dựng thành tháp, lăng tẩm. Ảnh hưởng của tri thức khoa học riêng với sản xuất còn rất yếu. Sản xuất chủ yêú nhờ vào kinh nghiệm tay nghề do người nô lệ với công cụ thủ công. Trong thời kỳ phong kiến, những phát hiện khoa học bị xem là tội lỗi, khoa học ngưng trệ, không cho, trừng phạt bởi sự cấu kết của thần quyền và nhà nước phong kiến. Do đó vai trò của khoa học trong xã hội phong kiến tương đối nhỏ, nền kinh tế thị trường tài chính tự nhiên tiếp tục sử dụng công cụ thủ công trong số lượng giới hạn kỹ xảo thành viên và kinh nghiệm tay nghề của người thợ cả.
* Giai đoạn thứ hai: bắt nguồn từ thời gian cuối thế kỷ XV cho tới thế kỷ XIX.
Giai đoạn này hoàn toàn có thể phân thành hai thời kỳ: thời kỳ thứ nhất mở đầu bằng Côpecníc và kết thúc ở Niu tơn (thế kỷ XV - XVIII). Đặc điểm của thời kỳ này là khoa học đi sâu nghiên cứu và phân tích từng mặt, từng nghành rõ ràng của hiện thực. Các nhà khoa học đặc biệt quan trọng tôn vinh thực nghiệm và suy lý, bác bỏ mọi giáo điều và không tin toàn bộ những Dự kiến chưa tồn tại cơ sở thực nghiệm và suy lý chắc như đinh. Cơ học cổ xưa đã đạt tới mức tăng trưởng cao và giữ vai trò thống trị còn những khoa học khác đang trong quy trình hình thành. Phương pháp tư duy siêu hình thống trị trong khoa học.
Thời kỳ thứ hai, mở đầu bằng thuyết hình thành thái dương hệ của Cantơ và kết thúc với những thuyết tế bào, thuyết tiến hoá giống loài và định luật bảo toàn và chuyển hoá nguồn tích điện (từ nửa sau thế kỷ XVIII đến hết thế kỷ XIX). Đặc điểm của thời kỳ này là khoa học tăng trưởng theo phía phá vỡ ý niệm cô lập, không bao giờ thay đổi về đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích của những bộ môn khoa học, gạt bỏ sự sáng tạo của chúa thoát khỏi khoa học, sự gắn bó ngặt nghèo giữa khoa học và sản xuất.
Cùng với việc tăng trưởng của khoa học tự nhiên, nhiều bộ môn khoa học xã hội đã tôn vinh chủ nghĩa nhân văn, với tinh thần dân chủ thâm thúy và từ từ thoát khỏi những học thuyết thần học.
* Giai đoạn thứ ba (thế kỷ XX): Đặc điểm của quy trình này sẽ không còn riêng gì có là yếu tố tăng trưởng rất nhanh gọn của khoa học mà còn là một sự ngày càng tăng của vai trò xã hội của khoa học.
Lịch sử khoa học, đặc biệt quan trọng trong mức chừng 30 năm mới tết đến gần đây, quy trình phân loại những môn khoa học về tự nhiên (lý, hoá, sinh, địa chất, thiên văn) đang trở thành một thể tổng hợp của ngành tri thức phong phú, mà mỗi ngành tri thức đó là một khoa học riêng không liên quan gì đến nhau. Do đó, trong khoa học đã tạo nên nên những ngành tri thức tiếp giáp và chúng có vai trò ngày càng quan trọng (sinh - hoá học, địa - vật lý, địa - hoá học, lý - hoá học). Quá trình này cũng trình làng trong những môn khoa học xã hội.
Xuất hiện một khuynh hướng khác có quan hệ với khuynh hướng trên là nhất thể hoá tri thức khoa học tạo thành một lực lượng trí tuệ thống nhất để nhận thức và tái tạo hiện thực. Khoa học và kỹ thuật kết phù thích hợp với nhau thành một thể thống nhất để đi sâu nghiên cứu và phân tích cấu trúc vật chất như cấu trúc nguyên tử, những hạt cơ bản, cấu trúc không khí và xâm nhập với qui mô ngày càng lớn vào vũ trụ.
Hiện nay, khoa học được cho phép hoàn thiện những phương pháp sản xuất, hoàn thiện việc quản trị và vận hành kinh tế tài chính. Không những thế, khoa học còn trở thành một ngành hoạt động và sinh hoạt giải trí sản xuất với qui mô ngày càng lớn, bao hàm hàng loạt những viện, phòng thí nghiệm, trạm, trại, xí nghiệp, với số cán bộ khoa học ngày càng tăng, với góp vốn đầu tư ngày càng lớn, hiệu suất cao góp vốn đầu tư ngày càng cao. Khoa học đang trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Với việc vận dụng những khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích khoa học xã hội vào thực tiễn giữ một vai trò quan trọng không kém, những khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích kinh tế tài chính, xã hội… tương hỗ cho việc sử dụng nhân lực, vật lực một cách hợp lý nhất trong sự tăng trưởng sản xuất và hoàn thiện tổ chức triển khai lao động. Khoa học xã hội cũng trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Trong số những môn khoa học xã hội, triết học Mác Lênin giữ vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng, nó trở thành cơ sở khoa học trực tiếp cho nhiều ngành khoa học, nhất là khoa học xã hội. Nó vũ trang cho con người toàn thế giới quan, phương pháp luận khoa học trong nhận thức và tái tạo hiện thực.
Tôn giáo là một hiện tượng kỳ lạ xã hội gồm có lễ nghi tôn giáo, tổ chức triển khai tôn giáo và ý thức tôn giáo. Tôn giáo là một hiện tượng kỳ lạ lịch sử.
Ý thức tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hiện thực khách quan một cách hư ảo, xuyên tạc.
Về bản chất tôn giáo Ăng ghen viết: “Tất cả mọi tôn giáo chẳng qua chỉ là yếu tố phản ánh hư ảo vào trong đầu óc của con người - của những lực lượng ở bên phía ngoài chỉ phối môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường hằng ngày của tớ, chỉ là yếu tố phản ánh trong số đó những lực lượng ở trần thế đã mang những hình thức siêu trần thế.”
Tìm nguồn gốc tôn giáo phải tìm trong tồn tại xã hội, trong quan hệ giữa người với tự nhiên và trong những quan hệ xã hội. Để thực thi quy trình sản xuất, con người phải dùng công cụ và phương tiện đi lại do mình làm ra để tác động vào tự nhiên. Khi những công cụ và phương tiện đi lại này còn kém tăng trưởng thì con người tỏ ra yếu ớt, bất lực trước tự nhiên. Chính sự bất lực của con người trước sức mạnh mẽ và tự tin của giới tự nhiên là một nguồn gốc phát sinh tôn giáo.
Nguồn gốc tôn giáo còn phải tìm trong những quan hệ xã hội của con người trong Đk xã hội có áp bức giai cấp và tính tự phát còn là một đặc trưng của yếu tố tăng trưởng xã hội. Những qui luật của xã hội biểu lộ như thể những lực lượng mù quáng, trói buộc con người và thường xuyên quyết định hành động đến số phận của tớ. Những hiện tượng kỳ lạ xã hội hiện thực được thần bí hoá và mang dáng vóc của những lực lượng siêu nhiên. Đó là một trong những nguồn gốc xã hội hầu hết của tôn giáo. Khi nêu đặc trưng nguồn gốc xã hội trong xã hội tư bản, V.I Lênin đã xác lập: “Sự sợ hãi đã tạo ra thần linh.”
Trong xã hội có đối kháng giai cấp, yếu tố quan trọng làm phát sinh tôn giáo là yếu tố áp bức giai cấp, là chính sách người bóc lột người. Quần chúng bị áp bức buộc phải lao động cho kẻ khác, bị cùng khổ và đơn độc, không tìm ra lối thoát khỏi sự kìm kẹp của ách bóc lột trên trái đất đã tìm lối thoát đó ở trên trời. Vì vậy, “sự bất lực của những giai cấp bị bóc lột trong cuộc đấu tranh chống bọn bóc lột tất yếu đẻ ra niềm tin vào một trong những cuộc sống tốt đẹp ở toàn thế giới bên kia, cũng như sự bất lực của người dã man trong cuộc đấu tranh chống vạn vật thiên nhiên đẻ ra niềm tin vào thần thánh, ma quỷ, vào những phép mầu.”1. Ý thức tôn giáo với tính cách là hình thái ý thức xã hội gồm có tâm ý tôn giáo và hệ tư tưởng tôn giáo.
Tâm lý tôn giáo là toàn bộ những hình tượng, tình cảm, tâm trạng, thói quen của quần chúng về tín ngưỡng tôn giáo.
Hệ tư tưởng tôn giáo là khối mạng lưới hệ thống giáo nguyên do những giáo sĩ, những nhà thần học tạo ra và truyền bá trong xã hội. Đứng về mặt lịch sử, tâm ý tôn giáo và hệ tư tưởng tôn giáo là hai quy trình tăng trưởng của ý thức tôn giáo, nhưng chúng liên hệ tác động qua lại và tương hỗ update lẫn nhau. Tâm lý tôn giáo đem lại cho hệ tư tưởng tôn giáo một tính chất đặc trưng, một sắc thái tình cảm riêng. Hệ tư tưởng tôn giáo “thuyết minh” những hiện tượng kỳ lạ tâm ý tôn giáo, khái quát chúng làm cho chúng biến hóa theo khunh hướng nhất định.
Ý thức tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội có tính chất xấu đi. Nó cũng thực thi hiệu suất cao hầu hết của tớ là đền bù hư ảo trong một xã hội cần đến đền bù hư ảo. Điều đó làm cho tôn giáo tồn tại lâu dài và có một vị trí đặc biệt quan trọng trong xã hội. Chức năng đền bù hư ảo của tôn giáo nói lên kĩ năng của tôn giáo hoàn toàn có thể bù đắp, tương hỗ update một cách hư ảo cái hiện thực mà trong số đó con người bất lực trước những sức mạnh tự nhiên và những Đk khách quan của đời sống xã hội. Những bất lực trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, những xích míc trong hiện thực được xử lý và xử lý một cách hư ảo trong ý thức họ. Vì vậy, toàn thế giới quan tôn giáo không tạo Đk cho quy trình nhận thức đúng đắn của con người, hạn chế hiệu suất cao của hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn, tái tạo tự nhiên và xã hội.
Tôn giáo được những giai cấp thống trị sử dụng như một công cụ áp bức tinh thần, một phương tiện đi lại củng cố vị thế thống trị của tớ.
Chủ nghĩa Mác Lênin nhận định rằng, Đk tiên quyết để khắc phục tôn giáo như một hình thái ý thức xã hội có tính chất xấu đi là phải xoá bỏ nguồn gốc xã hội của nó, nghĩa là phải tiến hành một cuộc cách social triệt để nhằm mục đích tái tạo của tồn tại xã hội và ý thức xã hội. Bằng hoạt động và sinh hoạt giải trí tích cực cách mạng của tớ, quần chúng không những tái tạo xã hội mà còn tái tạo chính bản thân mình mình, giải phóng ý thức của tớ khỏi những ý niệm sai lầm không mong muốn, kể cả những ảo tưởng tôn giáo.
Trong xã hội có đối kháng giai cấp, cuộc đấu tranh của quần chúng bị bóc lột chống kẻ bóc lột giữ vai trò quyết định hành động trong việc vô hiệu nguồn gốc xã hội của tôn giáo. Vì vậy, không được đánh giá nhẹ việc tuyên truyền giáo dục tư tưởng duy vật khoa học, đồng thời không ngừng nghỉ nâng cao nhận thức mọi mặt của quần chúng.
Dựa trên những quan điểm khoa học của chủ nghĩa Mác Lênin, Đảng và nhà việt nam luôn thi hành chủ trương tôn giáo đúng đắn - chủ trương tự do tính ngưỡng tôn giáo và tự do không tín ngưỡng tôn giáo của mọi công dân. Không phân biệt về quyền lợi và trách nhiệm và trách nhiệm giữa người dân có tín ngưỡng tôn giáo và người không còn tín ngưỡng tôn giáo. Tuyệt đối không xâm phạm đến tình cảm tôn giáo của công dân. Đồng thời nhà nước nhất quyết xử lý theo pháp lý những kẻ thủ đoạn tận dụng tín ngưỡng tôn giáo để chống tổ quốc và chính sách xã hội chủ nghĩa.
Trong quy trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã đoàn kết những tôn giáo, đoàn kết đồng bào theo hoặc không theo một tôn giáo nào trong cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc bản địa và chủ nghĩa xã hội.
Nghị quyết đại hội lần thứ IX của Đảng đã nêu rõ: “Tín ngưỡng tôn giáo là nhu yếu tinh thần của một bộ phận nhân dân. Thực hiện nhất quán chủ trương tôn trọng và đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo một tôn giáo nào, quyền sinh hoạt tôn giáo thông thường theo như đúng pháp lý. Đoàn kết đồng bào những tôn giáo rất khác nhau, đồng bào theo tôn giáo và đồng bào không theo tôn giáo, chăm sóc tăng trưởng khoa học, văn hóa truyền thống, nâng cao đời sống của đồng bào. Đồng bào theo đạo và những vị chức sắc tôn giáo có trách nhiệm và trách nhiệm làm tròn trách nhiệm công dân riêng với Tổ quốc, sống tốt đời, đẹp đạo”, phát huy những giá trị tốt đẹp và văn hóa truyền thống đạo đức tôn giáo, từng bước hoàn thiện pháp lý về tín ngưỡng tôn giáo. Nghiêm cấm sử dụng những yếu tố dân tộc bản địa, tín ngưỡng tôn giáo để hoạt động và sinh hoạt giải trí trái pháp lý và chủ trương của nhà nước, kích động chia rẽ nhân dân, chia rẽ những dân tộc bản địa, gây rối, xâm phạm bảo mật thông tin an ninh vương quốc.”
Kết luận
Xuất phát từ tồn tại xã hội, nhất là từ Đk sinh hoạt vật chất, quan hệ vật chất, triết học Mác Lênin đi nghiên cứu và phân tích những hiện tượng kỳ lạ thuộc đời sống tinh thần của xã hội: chỉ rõ quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và quan hệ xã hội. Trong quan hệ đó tồn tại xã hội quyết định hành động ý thức xã hội, nhưng ý thức xã hội có tính độc lập tương đối so với tồn tại xã hội, nó có những đặc trưng riêng của yếu tố phản ánh tồn tại xã hội, trong sự vận động và tăng trưởng của nó. Ý thức xã hội tác động trở lại tồn tại xã hội, mức độ tác động đó tùy từng nhiều yếu tố: Đk lịch sử, mức độ xâm nhập, truyền bá của quần chúng… Trong xã hội có giai cấp, ý thức xã hội có tính giai cấp và sự tác động của nó tùy từng ý thức xã hội của giai cấp cầm quyền.
Ý thức xã hội lại là một hiện tượng kỳ lạ phức tạp nó gồm có nhiều hình thái rất khác nhau: ý thức chính trị, pháp quyền, khoa học, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, tôn giáo…mỗi hình thái ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội theo một qui luật, phương thức và mức độ riêng và đều tác động đến việc tồn tại và tăng trưởng của xã hội.
Nghiên cứu ý thức xã hội theo quan điểm triết học Mác Lênin có ý nghĩa rất quan trọng trong thực tiễn, nó giúp toàn bộ chúng ta quán triệt và thực thi tốt quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về cuộc cách social chủ nghĩa trên nghành tư tưởng, văn hóa truyền thống.
Share Link Tải Ví dụ tính giai cấp của ý thức xã hội miễn phí
Bạn vừa tìm hiểu thêm Post Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Ví dụ tính giai cấp của ý thức xã hội tiên tiến và phát triển nhất và Chia Sẻ Link Down Ví dụ tính giai cấp của ý thức xã hội Free.