Mẹo Hướng dẫn Lệnh tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 được ban bố trong toàn nước vào thời gian nào Chi Tiết
Quý khách đang tìm kiếm từ khóa Lệnh tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 được ban bố trong toàn nước vào thời gian nào được Update vào lúc : 2022-04-13 10:11:13 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.Nhân dân Sài Gòn biểu dương lực lượng sáng ngày 25/8/1945. Nguồn: Ảnh tư liệu
Thời cơ tổng khởi nghĩa đã tới
Từ năm 1943, trên mặt trận Thái Bình Dương, phát xít Nhật thất bại liên tục. Quân liên minh Anh đánh lùi quân Nhật ở Miến Điện. Quân Mỹ đổ xô lên Philippines ngày 20/10/1944, đường liên lạc trên biển khơi của quân Nhật bị quân Đồng minh khống chế. Phát xít Nhật cũng trở nên sa lầy, bị động đối phó với trào lưu kháng Nhật mạnh mẽ và tự tin trên lục địa Trung Quốc.
Trong đêm 9/3/1945, cùng một lúc trên toàn cõi Đông Dương, Nhật hàng loạt nổ súng thay máu chính quyền lật đổ Pháp, Pháp kháng cự yếu ớt ở một vài nơi, còn hầu như buông súng, tháo chạy. Ở miền Bắc, tướng Alexandri chỉ huy một bộ phận trốn sang Hoa Nam (sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, trở lại cùng với quân từ Pháp sang, trở lại xâm lược việt nam). Ở Sài Gòn có 17.000 quân Pháp đầu hàng Nhật tại chỗ.
Từ ngày 9 đến ngày 12/3/1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp Hội nghị mở rộng ở làng Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh). Hội nghị nhận định: cuộc thay máu chính quyền đã tạo ra một tình hình khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ chính trị thâm thúy, làm cho những Đk của cuộc khởi nghĩa vũ trang chưa chín muồi đang đi đến chín muồi nhanh gọn. Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương mở rộng ra Chỉ thị Nhật - Pháp bắn nhau và hành vi của toàn bộ chúng ta ngày 12/3/1945.
Chỉ thị này đã được gửi tới toàn bộ những cấp lãnh đạo những tỉnh phía Bắc, miền Trung, riêng với Đảng bộ Nam Bộ thì tới tháng 5/1945 mới tiếp nhận được.
Thanh niên Tiền Phong với tầm vông vạt nhọn ở Nam Bộ năm 1945. Nguồn: Ảnh tư liệu
Sau khi độc chiếm quyền thống trị Đông Dương, phát xít Nhật tuyên bố cho Việt Nam được “độc lập”, nhưng trên thực tiễn: Nhật vẫn không thay đổi cỗ máy thống trị cũ. Sau mấy tháng lựa chọn những con cờ tay sai, đến tháng 5/1945, Nhật quyết định hành động không đưa Cường Để về và cũng không dùng Ngô Đình Diệm, mà cho xây dựng chính phủ nước nhà bù nhìn Trần Trọng Kim gồm những bộ trưởng liên nghành hầu hết là trí thức có bằng cấp cao trong giới thượng lưu, theo Xu thế “tự do”, được nhiều người biết tiếng. Để gây cơ sở làm chỗ tựa chính trị, phát xít Nhật cho lập hàng loạt tổ chức triển khai thu hút bọn tư sản mại bản, địa chủ phản động và lưu manh côn đồ.
Ở Nam Bộ và ngay tại Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, ngoài việc nắm những đảng phái thân Nhật cũ như Phục Quốc và những người dân đứng đầu giáo phái cam tâm theo ngoại bang như Trần Quang Vinh (Cao Đài), Dân Xã Đảng (Hòa Hảo), Tịnh Độ Cư Sĩ…; Nhật cho lập thêm Việt Nam Phục quốc Đảng (Trần Văn Ân), Việt Nam Quốc gia Độc lập Đảng (Hồ Văn Ngà), Đảng Huỳnh Long (gồm bọn côn đồ tay chân của Võ Bá Cường), Nhật Việt Phòng vệ Đoàn (Nguyễn Hoà Hiệp)… Nhật còn cho chiêu mộ thanh niên lập lực lượng “Heiho” được vũ trang như lực lượng chính quy; cho Đỗ Dư Ánh, Nguyễn Anh Tài tổ chức triển khai “Thanh niên Đại Đông Á”; Lý Huê Vinh nắm hiến binh và vũ trang một bộ phận trong những giáo phái do những tên tay sai của chúng nắm. Những thành phần tơrốtkít ở Sài Gòn nhân thời cơ này cũng nhảy ra hoạt động và sinh hoạt giải trí. Hồ Văn Ký, Huỳng Văn Phương được Nhật giao làm Giám đốc, Phó Giám đốc Cảnh sát Đô thành, nắm Sở Lính kín Catinat…
Mặc dù Đức quốc xã đã bại trận, nhưng trận chiến tranh toàn thế giới lần thứ hai vẫn còn đấy tiếp nối ác liệt ở Khu vực Đông Nam Á và trên Thái Bình Dương. Ba tháng sau khi phát xít Đức đầu hàng Đồng minh, Liên Xô tuyên chiến với phát xít Nhật ngày 8/8/1945. Chỉ trong vòng 10 ngày, quân đội Xô Viết chiếm vị trí căn cứ kế hoạch số 1 của phát xít Nhật ở Đông Tam Tỉnh (ba tỉnh Liêu Ninh, Cát Lâm, Hắc Long Giang), ở Mãn Châu và đánh vào đạo quân Quan Đông, là lực lượng nòng cốt tinh nhuệ nhất của cục binh Nhật hoàng. Đạo quân Quan Đông đã đầu hàng lúc 12 giờ trưa ngày 13/8/1945 trước sức tiến công vũ bão của Hồng Quân Liên Xô.
Ngày 14/8/1945, Nhật Hoàng chính thức công bố lệnh đầu hàng không Đk. Như vậy, thời cơ xuất hiện như kĩ năng thứ hai mà Đảng ta đã dự báo. Tại lán Nà Lừa, Tân Trào (Tuyên Quang), lãnh tụ Hồ Chí Minh thể hiện quyết tâm “Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải giành cho được tự do, độc lập!”. Trong Cách mạng tháng Tám năm 1945, thời cơ tồn tại một cách khách quan trong vòng 20 hôm, bắt nguồn từ khi Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng (ngày 15/8) và kết thúc khi quân Đồng minh vào tước khí giới quân Nhật trên đất việt nam theo Hiệp định Pốt-xđam (ngày 5/9). Nếu phát động tổng khởi nghĩa giành cơ quan ban ngành thường trực trên toàn quốc trước thời điểm ngày 15/8 quân Nhật còn mạnh và sau ngày 5/9 trên giang sơn có nhiều quân địch, cách mạng đều không hoàn toàn có thể thành công xuất sắc. Đảng và nhân dân ta đã chớp thời cơ, tiến hành tổng khởi nghĩa, giành cơ quan ban ngành thường trực thắng lợi trong ngưỡng thời hạn khắc nghiệt đó.
Trước thời cơ có một không hai này, “Ở Sài Gòn nói riêng, ở Nam Bộ nói chung, Đảng Cộng sản thực sự trở thành lực lượng có tổ chức triển khai mạnh hơn so với những đảng phái khác cộng lại”.
Diễn biến cuộc Tổng Khởi nghĩa Tháng Tám ở Sài Gòn - Chợ Lớn, Gia Định
Ngày 14 và 15/8/1945, Toàn quốc Hội nghị của Đảng Cộng sản Đông Dương khai mạc ở Tân Trào[1]. Hội nghị đưa ra những nguyên tắc tiến hành khởi nghĩa, những chủ trương đối nội, đối ngoại đảm bảo cho cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi nhanh gọn, trọn vẹn. Ngay trong đêm 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc đã được xây dựng do đồng chí Tổng Bí thư của Đảng trực tiếp phụ trách và đã ra Quân lệnh số 1, hạ lệnh tổng khởi nghĩa.
Tiếp theo Hội nghị toàn quốc của Đảng, Đại hội Quốc dân cũng họp ngay tại Tân Trào vào trong ngày 16/8/1945 với trên 60 đại biểu của toàn nước, đại biểu người việt nam sinh sống ở quốc tế ở quốc tế, đại biểu những đảng phái chính trị, những đoàn thể nhân dân, những dân tộc bản địa, những tôn giáo… tham gia.
Đại hội nhiệt liệt tán thành chủ trương khởi nghĩa của Đảng Cộng sản Đông Dương; thông qua Lệnh khởi nghĩa của Tổng bộ Việt Minh; 10 chủ trương lớn của Việt Minh; quy định quốc kỳ là lá cờ đỏ sao vàng năm cánh, quốc thiều là bài Tiến quân ca và Đại hội đã cử ra Ủy ban Dân tộc Giải phóng tức Chính phủ Lâm thời do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.
Tất cả những mệnh lệnh tổng khởi nghĩa của Trung ương Đảng, của Tổng bộ Việt Minh, của Hồ Chủ tịch đang không đến kịp nhiều tỉnh, nhất là ở Nam Bộ. Nhưng nhờ thấm nhuần từ trước tinh thần Nghị quyết những Hội nghị Trung ương của Đảng, nhất là bản Chỉ thị Nhật - Pháp bắn nhau và hành vi của toàn bộ chúng ta của Ban Thường vụ Trung ương Đảng, và vị trí căn cứ tình hình diễn biến trong hàng ngũ quân địch và tinh thần sôi sục cách mạng của nhân dân, Đảng bộ những cấp đã dữ thế chủ động, linh hoạt, sáng tạo và kịp thời tiến hành khởi nghĩa giành thắng lợi ở địa phương.
Ngày 19/8/1945, cuộc khởi nghĩa ở Thủ đô Tp Hà Nội Thủ Đô đã thắng lợi.
Ngày 23/8/1945, cơ quan ban ngành thường trực cách mạng đã về tay nhân dân Huế, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị.
Ở Nam Bộ, sau khi được tin Nhật đầu hàng, ngày 15/8/1945, Thường vụ Xứ ủy Tiền phong chỉ định một Ủy ban Khởi nghĩa.
Phong trào công nhân ở Thành phố trong mấy tháng này tăng trưởng rất nhanh. Tổ chức Công đoàn thu hút hàng trăm nghìn đoàn viên, liên tục tổ chức triển khai mít tinh cổ vũ tinh thần yêu nước, sẵn sàng hành vi.
Ngay sáng ngày 21/8, sau khi được tin Tp Hà Nội Thủ Đô khởi nghĩa thắng lợi, Hội nghị mở rộng của Xứ ủy Tiền phong giao Tỉnh ủy Tân An thực thi khởi nghĩa “thí điểm” vào đêm 22 rạng ngày 23/8 để thăm dò phản ứng của Nhật.
Chiều ngày 22/8/1945, Thanh niên Tiền phong tuyên bố đứng vào hàng ngũ của Mặt trận Việt Minh. Sáng sớm ngày 23/8/1945, được tin Tân An đã khởi nghĩa thắng lợi, quân đội Nhật không còn phản ứng gì, Xứ ủy Tiền phong lại họp và quyết định hành động đêm 24/8 Sài Gòn sẽ khởi nghĩa theo kế hoạch đã vạch ra và sáng 25/8 sẽ có được biểu tình vũ trang gồm nhân dân Thành phố và mấy tỉnh chung quanh, Ủy ban Hành chánh Lâm thời Nam Bộ sẽ trình làng quốc dân đồng bào.
Tham dự những cuộc họp bàn về yếu tố khởi nghĩa giành cơ quan ban ngành thường trực do Xứ ủy Tiền phong tổ chức triển khai có hai đại biểu của Tỉnh ủy Gia Định dự. Do đó, khởi nghĩa ở Gia Định, Chợ Lớn và Thành phố đã phối hợp ngặt nghèo trình làng đồng thời. Ngay trong đêm 24/8, quần chúng cách mạng của Sài Gòn - Chợ Lớn và những tỉnh Gia Định, Tân Bình[2], Chợ Lớn, Mỹ Tho, Biên Hòa, Bến Tre, Tân An, Thủ Dầu Một… từng đoàn công nhân, nông dân, thanh niên có tổ chức triển khai, mang theo giáo mác, tầm vông vạt nhọn… bằng mọi phương tiện đi lại rầm rập kéo về nội thành của thành phố Sài Gòn để tham gia khởi nghĩa giành cơ quan ban ngành thường trực theo kế hoạch của Xứ ủy. Đoàn viên công đoàn và Thanh niên Tiền phong đã xuất hiện ở khắp mọi nơi để sẵn sàng sở hữu những tiềm năng được phân công.
Từ sáng sớm ngày 25/8/1945, cả triệu quần chúng Sài Gòn – Chợ Lớn và những tỉnh lân cận hừng hực khí thế cách mạng, ào ạt kéo vào Thành phố, quyết tâm khởi nghĩa giành cơ quan ban ngành thường trực. Đoàn người hô vang như sấm dậy khẩu hiệu: “Việt Nam hoàn toàn độc lập”; “Tất cả cơ quan ban ngành thường trực về tay Việt Minh!”; “Mặt trận Việt Minh muôn năm!”; “Đảng Cộng sản Đông Dương muôn năm!”; “Độc lập hay là chết!”.
Cờ đỏ sao vàng tràn ngập đường phố, phấp phới bay hiên ngang trên những văn phòng. Quần chúng như một biển người từ mọi ngả kéo về dự mít tinh, hoan nghênh Ủy ban Nhân dân Nam Kỳ rồi tỏa ra diễu hành khắp nơi. Cuộc khởi nghĩa đã thành công xuất sắc nhanh gọn trọn vẹn.
Báo chí Sài Gòn nhất loạt đăng bài tường thuật và phản hồi về sự việc kiện lịch sử này với toàn bộ niềm hân hoan tự hào của một dân tộc bản địa đứng lên làm cách mạng đổi đời.
Cuộc Tổng khởi nghĩa giành cơ quan ban ngành thường trực trọn vẹn trong thời gian ngày 25 tháng 8 năm 1945 thành công xuất sắc, được lan ra cùng những tỉnh Nam bộ mà không còn ngã xuống. Đó là những dự báo tính toán rất kỹ lưỡng về tình hình diễn tiến của Xứ ủy Nam kỳ, là công lao to lớn của toàn thể nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn, Gia Định và Nam bộ anh hùng.
Bia kỷ niệm đặt tại rạp Nguyễn Văn Hảo (rạp Công nhân ngày này) – nơi những tầng lớp nhân dân Sài Gòn mít-tinh đêm 19/8/1945 hưởng ứng hành vi của Việt Minh. Nguồn: Ảnh tư liệu
Nói về vai trò của cuộc khởi nghĩa ở Sài Gòn - Chợ Lớn, Gia Định, tiếp theo khởi nghĩa ở Tp Hà Nội Thủ Đô, Huế, đồng chí Lê Duẩn đã xác lập: “Cách mạng Tháng Tám là một cuộc tổng khởi nghĩa phối hợp tài tình đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, một cuộc nổi dậy hàng loạt ở cả thành thị lẫn nông thôn mà đòn quyết định hành động là những cuộc khởi nghĩa ở Tp Hà Nội Thủ Đô, Huế, Sài Gòn”[3].
Trong Báo cáo Chính trị đọc tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ hai của Đảng tháng 2/1951, nói về thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta hoàn toàn có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bản địa bị áp bức nơi khác cũng hoàn toàn có thể tự hào rằng: lần này là lần thứ nhất trong lịch sử cách mạng của những dân tộc bản địa thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới mười lăm tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công xuất sắc, đã nắm cơ quan ban ngành thường trực toàn quốc”[4].
“Đó là một cuộc thay đổi cực kỳ to lớn trong lịch sử của việt nam”[5].
Cách mạng Tháng Tám để lại những bài học kinh nghiệm tay nghề to lớn, vô cùng quý báu và thâm thúy: Đó là cuộc cách mạng do một đảng tiên phong lãnh đạo, có lý luận tiên tiến và phát triển, có tư tưởng thống nhất, tổ chức triển khai ngặt nghèo, có đường lối đúng đắn và thích hợp lòng dân để giữ vững vai trò lãnh đạo, phát huy được sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc bản địa; Cách mạng phải giành cơ quan ban ngành thường trực về tay nhân dân và giữ vững cơ quan ban ngành thường trực bằng phương pháp dựa chắc vào nhân dân; phải ghi nhận nắm thời cơ và đưa ra được những quyết sách đúng chuẩn, kịp thời nhân lên, tạo ra sức mạnh nhân dân trong tiến trình cách mạng ở Sài Gòn - Chợ Lớn, Gia Định và toàn nước.
Phòng Lý luận chính trị - Lịch sử Đảng
Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh
---------
[1] Văn kiện Đảng toàn tập, tập 7, tr.423.
[2] Sau Khởi nghĩa Nam Kỳ, cơ quan ban ngành thường trực thực dân tách một phần đất của tỉnh Gia Định lập ra tỉnh Tân Bình (gồm có quận Bình Thạnh (một phần), quận Phú Nhuận, quận Tân Bình, huyện Nhà Bè, huyện Cần Giờ của Thành phố ngày này). Sau ngày 23/9/1945, Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ sáp nhập tỉnh Tân Bình trở lại tỉnh Gia Định. Về tổ chức triển khai Đảng thì Tân Bình không còn Tỉnh ủy mà chỉ có Chi bộ Tân Bình.
[3] Lê Duẩn. Cách mạng XHCN ở Việt Nam, NXB Sự thật, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1976, tập II, tr. 649.
[4] Hồ Chí Minh. Toàn tập, NXB Chính trị vương quốc, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2000, tập 6, tr. 18.
[5] Hồ Chí Minh. Sđd, tr. 19.