Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo 2022

Mẹo Hướng dẫn Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo 2022

You đang tìm kiếm từ khóa Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo được Cập Nhật vào lúc : 2022-04-28 12:50:13 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tìm hiểu thêm nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.

St.Peter's.square.drawing | Flickr

Ðức Giêsu Và Tiến Trình Thành Lập Giáo Hội

Nhập Ðề

Giáo hội là một dữ kiện lịch sử. Như bất kể dữ kiện nào, Giáo hội cũng luôn có thể có một tiến trình lịch sử với những quy trình: khởi đầu, tăng trưởng và thành tựu. Như bất kể một xã hội nào khác, xã hội tôn giáo này cũng phải có một nguồn gốc: đó là yếu tố bàn đến trong chương viết này.

Thực ra, việc làm khảo cứu này rất phức tạp. Một đằng Giáo hội không riêng gì có đơn thuần là một xã hội – dù là xã hội tôn giáo – mà còn là một một mầu nhiệm nữa. Ðiều này nghĩa là việc nghiên cứu và phân tích sẽ trở thành phiếm diện và thiếu sót nếu chỉ xét đến khía cạnh lịch-sử-xã-hội không thôi.[1] Ðằng khác,để diễn tả bản tính của xã hội tôn giáo này, Kinh Thánh đã dùng nhiều hình ảnh rất khác nhau và đôi lúc có vẻ như như thể xích míc với nhau; điều này làm cho yếu tố trở thành gai gốc thêm. Hơn nữa, Kitô giáo là vì Ðức Kitô sáng lập, mà những nỗ lực khảo cứu lịch sử tính về “sự kiện Ðức Kitô” (bản thân và tiểu sử của Ngài) lại còn gặp nhiều trở ngại vất vả... trong cả những lúc hoàn toàn có thể chứng minh được xem chất lịch sử của những sách Phúc âm; và dù đã hoàn toàn có thể rút ra được nội dung sứ điệp của Ðức Giêsu thì, khi tra cứu về sứ điệp ấy, dường như cũng chẳng tìm thấy được một dấu vết minh nhiên nào về yếu tố Ðức Giêsu thiết lập Giáo hội Ngài. Bởi vì Ðức Giêsu không nhằm mục đích thiết lập những nghi thức bên phía ngoài, làm như Ngài muốn đã cho toàn bộ chúng ta biết rằng “tôn giáo” của Ngài có tính cách thiêng liêng, cốt ở tâm địa của mỗi thành viên... để từng người hoàn toàn có thể tự đặt mình trực diện với Thiên Chúa Cha. Hơn nữa, Ðức Giê-su thường nói rằng Nước Thiên Chúa đã gần đến, như thể là ngay trong thế hệ ấy. Vì thế, những Phúc âm cho ta có cảm tưởng là Ngài không nghĩ về một tương lai xa xôi nào cả.

Ấy đó đó là những trở ngại vất vả nên phải đương đầu khi khảo cứu về nguồn gốc của Giáo hội.

Ðức Giêsu đã sáng lập Giáo hội

Khi nghiên cứu và phân tích Tân Ước, những nhà phê bình và chú giải đã gia công đào sâu và trình diễn từng cử chỉ, từng lời nói của Ðức Giêsu, cũng như tìm cách xác lập “mức độ lịch sử tính” của mỗi yếu tố; tiếp theo đó, họ cố phân tích để tìm hiểu những ảnh hưởng mà tình hình tôn giáo và văn hóa truyền thống thời ấy đã hoàn toàn có thể tác động trên chính Ðức Giêsu hoặc trên những tác giả viết Sách Thánh.

Chúng tôi sẽ dùng đến những kết quả ấy của những khu công trình xây dựng nghiên cứu mà những nhà trình độ – hoàn toàn có thể là thuộc nhiều tôn phái và khuynh hướng khác nhau – đã ghi lại trong những tác phẩm của tớ; bởi chủ đích nhằm mục đích tới ở đấy là làm sao để biết cho được thực sự lịch sử.[2]

Khi nói Ðức Giêsu là vị sáng lập Giáo hội, là có ý xác lập rằng Ngài là nguyên nhân của những cấu tố tạo thành Giáo hội. Thế nhưng, bản tính của Giáo hội lại phức tạp, vừa ẩn chứa mầu nhiệm cứu sống vừa mang dạng thể của một tổ chức triển khai xã hội. Nói khác đi, Giáo hội vừa là “biến cố ân sủng” vừa là chế độ pháp lý. Cho nên, vị sáng lập Giáo hội cũng phải làm thế nào khiến cho đã có được:

1. “Sinh khí” siêu nhiên, vì Giáo hội là một thân thể sống (thần học xác lập sinh khí ấy là Thần Khí: nghĩa là phải xác minh Ðức Giêsu đã phái gửi Chúa Thánh Thần).

2. Những phương thế tác sinh (tức là những bí tích: nếu những bí tích có hiệu lực hiện hành tác sinh, thì đó đó là vì mầu nhiệm chết đi và sống lại của Ðức Giêsu; vì thế, mầu nhiệm ấy phải được hiểu là thuộc về nguyên tự tạo thành Giáo hội).

3. Quyền tế tự thờ phượng, vì đời sống của Giáo hội trình làng ở trong dòng lịch sử quả đât.

4. Những chân lý mạc khải, dệt nên“Tin mừng,”bao gồm cả giáo lý lẫn tính chất thiết yếu của giáo lý ấy.

5. Một cơ cấu tổ chức triển khai xã hội có luật lệ, để giúp thu tập những ai này đã tin nhận; quyền xác lập một cứu cánh chung, thiết định những phương thế để đạt tới cứu cánh ấy, và tổ chức triển khai lề lối sống chung, tức là trao phó những quyền bính pháp lý và hoạch định phương pháp thi hành chúng (như ví dụ điển hình chính sách dân chủ, quân chủ, v.v.).

Tất cả những yếu tố ấy, một cách nào đó, phải bắt nguồn từ nơi Ðấng Sáng lập. Tuy nhiên, điều này sẽ không còn nghĩa là toàn bộ mọi rõ ràng đều phát nguyên từ Ðức Giêsu. Giáo hội kết tinh từ những yếu tố do Ðức Giêsu thiết định và cả từ những gì do con người nêu lên. Ở đây, chỉ xét đến những tác nhân loại thứ nhất, tức là những gì thuộc lãnh vực “thần quyền”(de jure divino)mà thôi.[3]

Nói thế không nghĩa là phải chứng tỏ đã cho toàn bộ chúng ta biết hết mọi tác nhân thuộc lãnh vực thần quyền đều đã do chính Ðức Giêsu đích thân xác lập rõ ràng. Thực ra, có những lúc Ngài chỉ cố ý ám chỉ đến một yếu tố nào đó, nhưng cũng luôn có thể có khi Ngài chỉ “gieo hạt” để sau này hạt gieo sẽ khai hoa kết quả mang nhiều tiềm năng phong phú. Dù có những rõ ràng Ngài đích thân quyết định hành động, nhưng thường thì Ngài ủy quyền cho những tông đồ và để Thánh Thần gợi ý sau này.

Có thể xếp những yếu tố Giáo hội học phải đương đầu thành hai loại: lịch sử và chú giải.

1. Về mặtlịch sử:những tài liệu hiện đã có được để sưu tầm, là những văn bản Tân Ước; thế nhưng giá trị lịch sử của mỗi văn bản lại rất khác nhau. Nên vị trí căn cứ trước tiên vào bốn Phúc âm, nhất là ba Phúc âm nhất lãm; rồi đến thánh Phaolô và sách Công vụ Tông đồ. Nhưng vẫn phải vận dụng phương pháp phê bình lịch sử riêng với những tài liệu ấy. Trước hết là vì Phúc âm không thể ghi chép được hết toàn bộ những gì Ðức Giêsu đã làm và đã nói; thứ đến là vì những thánh sử không nhằm mục đích soạn một cuốn “tiểu sử” của Ðức Giêsu, mà chỉ muốn nêu cao sứ mạng cứu độ của Ngài; chủ đích những vị nhằm mục đích là “truyền bá” đạo lý của Ngài (và vì thế những văn bản ấy hoàn toàn có thể có khuynh hướng “lý tưởng hóa” hoặc “tuyên truyền”). Vì thế, trong Phúc âm hoàn toàn có thể có những lời những vị đặt vào miệng Ðức Giêsu mà thật ra đó chỉ là lời của Giáo hội sơ khai...

2. Vì vậy, nên phải nhờ đến nỗ lực của những nhàchú giảiđể tìm cho ra hình ảnh lịch sử đích thật của Ðức Giêsu, cũng như những gì Ngài đã muốn, đã nói, và đã làm, v.v...

Nhưng kể ra, cũng thật như mong ước, bởi khởi điểm cuộc sưu tầm nói trên không phải bắt nguồn từ số không: nhiều thần học gia đã từng tiến bước trên con phố này và đã thu lượm được nhiều kết quả quả là tốt đẹp. Hơn nữa, Giáo huấn của Hội thánh đã ban bố một số trong những tài liệu liên quan đến yếu tố nầy.[4]Ngoài ra, khi nghiên cứu và phân tích về chủ đề đang bàn, những tác giả cần lưu ý để tránh một số trong những thành kiến cố hữu hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến thái độ nhận định phê bình, làm cho kết quả của cuộc nghiên cứu và phân tích gặp phải rủi ro không mong muốn tiềm ẩn tiềm ẩn trở thành thiên lệch hoặc một chiều.

Riêng về phía công giáo, sau khi nghiên cứu và phân tích kỹ lưỡng, những nhà thần học cũng như bác học đã đi tới kết luận xác nhận là quả thật Ðức Giêsu đã sáng lập Giáo hội. Những anh em Chính thống và Tin lành, nói chung, cũng đồng ý như thế. Giữa những học giả mệnh danh là “phê bình gia,” có kẻ vẫn giữ ý kiến ngược lại, chưa đồng ý với kết quả nghiên cứu và phân tích trên đây; nổi tiếng nhất là Adolf Harnack (1851-1930), Tin lành, người Ðức, và Alfred Loisy (1857-1940) Công giáo, người Pháp. Ðại khái, họ đồng ý Giáo hội đã có từ thế kỷ thứ nhất, và nhận định rằng Giáo hội chỉ là kết quả của trào lưu tôn giáo do Ðức Giêsu cổ xúy, chứ không phải do chính Ngài sáng lập, bởi theo họ, không bao giờ Ngài nghĩ đến chuyện sáng lập như vậy.

Từ kế hoạch cứu độ đến việc xây dựng Giáo hội.

Muốn hiểu cho rõ hơn nguyên do tại sao có Giáo hội, thì thiết tưởng nên lưu ý tới kế hoạch cứu độ, bởi có thế mới nhận ra được chỗ đứng Thiên Chúa dành riêng cho Giáo hội ở trong lịch sửvà kế hoạch ấy.[5]

Trước tiên, tránh việc ý niệm Giáo hội như thể một hiện tượng kỳ lạ riêng lẻ trong không khí và thời hạn. Như bất kỳ thực tại nào thuộc trần gian này, Giáo hội là một thực tại tương đối và, vì thế, chỉ hoàn toàn có thể hiểu được khi biết đặt Giáo hội trái chiều với những thực tại và những dữ kiện khác. Vậy, nên phải nhìn Giáo hội trong tương quan với Thiên Chúa và Ðức Kitô, cũng tương tự toàn thể quả đât đang nằm trọn trong kế hoạch cứu độ.

Chỉ lúc biết nhìn theo viễn tượng lịch sử cứu độ như vậy, thì mới hiểu được tầm mức trọng yếu tiềm ẩn trong lời nói và hành vi của Ðức Giêsu, tức là những sự kiện làm ra nền tảng của Giáo hội.

TrongHiến chế về Giáo hội,công đồng Vaticanô II đã đề cập đến yếu tố này nơi chương thứ nhất: lịch sử cứu độ bắt nguồn từ khoảng chừng thời hạn ngắn sáng tạo; trong địa đàng, khi con người sa ngã, Thiên Chúa đã nhờ vào công cuộc cứu độ Ðức Kitô sẽ hoàn tất trong tương lai mà tha tội. Cụ thể hơn:

“Thế nên Chúa Cha muốn quy tụ vào trong Giáo hội hết thảy những ai tin kính Ðức Kitô. Từ nguyên thủy, Giáo hội đã được tiên báo bằng hình bóng, được sẵn sàng sẵn sàng cách kỳ diệu trong lịch sử dân Do thái và trong giao ước cũ, được xây dựng trong thời ở đầu cuối, được biểu lộ lúc Chúa Thánh Thần ngự xuống, rồi đến hồi thế mạt, sẽ hoàn tất trong vinh quang” (LG 2).

Ðoạn văn trên đây hàm chứa sáu đề tài thần học về Giáo hội:

1. Giáo hội trong ý định vĩnh cửu của Thiên Chúa

2. Giáo hội và khu công trình xây dựng sáng tạo (Ecclesia ab origine mundi, Ecclesia ab Abel ...)

3. Giáo hội và Ítraen

4. Ðức Giêsu sáng lập Giáo hội

5. Chúa Thánh Thần và “thời hạn của Giáo hội”

6. Giáo hội cánh chung

Ở đây, xin chỉ bàn về chủ đề thứ tư mà thôi. Cần lưu ý đến hai điểm sau này:

Một số đặc nét trong kế hoạch cứu độ

Trong Ep 1 và Cl 1: 24tt, thánh Phaolô đã có dịp viết về ý định vĩnh cửu của Thiên Chúa; nhiều nơi trong những văn bản công đồng, Vaticanô II đã và đang nhắc lại những đặc nét của ý định ấy.

1.Liên đới tính:Khi tạo dựng vũ trụ, Thiên Chúa đã đặt con người trong tương quan mật thiết với nhau và với vạn vật. Con người được hình thành là một con người xã hội, tức là mang bản chất xã hội, hợp đoàn. Con người phạm tội, thì vạn vật thiên nhiên “từ chối” không chịu cung dưỡng con người nữa; con người phải làm lụng lam lũ, đổ mồ hôi nước mắt mới có mà ăn. Một người phạm tội, là cả loài người phải ghánh đỡ hậu quả; nghĩa là trong toàn thế giới toàn bộ đều trực tiếp với nhau; vậy, cũng thế chẳng có một ơn cứu độ hay một mối đọa đày nào là thuần túy thành viên cả. Xã hội tính là đặc tính của thân phận làm người.

2.Sáng kiến của Thiên Chúa:Trong chương trình cứu độ, bao giờ Thiên Chúa cũng là Ðấng khởi xướng trong mọi sự. Không những trong chương trình sáng tạo, mà nhất là lúc Người nâng con người lên mức siêu nhiên. Thiên Chúa khai mở từng quy trình mới ở trong lịch sử cứu độ: thí dụ, như thể: khi Ađam phạm tội, Người liền hứa sẽ ban cho một vị cứu tinh (x. St 3: 15); khi Người đoái thương gọi ông Abraham; khi Người cứu sống dân Ítraen khỏi Ai cập qua trung gian của Môsê, v.v... Cuối cùng khi Chúa Cha phái gửi Con Một nhập thế làm người, và ủy thác cho Ngài sứ mạng xây dựng Giáo hội. Thế mới rõ là những ai được tham gia vào trong kế hoạch cứu độ, thì không phải là vì tự mình quyết định hành động mà được, tuy nhiên là nhờ đã được Thiên Chúa tuyển chọn. Do đó, Giáo hội không phải là một xã hội kết thành do ý muốn của những người dân cùng hợp quần để sống liên hệ với nhau, mà là một dânThiên Chúa chọncho riêng Người.

3.Ðiên rồ của thập giá:Ðể tỏ cho con người biết uy lực và tự do của Người, Thiên Chúa thường không chọn những người dân dũng mạnh, nhưng lại tuyển chọn những kẻ mà trần gian xem là yếu mạt, và cho họ cộng tác vào kế hoạch cứu độ của Người. Chẳng hạn: Thiên Chúa đang không chọn Cain, và lại chọn Abel; đã tuyển lựa Giacóp thay vì anh là Esau; đã gọi Ðavít là con út trong mái ấm gia đình chứ không chọn những anh lớn, v.v. Mười hai Tông đồ của Ðức Giêsu cũng chỉ là những người dân dân thường, ít học.

4.Tiệm tiến cách:Thiên Chúa hoàn tất chương trình cứu độ trong tiến trình lịch sử, nghĩa là Người muốn cho ý định của Người mặc lấy “thời hạn tính”: có những lúc khởi đầu, rồi tiến triển, và ở đầu cuối là thành tựu; Chúa gieo hạt giống, xong để luật tự nhiên làm cho nó lớn lên; hoàn toàn có thể thấy rõ đường lối hành vi ấy của Thiên Chúa trong phương pháp Người dẫn dắt loài người, dân Ítraen hay Giáo hội ví dụ điển hình. Ý nghĩa của quy trình đầu chỉ được biểu lộ trong những quy trình sau.

5.Tập thể tính:Ơn cứu độ mang tính chất chất chất cộng đoàn. Trước tiên, Thiên Chúa đặc biệt quan trọng chọn riêng một dân tộc bản địa, rồi qua và trong dân tộc bản địa ấy, Người muốn cứu rỗi những thành viên. Nghĩa là hiệp hội cứu rỗi không phải là một khí cụ hoàn toàn có thể vứt đi sau khi đã dùng. Trong Kinh Thánh, trước hết là Ít-raendân Chúa,và trong dân Chúa từng người được ơn gặp Giavê. Nói cách khác, Thiên Chúa lôi kéo mọi người để làm ra cộng đoàn. Vaticanô II đã và đang nhấn mạnh yếu tố tới điểm này (x. LG 9a; AG 2; GS 32a).

6.Phổ quát tính:Kế hoạch cứu độ là một phương án phổ quát, không biến thành số lượng giới hạn vào thuở nào đại, một xứ sở hay một dân tộc bản địa rõ ràng nào. Vì vậy, phải ghi nhận dung hòa tính cáchtuyển chọnriêng biệt (Thiên Chúa chọn một người, một dân tộc bản địa, v.v.) với viễn tượngphổ quátấy (Chúa muốn cứu rỗi mọi người, mọi dân tộc thuộc mọi nền văn hóa truyền thống cổ truyền...). Mỗi khi Người chọn ai (một thành viên hay một dân tộc) thì đó đó là để phái gửi đi với sứ mạng phục vụ những người dân khác. Trong Cựu Ước: Thiên Chúa chọn Abraham và qua người, Thiên Chúa chọn cả dân Ítraen cùng với muôn dân (x. St 12: 1-3); trong Ítraen, Thiên Chúa gieo ơn cứu độ cho quả đât. Trong Tân Ứớc: nơi con người Ðức Giêsu, Thiên Chúa hòa giải cả loài người; qua Giáo hội, Thiên Chúa trao ban ơn cứu độ cho toàn bộ (bí tích phổ quát...).

Những quy trình sáng lập Giáo hội

Như đã thấy, kế hoạch của Thiên Chúa hình thành từ từ, qua những quy trình lịch sử liên tục. Vì thế, tiên thiên, hoàn toàn có thể nghĩ rằng Ðức Giêsu đã không sáng lập Giáo hội cùng một lúc, nhưng qua một quy trình quán tiến với nhiều quy trình. Một nhà chú giải đã viết: “Không phải duy nhất một lời nào hoặc một động từ nào đó của Ðức Giêsu đã làm ra hành vi sáng lập Giáo hội, nhưng là chính toàn bộ hoạt động và sinh hoạt giải trí cứu độ của Ngài.”[6]

Trước khi tầm khảo riêng về mỗi quy trình, xin lược tóm lại đây những điểm chính: André Feuillet đã chia hoạt động và sinh hoạt giải trí của Ðức Giêsu làm bốn giai đoạn: 1) Ðức Giêsu tuyển chọn 12 sứ đồ làm thành một nhóm bạn để hợp tác với Ngài; 2) Ðức Giêsu hứa với Simon là Ngài sẽ xây dựng dựng Giáo hội trên ông, và đổi tên ông thành Phêrô, nghĩa là “Ðá”; 3) Trong bữa Tiệc ly: Ðức Giêsu lập giao ước mới qua máu được đổ ra cho toàn bộ; 4) Mầu nhiệm Phục sinh và Hiện xuống.

Có người nhận định rằng, Ðức Giêsu đã khởi đầu sáng lập Giáo hội khi công khai rao giảng Tin mừng (đời sống công khai minh bạch), khi tụ tập những môn đệ và trao “tối thượng quyền” cho Simon Phêrô, rồi tiếp đó là lúc lập giao ước mới trong bữa Tiệc ly, và ở đầu cuối Ngài kết thúc việc sáng lập lúc chịu chết, tức là lúc Ngài hòa giải loài người với Chúa Cha.

Có những người dân khác thì lại coi thập giá như thể quy trình chung quyết. Phần đông chủ trương nhận định rằng Giáo hội hoàn thành xong nhờ mầu nhiệm Phục sinh. Nhưng cũng luôn có thể có người nghĩ là Ðức Kitô đã hoàn tất việc sáng lập trong cuộc hiện ra ở bên bờ hồ Tibêriađê (x. Ga 21); còn tồn tại kẻ khác thì lại nghĩ là với cuộc hiện xuống, Thánh Thần quả đã kết thúc tiến trình sáng lập Giáo hội. (Về Vaticanô I, x. DS 3050).

Trong thông điệpMystici corporis,[7]Ðức Piô XII đã chia tiến trình sáng lập Giáo hội thành bốn quy trình như sau:

a. Ðức Giêsu sai phái những tông đồ (x. Ga 17: 18; 20: 21),

b. Lập tối thượng quyền của Phêrô (x. Mt 16: 18; Ga 20: 21),

c. Thiết lập những bí tích (hoặc trưóc khi Ngài chịu chết, như bí tích Thánh Thể, hoặc sau khi Ngài sống lại),

Trên thánh giá: giao ước mới, cứu chuộc, lập công.

Nhưng cũng nên lưu ý rằng Ðức Piô XII đã nhấn mạnh yếu tố thái quá đến khía cạnh “cơ cấu tổ chức triển khai tổ chức triển khai” của Giáo hội.

Trong yếu tố này, những Giáo phụ ý niệm theo nhiều cách thức khác nhau. Có vị nhận định rằng ngày Ðức Giêsu sinh ra là ngày sáng lập Giáo hội, vì Ngài là Ðầu của Nhiệm thể, tức Giáo hội (natalis capitis natalis est corporis: thánh Lêô Cả[8]). Có những vị khác thì lại so sánh Giáo hội với bà Evà; thế nên đã coi thập giá như thể quy trình hầu hết: lúc lính đâm cạnh sườn Ðức Giêsu, lúc máu và nước chảy ra đó đó là lúc Giáo hội chào đời.[9]

Ðức Giêsu muốn sáng lập Giáo hội

Ðể hoàn toàn có thể nhận rõ được ý muốn của Ðức Giêsu, thì phải tìm hiểu Tân Ước, nhất là những Phúc Âm, bởi đó là gốc cộiduy nhất của những nguồn liệu hoàn toàn có thể soi sáng cho yếu tố. Con người Giêsu đã tỏ ý của tớ ra qua những lời Ngài nói và những việc Ngài làm; những lời nói và việc làm đó soi sáng và lý giải lẫn nhau.

1. Lời Hứa

Chương 16 của Phúc âm Matthêu thuật lại rằng: Ðức Giê-su hỏi những môn đồ là dân chúng nghĩ Ngài là ai. Ngay tiếp theo đó, Ngài hỏi tiếp: “Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?” Và ông Simon thưa: “Thầy là Ðấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống.” Ðức Giêsu khen ông, rồi nói tiếp: “Này anh Simon, con ông Giona, anh thật có phúc... Thầy bảo cho anh biết: anh là ‘Phêrô’ nghĩa là Tảng Ðá, trên tảng đá này, Thầy sẽ xây dựng Hội thánh của Thầy...” (Mt 16: 13-20 ).

Ðoạn trình thuật này rất quan trọng riêng với môn Giáo hội học. Nó nêu rõ yếu tố Ðức Giêsuhứaxây dựng Giáo hội trên Phêrô, và ám chỉ tới trách nhiệm của ông trong Giáo hội ấy. Ðể làm rõ về lời hứa hẹn ấy thì nên lưu ý đến một vài vấn nạn như sau:

Trước hết, lời hứa hẹn ấy có phảiđích thựclàlờicủa chính Ðức Giêsu hay là không? Hay là thánh ký đã gán lời ấy cho Ngài để lý giải vai trò thủ lãnh của Phêrô trong cộng đoàn sơ khai? Hoặc là cộng đoàn kitô đã nghĩ ra lời đó để mang lại cho Giáo hội sơ khai một nền tảng “thần khởi” ?

— Nhiều nhà phê bình phủ nhận câu ấy là lời của chính Ðức Giêsu lịch sử; họ nhờ vào những nguyên do sau này:

1. Có người không sở hữu và nhận câu ấy có ở trong Phúc âm Matthêu nguyên thủy, nhưng đã được mạo nhập vào trong văn bản, vì a) những văn bản so sánh trong những Phúc âm khác không ghi câu ấy; b) vì những Giáo phụ cổ nhất đang không trích dẫn câu ấy; c) vì thánh Phaolô đã tranh cãi với thánh Phê-rô... Có kẻ (như A. Rosch [1893], I. Grill [1904]...) còn nhận định rằng giáo hoàng Victor đã thêm câu ấy vào văn bản Phúc âm khoảng chừng năm 190; còn W. Soltau [1916] thì nhận là câu ấy có trong Phúc âm từ thời điểm năm 110-120; A. Harnack [1918] lại nghĩ rằng câu 18 thuộc nguyên văn Matthêu, trừ thành ngữ “trên đá này Thầy sẽ xây dựng Hội thánh của Thầy”; ông M. Goguel cũng nghĩ như vậy.

2. Tuy nhiên, lúc bấy giờ chỉ từ rất ít tác giả phủ nhận câu ấy. Lý do là vì toàn bộ những văn bản cổ cũng như toàn bộ những bản dịch và những Giáo phụ đều nghe biết câu đó. Nếu có ai này đã lén mạo nhập lời ấy thì thế tất đã có người biết và phản ứng...

— Ðặc nét độc lạ của câu ấy là đã cho toàn bộ chúng ta biết tác giả thuộcdòng giống Semita (Do thái): a) SimonBariôná(con Gioan); b)sàrx kaì haĩma(“thịt máu” tượng trưng cho con người hèn yếu); c) Cha Thầyho en toĩs ouranoĩs(ở trên trời = thành ngữ quen dùng trong văn bản Phúc Âm Matthêu: 20 lần đọc thấy ở trong những Phúc âm nhất lãm, mà chỉ 1 lần trong Mc, và chỉ 1 lần trong Lc); d) phép chơi chữ ấy (“con là đá[kepha]...trên đá[kepha]ấy...”) chỉ có ý nghĩa trong tiếng A-ram mà thôi; vì nếu bằng tiếng Hy lạp, thìPétros(người)khác vớipétra(đá); đ) “chìa khóa nước trời...” cũng là một thành ngữ Do thái: họ tránh kêu thánh danh Giavê, Thiên Chúa, và thay thế bằng danh xưng là “trời”; e) từ ngữ “tháo buộc” rất được sử dụng đến ở trong giới luật sĩ Do thái; g) câu khen Phêrô: “Phúc cho...” dùng ngôi thứ hai: “makários eĩ… soi… sù eĩ Pétros…” là một cách dụng ngữ hiếm có trong những công thức chúc phúc theo tiếng Hy lạp.

3. Có tác giả nhận định rằng đoạn Mt 16: 15-19 là vì ông Matthêu soạn ra, chứ không phải là lời của chính Ðức Giêsu; tức là họ phủ nhậnsử tínhcủa câu ấy, và chủ trương là Ðức Giê-su đang không nghĩ gì về tương lai, không còn ý sáng lập một tôn giáo mới, vì Ngài chỉ giảng cho dân Do thái và cấm những môn đồ đi về phía dân ngoại, v.v. Hơn nữa, Matthêu là phúc âm gia duy nhất viết câu ấy; còn Mc, Lc, Ga, thì chẳng có nói gì đến. Lại nữa, theo họ, việc dùng từekklesiatrong câu ấylà không “hợp thời,” vì họ cho là từekklesiađược Giáo hội chọn để làm danh xưng của tớ.

— Phải vấn đáp thế nào cho những ý kiến ấy? Dưới đây, chương 15 sẽ bàn tới “nhân vật Phêrô” theo nhãn quan lịch sử; chút nữa chúng tôi sẽ có được dịp nói về Ðức Giêsu với những gì Ngài dự tính cho tương lai.

Làm như để nhắn tới tai những ai không tin giá trị lịch sử của câu ấy đơn thuần là vì chỉ đọc thấy nó ở trong Mt mà thôi, nhà chú giải Tin lành, Oscar Cullmann, đã viết: “Chỉ cần lưu ý đến một thí dụ này thôi thì cũng đủ: nếu quả đó là tiêu chuẩn nên phải nhờ vào, thì phải vứt bỏ không biết bao nhiêu là lời quý báu chỉ đọc thấy được ở trong bài giảng trên núi:” những lời mà duy một mình Matthêu ghi lại.[10]

Từekklêsíacó thể dịch ra tiếng Aram làqehalahoặc làk’nishta,tương tự với từqâhalhoặcedâhtrong tiếng Hy bá, đó là những từ ngữ Ðức Giêsu đã hoàn toàn có thể dùng được như những người dân sống trong thời Ngài, và như đọc thấy trong bản LXX. Ðức Giêsu nói tiếng Aram; rồi tiếp theo đó Mt hay đúng hơn cộng đoàn Giêrusalem đã dịch ra tiếng Hy lạp làekklesía. Một rõ ràng khác nữa: ẩn dụ “xây” một hiệp hội đã có từ lâu ở trong Kinh Thánh và trong cách nói Do thái, thí dụ: Is 28:16-17; 1Pr 2: 4. Trong một văn kiện của Qumrân có câu: “Ngài sẽ xây dựng cho Thiên Chúa trên một nền tảng vững chãi, một cộng đoàn của những người dân được tuyển chọn.” Vậy hoàn toàn có thể kết luận: câu ấy thích hợp hoàn toàn với lịch sử, với cách nói của dân Do thái; vì thế, Ðức Giêsu đã hoàn toàn có thể nói rằng như vậy; và quả ông Matthêu làm chứng là Ngài đã nói thế, không còn nguyên do gì mà nghi ngờ.

4. Các tác giả còn bàn thảo và tìm hiểu xa hơn cho biết thêm thêm Ðức Giêsu đã nói những lời ấy tại nơi nào, và trong trường hợp nào. Mt xác lập là tại Cêsarêa Philippi. Một số người nghi ngờ vì họ không hiểu tại sao sau khi khen Phêrô như vậy, Ðức Giêsu lại nặng lời quở mắng ông (x. Mt 16: 23; Mc 8: 33). Vì thế, có người nghĩ là theo văn mạch,logion(câu nói) ấy thuộc một văn đoạn khác, nhưng Mt đã đem đặt vào chương 16 (bởi Mt thường xếp đặt những lời Chúa nói theo tiêu chuẩn thần học của tớ). O. Cullmann tưởng Ðức Giêsu đã nói như vậy trong bữa Tiệc ly; cha Vogtle cho là sau khi Ngài sống lại lúc hiện đến với những tông đồ . Ða số (cả công giáo lẫn tin lành) nhìn nhận bản văn Mt, tức Ðức Giêsu nói ở Cêsarêa, vì lời hứa hẹn ấy rất am phù thích hợp với lời tuyên xưng đức tin của Phêrô; còn những lời quở trách thuộc trạng huống khác (xem câu 21: “từ bấy giờ...”).

5. Kết luận: Mt 16:18 chỉ hàm ngụ một ý nghĩa này là: Ðức Giêsu hứa Ngài sẽ tập hợp một cộng đoàn(ekklesía)thuộc về Ngài. Cộng đoàn ấy có quan hệ đặc biệt quan trọng với Phêrô, nghĩa là Simon “Ðá” sẽ có được trách nhiệm đặc thù trong Giáo hội của Ðức Kitô. Nhưng Giáo hội này sẽ mang dạng thể với những đặc tính ra làm sao thì chưa thấy rõ được; chỉ hoàn toàn có thể dựa theo những lời nói và việc làm của Ðức Giêsu đọc thấy trong khắp Phúc âm mà phỏng đoán hay mường tượng ra được nhiều rõ ràng về thể cách của Giáo hội ấy. Mà nếu Ðức Giêsu đã hứa, thế tất hoàn toàn có thể kết luận rằng Ngài đã và đang thực thi, vì

– thật sự đã có Giáo hội,

– kết luận này sẽ không còn còn gì đi ngược lại với đời sống và sứ điệp của Ðức Giêsu.

2. Ðức Giêsu giảng về nước Thiên Chúa hiển trị

Hiến chế tín lý về Giáo hội của công đồng Vaticanô II dạy rằng: “Mầu nhiệm Giáo hội được biểu lộ qua yếu tố xây dựng. Thực thế, Chúa Giêsu đã khai sinh Giáo hội bằng việc rao giảng tin mừng cho biết thêm thêm Nước Thiên Chúa đã tới như đã hứa trong Kinh Thánh từ ngàn xưa: ‘Thời gian đã trọn; Nước Thiên Chúa đã đến gần’ (Mc 1: 15; x. Mt 4: 17)”(LG 5).

Thế là Ðức Giêsu quả đã hứa sẽ “xây” Giáo hội của Ngài, như vừa bàn tới trên đây. Bây giờ, thử tìm hiểu yếu tố qua giáo huấn Ngài tuyên giảng. Mục tiêu nhằm mục đích tới ở đấy là nêu bật đã cho toàn bộ chúng ta biết:

– về mặt xấu đi: không một điểm nào trong giáo lý của Ðức Giêsu làm ta ngờ vực về lời hứa hẹn ấy;

– về mặt tích cực: giáo lý của Ngài hàm chứa “mầm giống” của Giáo hội tương lai.

Vaticanô II dạy rằng: việc xây dựng Giáo hội là một mầu nhiệm (nghĩa là con nguời không thể thấu hiểu hoàn toàn được; là đối tượng người dùng của đức tin). Cuộc đời và công cuộc rao giảng của Ðức Giêsu là chính khu công trình xây dựng sáng lập Giáo hội vậy.

a. Ðức Giêsu giảng về Nước Thiên Chúa

Các nhà chú giải đồng ý về điểm này: Ðức Giêsu đã rao giảng về “vương quốc Thiên Chúa.”[11]Từ ngữ “tin mừng” cũng phát nguyên từ Ðức Giêsu. Theo một nguồn truyền thống cuội nguồn khởi thủy, Mc 1: 15 làm chứng về sự việc kiện: Ngài nói là: “Thời kỳ đã mãn và Nước Thiên Chúa đã tới gần. Hãy hối cải và tin vào Tin mừng.” Mc 1: 35-39 kể lại rằng Ðức Giêsu đã đi khắp miền Galilê để rao giảng tin mừng; và Ngài lý giải: “Vì Thầy đến cốt là để thao tác đó.” Trình thuật về cùng một sự kiện ấy theo nhãn quan thần học của ông, Lc 4: 43 viết: “Tôi còn phải loan phục vụ thông tin mừng Nước Thiên Chúa cho những thành phố khác nữa, vì tôi được sai đến cốt là để thao tác đó” (euaggelísasthai… tèn basileían toũ theoũ);rồi nếu thử xem Mt 11: 2-6 và Lc 7: 18-23, thì sẽ thấy hai văn bản này đều quy về cùng một nguồn nguồn gốc chung và có mức giá trị lịch sử chắc chắn.[12]

Khi ấy dân chúng Do thái đang trông chờ “tin mừng” về Ðấng Thiên sai , Ðấng sẽ thắng lợi quân địch. Thật ra, những ngôn sứ đã và đang tiên báo cùng một sứ điệp tương tự, chẳnghạn như: Nk 2: 1 hoặc Is 52: 7. Bài ca của Qumrân 18.14 cũng nói tới “tin mừng” về lòng rộng lượng từ bi của Chúa dành cho những người dân nghèo (anawim).[13]

Ðức Giêsu loan báo “Nước Thiên Chúa,” điều này nghĩa là gì? Tân Ước không bao giờ cắt nghĩa thành ngữ ấy, vì không người Do thái lại không hiểu rõ cách nói đó. Vậy, để hiểu về thành ngữ ấy thì phải nghiên cứu và phân tích về toàn cảnh văn hóa truyền thống và tôn giáo Do thái, nhất là trong Cựu Ước.

b. Nước Thiên Chúa trong Cựu Ước

Chủ đề “Nước Thiên Chúa” xuất hiện rõ trong thời đại ở đầu cuối của Cựu Ước. Lần thứ nhất gặp thấy thành ngữ đó là trong câu 10:10 của sách Khôn ngoan; nhưng ý niệm thì đã có trước lâu. M. Buber viết: “Làm cho ‘Vương quyền’ của Thiên Chúa đến trong khắp hoàn cầu làproton(điểm khởi đầu) vàeschaton(điểm cánh chung/cùng đích) của Ítraen.”

Thiên Chúa là vua: đó là niềm thâm tín bàng bạc khắp những văn bản Kinh Thánh. Từ ngữ này được sử dụng trong một bài hát rất cổ xưa của Môsê (x. Xh 15: 11-18; nhưng có người – như Von Rad, ví dụ điển hình – nhận định rằng từ ấy mạo nhập lúc mà Ítraen đã lập chính sách quân chủ và đã có những vua: x. TWNT, I, trg 568); thâm tín ấy cũng hiện rõ trong sấm ngôn của Balaam (x. Ds 23: 21) và trong lời chúc phúc ở đầu cuối của Môsê (x. Ðnl 23: 1-5).

Sách Thánh vịnh thường ám chỉ đến vương quyền của Giavê. “Ngai của Chúa” là một từ ngữ đồng nghĩa tương quan. Thiên Chúa là vua duy nhất trong Ítraen và ngự ở Hòm Bia Giao ước (x. Ds 10: 35tt; 1Sm 4:4; 2Sm 6: 2). Chúa ngồi trên ngai mà phán xét mọi sự (x. 1V 22:19). Dù có một vị vua trong Ít-raen, nhưng vị này cũng chỉ được quyền nhân danh Giavê (x. 1Sb 6: 16). Tuy nhiên, Giavê là Chúa muôn dân, vinh quang Ngài đầy tràn hoàn cầu (x. Is 6: 3tt; Hbc 3: 2-19).

Thiên Chúa có quyền trên mọi dân nước và trên hết thảy vua chúa trần gian (x. Tv 83), nghĩa là vương quyền Ngài trải rộng trên mọi sự, khắp nơi ở toàn thế giới, nhưng chỉ Ítraen có kinh nghiệm tay nghề về quyền năng này. Vương quyền sẽ thành hiện thực qua Ðấng Messiah (Thiên sai ); vì thế, dân Do thái đã chờ mong ngài xuất hiện trong phong thái của một nhà vua vinh hiển (x. Is 7: 10tt; 9: 1tt; Gr 23: 3-8; 30: 8-11; Ed 17: 22-24; Ðn 7: 9-14.22.27tt; v.v.).

Vì tình trạng chính trị xã hội phức tạp, người Do thái thường hiểu lầm về vai trò của Ðấng Thiên sai : họ mộng ước cho đã có được và hằng trông chờ một vị giải phóng chính trị, một nhà cách social: ngài sẽ khai sáng một thời đại thịnh vượng, làm cho Ítraen cai trị những dân ngoại. Những tiên tri đã sửa sai một phần nào ý niệm ấy và biểu trình về Ðấng Thiên sai với những đặc nét thiêng liêng hơn (x. Is 66: 1-3).

Nước Thiên Chúa (hay vương quyền) cũng mang tính chất chất chấtcánh chung:Thiên Chúa sẽ phán xét tội lỗi (x. Gr 25: 15tt) và tiêu diệt ác quyền vô đạo (x. Ed 38-39), làm cho muôn dân thấy rõ vinh quang của Người (Ed 38: 23; 39: 21). Tiên tri Ðaniel đã và đang tiên báo là Nước Thiên Chúa sẽ tới sau khi hủy hoại những vương quốc trên trần thế (x. Ðn 2 và 7). Nghĩa là trước lúc lập Nuớc Ngài, Thiên Chúa tẩy uế trần gian, đánh quỵ tội ác. Thiên Chúa sẽ thực hiện những sấm ngôn ấy ra làm sao? Ðức Giêsu sẽ vấn đáp.

c. Nước Thiên Chúa ở sứ điệp của Ðức Giêsu

Các văn bản Phúc âm trình thuật yếu tố Ðức Giêsu rao giảng về Nước Thiên Chúa, và đã cho toàn bộ chúng ta biết chủ đề “Nước Thiên Chúa” là trọng tâm của công cuộc rao giảng ấy. Các Phúc âm nhất lãm đã dùng tới từ ngữ “Nước Thiên Chúa” 120 lần; trong lúc đó những văn bản khác của Tân Ước chỉ dùng có 30 lần. Mt dùng từ ngữ “Nước Trời” 50 lần, và từ ngữ “Nước Thiên Chúa” 4 lần,[14]vì người Do thái thường nói như vậy; rất hoàn toàn có thể chính Ðức Giêsu đã nói như vậy. Nhưng từ thời sơ khai, những kitô hữu đã hiểu và dịch là “Vương quốc Thiên Chúa.” Danh từbasileíađã trở thành từ trình độ với ý nghĩa tổng quát tương tự như “sứ điệp Ðức Giêsu;” vì thế, Mt diễn đạt với những lối nói như: “Tin mừngcủa(hay làvề)Nước Thiên Chúa” (x. Mt 4: 23; 9: 35; 24: 14), “lời về vương quốc” (x. Mt 13: 19), “những mầu nhiệm về Nước Trời” (x. Mt 13: 11), hoặc là: có những “học viên Nước Trời” như người ký lục nọ (x. Mt 13: 52).

Từ ngữbasileía toũ theoũcó hai nghĩa: vươngquyềnvà vươngquốc. Nghĩa thứ nhất thâm thúy hơn và được ám chỉ đến nhiều lần hơn. Ðức Giêsu loan báo vương quyền mà người Do thái chờ mong, ví như Giuse Arimathêa (x. Mc 15: 43). Chính Ngài là sứ giả chính thức mang tin này đến (x. Lc 4: 18-21), là bình an, niềm sung sướng và là tự do Chúa Giavê đã hứa cho trong thời của Ðấng “Thiên sai .”

d. Ngài là Ðấng Xức dầu (“Kitô”)

Dựa trên nền tảng Tân Ước, Kitô giáo đã làm rõ rằng yếu tố Ðức Giêsu đến đã ghi lại hồi mãn hạn đoạn thời hạn mà những ngôn sứ báo trước. Gioan “tiền hô” đã dọn đường choChúađến như những ngôn sứ đã từng tiên báo (x. Is 9: 1; 58: 8; Gr 31: 34; Ml 3: 1: x. Lc 1: 76-77), vì Ðức Giêsu là vua đã được hứa (x. Lc 1: 32-33). Lão ông Simêon nhận ra Hài nhi ấy là ơn cứu độ của Giavê, là ánh sáng để mạc khải cho dân ngoại, và là vinh quang của Ítraen (x. Lc 2: 30-32), tức là “Ðức Kitô của Chúa” (x. Lc 2: 26). Theo Mt, Ðức Giêsu là cùng đích của lịch sử cứu độ (x. gia phả, Mt 1: 1-17), nơi Ngài lời tiên tri ứng nghiệm (x. Mt 1: 21-23 = Is 7: 14: sinh bởi một người mẹ đồng trinh; Mt 2: 2-6 = Mk 5: 1: sinh ra tại Bêlem; Mt 2: 14-15 = Hs 11: 1: đi Ai cập và trở về; Mt 2: 18 = Gr 31: 15: than khóc tại Bêlem; Mt 2: 22-23 = Is 11: 1; 53:2: được gọi là người “Nadarét,” v.v.). Như vậy là đã hoàn toàn có thể thấy Giáo hội sơ khai hiểu về Ðức Giêsu ra làm sao.

– Chính Ðức Giêsu đã và đang hiểu về phần mình như vậy, và đã nói rõ với những người dân đồng hương của Ngài ở Nadarét (x. Lc 4: 21). Ngài ý thức là mình làm cho lời những tiên tri nên ứng nghiệm, ví dụ điển hình:

a) khi đuổi những kẻ marketing thương mại thoát khỏi đền thờ (x. Mt 21: 12tt và những đoạn tuy nhiên tuy nhiên; Is 56: 7; Gr 7: 11): hành vi như vậy là để chứng tỏ Ngài là Ðấng Thiên sai, và người Do thái đã hiểu ý nghĩa làm chứng của hành vi ấy (x. Mc 14: 58);

b) khi rao giảng tại miền Galilê (x. Mt 4: 12-15; Is 9: 1-2);

c) khi đưa Tin mừng cho những người dân nghèo và làm cho những người dân mù được sáng, người què được đi... là chứng tỏ mình đó đó là “Ðấng phải đến,”(x. Mt 11: 3-6; Is 35: 5-6; 61: 1).

Ðặc biệt, những phép lạ đuổi trừ ma quỷ thoát khỏi những người dân bị ám là tín hiệu đã cho toàn bộ chúng ta biết Nước Chúa đã tới (x. Mt 12: 28); nên lưu ý là trong câu này, Mt dùng thành ngữ “Nước Thiên Chúa” chứ không phải “Nước Trời;” như vậy có nghĩa là Mt và Lc 11: 20 đều dùng chung cùng một tài liệu gốc. Các đoạn trình thuật ý niệm cho hiểu là vương quyền Thiên Chúa đang giao tranh với một vương quyền đối thủ cạnh tranh cạnh tranh, tức là với Satan; Mt thường nhắc tới sự kiện này (x. Mt 4: 1tt; 13: 36-43, v.v.). Giáo hội cũng tiếp tục phải đối đầu với quân địch ấy; vì thế, nên lưu ý là Ðức Kitô khử trừ ma quỷnhân danh mình,còn những giáo sĩ Do thái chỉ hoàn toàn có thể làm thếnhân danh Giavê(x. Mt 12: 27); hơn nữa, Ðức Giêsu cũng dùng quyền này ở miền dân ngoại (x. Mc 5: 1-20; 7: 24-30). Có lẽ câu “Ta thấy Satan như chớp nhoáng từ trời xuống” (Lc 10: 18) nghĩa là những môn đệ cũng hoàn toàn có thể trừ quỷ nhân danh Ðức Kitô, để chứng tỏ là “nước Satan” đang sụp đổ. Còn Vương quyền Thiên Chúa thì xuất hiện qua Tin mừng, trong bản thân Ðức Kitô,[15]cũng như trong nhóm những môn đệ (x. Lc 12: 32), và ở Một trong những người dân nghe Ðức Giêsu giảng (x. Lc 17: 21). Dù sao thì Nước Chúa cũng sẵn có cho những ai nỗ lực để bước vào (x. Lc 16: 16).

Theo một truyền thống cuội nguồn nhờ vào Malakhi 3: 22-23, thì tiên tri Êlia phải tới trước Ðấng Thiên sai ; thực sự, Ðức Kitô nói Êlia đã tới rồi (x. Mc 9: 13-15). Vậy, Ðấng Kitô mà dân Do thái đợi chờ đã và đang tới, và Nước Trời đã được sáng lập, còn vương quyền Thiên Chúa thì đang trải và đang tác động.

Theo lời dạy của Ðức Giêsu thì Nước Thiên Chúa hoạt động và sinh hoạt giải trí như vậy nào? Trong những dụ ngôn, Ngài so sánh vương quyền Thiên Chúa với một hạt giống triển nở, lớn dần lên cùng với cỏ lùng; hoặc là tựa như hạt cải nhỏ xíu trỗi thành cây lớn; như men vùi trong bột; như kho tàng và viên ngọc quý dấu kín; như một mẻ lưới đầy cá tốt cá xấu; và như vậy cho tới tận thế (x. Mt 13). Trong lịch sử, Nước Chúa trải qua nhiều quy trình: trước tiên là mở rộng cửa mời đón dân Do thái; tiếp theo đó, Chúa kêu mời những dân ngoại, cũng là vì đại hầu hết trong dân Do thái từ chối không thích vào (Mt 21: 33-46ss). Lịch sử Nước Chúa vẫn còn đấy tiêáp tục tiến phát quảng uyên...

Tóm lại: Nước Thiên Chúa hiện hữu nơi Ðức Giêsu Kitô và sứ mạng của Ngài.

Tuy nhiên, Nước Thiên Chúa cũng luôn có thể có tính cách vị lai. Ðức Giêsu loan báo vương quyền Thiên Chúa đãgần đến(x. Mt 10: 7, Lc 10: 9: so sánh với Ðn 4: 8), với ý nghĩa là thời hạn đã mãn, lời đã ứng nghiệm, nhưng chưa hoàn thành xong. Vì thế, vẫn còn đấy phải nguyện xin cho “Nước Cha trị đến và ý Cha thể hiện” (Mt 6: 10), nghĩa là để vương quyền Thiên Chúa hoạt động “dưới đất cũng như trên Trời.”Trờivàđấtlà hai bình diện của Nước Chúa (x. Mt 16: 19; 18: 18). Các tông đồ vẫn nuôi hy vọng Nước Trờisẽ đến sớm:mẹ của Giacôbê và Gioan đã tưởng như vậy (x. Mt 20: 21); rồi chính Ðức Giêsu đã và đang nói với những thành viên Thượng hội đồng Do thái là họ sẽ thấy ngày ấy (x. Mt 26: 64), và dĩ nhiên là cả với những tông đồ nữa, vì thế những ngài cũng nghĩ như vậy (x. Lc 9: 27). Nhưng đồng thời, Ngài lại ám chỉ về một tương lai cánh chung, ví dụ điển hình: khi nói về “rượu mới” (x. Mt 26: 29; Mc 14: 25) là Ngài muốn ám chỉ tới “buổi tiệc cánh chung” mà những tiên tri (ví như Is 25: 6) đã tiên báo. Nước Chúa sẽ trọn vẹn thành tựu trong thời gian ngày phán xét chung (x. Mt 25: 31-46), và lúc đó tội lỗi, hung quỷ và thần chết sẽ không còn hề quyền hành gì nữa (x. 1Cr 15: 24-26). Và trước đó phải trải qua biến cố kinh hoàng, mà Kinh Thánh gọi là “ngày của Chúa” (thí dụ 1Cr 1: 13; 1Ts 5: 2, v.v.), “ngày của Con Người” (Lc 17: 24. 26). Vậy, Nước Thiên Chúa chỉ thành tựu vào hồi thế mạt. Một số dụ ngôn (như: cỏ lùng, mười trinh nữ, nén bạc) hàm ý chỉ về một quy trình khá dài Tính từ lúc thời bấy giờ cho đến hồi cánh chung.

e. Mấy đặc tính của Nước Thiên Chúa

Như vừa thấy trên đây, Nước Thiên Chúa vừa tân tiến vừa vị lai; một đằng thì đến nhanh như chớp, đằng khác lại lớn chậm như hạt giống nảy mầm mọc lên; rồi lại vừa hoạt động và sinh hoạt giải trí ở dưới đất vừa sống sót vạn đại ở trên trời...

a) Phải nhận rằng Nước Trời là một mầu nhiệm và, vì thế, chỉ những kẻ thấp hèn bé mọn, chỉ những môn đệ mới được Thiên Chúa mạc khải cho biết thêm thêm (x. Mt 11: 25-27; Lc 10: 21-22; Mt 13: 11ss). Mầu nhiệm ấy đơn thuần là mầu nhiệm về Ðức Giêsu; vì vậy, ai rao giảng “Ðức Giêsu” là rao giảng vương quốc Thiên Chúa, ai gặp Ðức Giêsu là tìm thấy Nước Thiên Chúa (x. Mt 13: 16-17; Lc 10: 23-24), ai bỏ mọi sự vì Ðức Giêsu là thừa kế Nước Trời (x. Mc 10: 28-31ss).

b) Trong quy trình tiến phát tại thế, Nước Trời bao gộp khắp cơ thể lành kẻ dữ (x. Mt 13: 24.30.37.44); nhưng trái lại, trong vương quốc Chúa Cha đã sửa soạn, thì chỉ từ lại số những người dân công chính (x. Mt 13: 43; 25: 34.41). Ðức Giêsu là đường dẫn lối. Cả hai quy trình lệ thuộc vào nhau: Nước Thiên Chúa hiện tại sẽ là Nước Trời tương lai; thái độ riêng với quy trình trần thế là yếu tố kiện thiết yếu định đoạt cho quy trình ở đầu cuối trong hồi cánh chung (x. Mc 10: 15).

c) Nước Thiên Chúa (vương quyền) vừa vô hình dung lại vừa hữu hình (x. Lc 17: 20-21).Vôhìnhvì mang chiều kích nội tâm: một khi đã có được kinh nghiệm tay nghề về Thiên Chúa là Cha, ấy là lúc đã thực sự tiến vào trong lãnh vực Nước Trời; bước vào Nước Trời là mở lòng đón nhận vương quyền Thiên Chúa với toàn bộ tự do của tớ, và khi đó chẳng còn nên phải “thờ phượng... trên núi này (Garizim) hay tại Giêrusalem, nhưng... trong tinh thần (hoặc Thần Khí) và thực sự” (Ga 4: 21-23). Vả lại, những ân huệ của Nước Chúa là thuộc lãnh vực thiêng liêng, vô hình dung: lôi kéo kẻ tội lỗi (x. Mt 9: 13; Lc 15), tha thứ tội ác (x. Mt 9: 1-6), ban đời sống mới (x. Ga 3: 15-16), v.v. Còntínhhữu hìnhthì lộ hiện trong chiều kích xã hội. Theo những dụ ngôn, Nước Chúa là một cộng đoàn loài người: “lưới bắt mọi thứ cá” (Mt 13: 47), ruộng có lúa mì và cỏ lùng (x. Mt 13: 24tt), tiệc cưới có nhiều loại khách (x. Mt 22: 1tt). Phúc âm Gioan thì trình làng qua hình ảnh của một đoàn chiên (x. Ga 10: 1-16), và nói rõ là nên phải đón nhận ơn Chúa qua một nghi thức là thanh tẩy, mới được gia nhập Nước Trời (x. Ga 3: 3).

Khác với niềm kỳ vọng của dân Do thái, vương quyền Thiên Chúa không có tính cách chính trị, không đối đầu đối đầu với những chính sách loài người (x. Mt 22: 21ss: Rm 13: 7); thật ra, vương quyền ấy không thuộc về trần gian này (x. Ga 18: 36), và không can thiệp vào trong những vụ tranh chấp trần thế (x. Lc 12: 14).

f. Nuớc Thiên Chúa và Giáo hội

Hiện nay, những thần học gia đang bàn luận sôi sục về chủ đề này.[16]Một đằng, vương quyền có nhiều chiều kích huyền vi không hoàn toàn giống hệt với những đặc tính của Giáo hội. Ðằng khác, Giáo hội và Nước Thiên Chúa không phải là hai thực thể hoàn toàn xa lạ với nhau. Vaticanô II xác quyếtrằng: “Hội thánh tức là Nước Chúa hiện diệncách mầu nhiệmngay ở đời này” (LG 3). Trước kia, phía công giáo có khuynh hướng giống hệt hóa Nước Chúa với Giáo hội công giáo (ví như trong thông điệpMysticiCorporiscủa Ðức Piô XII), và hầu hết những giáo trình Giáo hội học thời trước Vaticanô II thường bảo vệ luận thuyết ấy. Dù thế, thái độï tâm ý của phía công giáo vẫn là khách quan, nên thường phiên dịch từbasileíabằng từ “vương quốc”, tức là một xã hội rõ ràng đang hiện hữu trước mắt. Quan điểm này sẽ không còn sai, nhưng cũng không hoàn toàn khá đầy đủ, bởi một phần nào đó, không nói lên được hết chiều sâu tiềm tàng của thực tại vương quốc.

Còn phía “giới phê bình” và Tin lành, thì chủ trương nhận định rằng Nước Thiên Chúa là hoàn toàn siêu việt vô hình dung. Họ thường dùng từ “vương quyền” để dịch từbasileíavà nhấn mạnh yếu tố đến chiều kích thần khởi: vương quyền là hoạt động và sinh hoạt giải trí của quyền tự do tối cao của Thiên Chúa riêng với từng người. Vương quyền thuộc về thời vị lai, cánh chung. Giáo hội là một “biến cố” hơn là một “tổ chức triển khai,”[17]nên không thể đem giống hệt hóa với Nước Chúa được.

Về tương quan giữa Tin mừng Ðức Giêsu và Giáo hội, ý niệm điển hình của giới phê bình và phái duy tân(modernism)cũng như của phía Tin lành tự do(Liberal Protestantism)hoàn toàn có thể được tóm gọn lời mỉa tương lai đây của A. Loisy : “Ðức Giêsu loan báo vương quyền và Giáo hội đã tới,”[18]tức muốn nói là Ðức Giêsu loan báo một điều, và đã xẩy ra một điều khác.

Hiện nay, Giáo hội học đang cố nêu rõ một hướng đồng quy, có khả năng giữ được quân bằng giữa hai thái cực. Phải đồng ý là Nước Thiên Chúa và Giáo hội có quan hệ mật thiết với nhau; nhưng đồng thời, Giáo hội và Vương quốc của Thiên Chúa chắc chắn là cũng luôn có thể có nhiều khía cạnh rất khác nhau. Công đồng Vaticanô II đã tận mắt tận mắt chứng kiến đà chuyển hướng ấy: trong số 8 của lược đồ về Giáo hội, đã có câu xác lập là: Giáo hội công giáo RômalàGiáo hội duy nhất Chúa Kitô sáng lập. Nhiều nghị phụ đã phản ứng phê bình lối diễn đạt như thế, khiến câu ấy đã phải đổi thành:“HaecEcclesia, in hoc mundo ut societas constituta et ordinata, subsistitin Ecclesia catholica”(LG 8), nghĩa là: “như một xã hội được thiết lập tổ chức triển khai quy củ trong toàn thế giới này, Giáo hội ấytồn tạitrong Giáo hội Công giáo.” Nói cách khác, Giáo hội của Ðức Kitô không riêng gì có là Giáo hội Công giáo, Nước Thiên Chúa không riêng gì có số lượng giới hạn ở trong Giáo hội Công giáo Rôma mà thôi.

Nhưng Giáo hội Rôma vẫn “tiếp tục nối dài” Nước Thiên Chúa mà Ðức Giêsu đã rao giảng, nghĩa là Vương quốc Ðức Kitô đã khai mở vẫn còn đấy tồn tại trong Giáo hội, cùng tiếp tục tăng trưởng trong và qua Giáo hội. Giáo hội (hữu hình hay cơ cấu tổ chức triển khai) nhã nhặn thú nhận vẫn vẫn đang còn tội lỗi ở trong mình, và ở ngoài mình vẫn vẫn đang còn ân sủng. Giáo hội khônglà(hoàn toàn giống hệt với) Nước Thiên Chúa, nhưng lạiphục vụNước ấy. Công đồng Vaticanô II gọi Giáo hội làbí tíchcủa Vương quyền Thiên Chúa.

Trong Cựu Ước, Vương quyền Thiên Chúa được thể hiện ở giữa dân Chúa, nghĩa là có một dân nhìn nhận và tuyên xưng Thiên Chúa là vua của tớ (đã có vua tất phải có dân). Ðức Giêsu giảng về Vương quyền Thiên Chúa, tất đã và đang sẵn sàng sẵn sàng một dân mới; như dân “cũ” đã có, thế tất dân “mới” cũng vậy.

3. Ðức Giêsu khai sinh dân mới

Nói đến “dân mới” thì hoàn toàn có thể hiểu được hai cách: dân “mới” thay thế dân “cũ” (tức dân Dothái không hề là một “dân Thiên Chúa nữa”), hoặc dân “mới” là dân “cũ” mở rộng (tức Ítraen vẫn còn đấy là một dân Chúa, nhưng những dân ngoại đã được thu nhận hay tháp ghép vào). Khuynh hướng chung trong thần học lúc bấy giờ đang thiên về lập trường thứ hai.[19]

a. Ðức Giêsu lôi kéo môn đồ: “Nhóm 12” và ý nghĩa

Sau khi đã nghe những gì Ðức Kitô nói, tiếp theo đấy là nhìn những gì Ngài đã làm. Ðáng được để ý quan tâm trước hết là yếu tố việc Ðức Giêsu triệu tập một nhóm môn đồ.

Sau đấy là những sự kiện lịch sử không chối cãi được: a) Ðức Giêsu triệu tập những môn đồ; b) từ nửa họ, Ngài đã chọn nhóm Mười hai; c) Ngài huấn luyện họ cách đặc biệt quan trọng; d) Ngài chia sẻ với họ quyền năng của tớ và phái gửi họ đi rao giảng nhằm mục đích tiếp tục thực thi cùng một sứ mạng Ngài đã lãnh nhận.

– Ðức Giêsu chịu nhận để người ta gọi Ngài là “thầy.” Thời ấy, ở Palêttin, một vị thầy thường thu tập một số trong những môn đồ, ví như Gioan Tẩy giả (x. Lc 5: 33), hay là nhữngRabbibiệt phái (x. Mt 22: 16). Những môn đệ này sống với thầy mình, học hỏi và truyền tụng giáo lý của thầy; có khi họ lập một cộng đoàn riêng không liên quan gì đến nhau như những “tiên tri” xưa (x. 1V 18: 4). Phúc âm nhắc tới những môn đệ của Ðức Giêsu 170 lần; có kẻ theo Ngài trong bí mật kín đáo như Giuse Arimathêa và Nicôđêmô (x. Ga 19: 38-39), có lẽ rằng những ông là người biệt phái; có người làm môn đồ công khai minh bạch; Luca nói về “đám đông môn đồ” (x. Lc 6: 17); có một ít người đã bỏ mọi sự để theo Ngài (x. Mc 10: 28), và cũng luôn có thể có những kẻ trong họ đã bỏ Ngài (x. Ga 6: 66).

– Giữa đám đông môn đồ, Ngài đã chọn một số trong những đặc biệt quan trọng. Luca nói về 72 môn đồ Ðức Giêsu phái đi truyền giáo.[20]Có một nhóm 12 môn đồ đặc biệt mà Tân Ước kê rõ từng tên thường gọi một (x. Mt 10: 2-4; Mc 3: 16-19; Lc 6: 14-16; Cv 1: 13). Bốn list này đều phải có thứ tự dễ nhớ: 12 tên thường gọi phân thành ba nhóm, mỗi nhóm bốn người, và từng người luôn luôn ở trong cùng một nhóm; mỗi nhóm trong bốn nhóm ấy luôn luôn khởi đầu bằng Phêrô, Philiphê và Giacôbê con của Alphêô, làm như muốn đã cho toàn bộ chúng ta biết là trong hiệp hội kitô sơ khai 12 vị ấy rất nổi tiếng và đóng giữ một vai trò rất quan trọng riêng với Giáo hội. Mc luôn luôn gọi nhóm này là “Nhóm Mười Hai”(hoi Ðốđêka),coi đó như thể một tên riêng ngay từ lúc đầu.[21]Rất hoàn toàn có thể là trong Tân Ước, một phần nào đó, Nhóm 12 đã được “thần tượng hóa” (lý tưởng hóa), nhưng yếu tố Nhóm hiện hữu và hoạt động và sinh hoạt giải trí vẫn là một dữ kiện lịch sử chắc như đinh.

b. Nhóm Mười Hai:Hoi Ðốđeka

Về phương diện lịch sử, có điều chắc như đinh này là Ðức Giê-su đã chọn một nhóm môn đồ mang tên làhoi đốđeka= “những người dân trong số mười hai”; văn bản làm chứng từ xưa nhất là câu 1Cr 15: 5 (viết vào lúc chừng năm 51).[22]Nhà chú giải J. Dupont nhận định rằng: “Ðiểm thứ nhất và quan trọng nhất là phải đồng ý mà không hề tồn tại thể nghi ngờ gì nữa vềsự việc Ðức Giêsu đã kiến lập tập đoàn lớn lớn 12 môn đồ.”[23]Bốn Phúc âm đã nhắc ít là 30 lần đến “mười hai” môn đồ, và sách Công vụ Tông Ðồ thì tường thuật rõ về hoạt động và sinh hoạt giải trí của tớ. Ðiều đáng lưu ý là Phúc âm nói về Giuđa, tên phản bội, là một thành phần của nhóm mười hai (x. Mt 26: 14t; Mc 14: 10. 20.43; Lc 22: 3.47; Ga 6: 71). Giáo hội đang không thể nào bịa chuyện như vậy được, nhưng đã nhìn nhận như thể một sự kiện hiển nhiên, dù là phũ phàng và thật bất lợi cho hiệp hội Giáo hội sơ khai.[24]

Mc 3: 13-19 kể lại chuyện Ðức Giêsu tuyển chọn 12 tông đồ ; đó là một văn kiện những nhà chú giải gọi là “cố cựu;” tác giả đoạn trình thuật đã dùng một thành ngữ lạ thường bằng tiếng Hy lạp là:epoíêsen đốđeka(“đã làm 12”) thuộc văn thể Sêmit, tức là rất khó mà Mc hoàn toàn có thể tự động hóa dựng đứng lên được.[25]Một số thủ bản Mc thêm vào câu 14 lời xác lập này: “và gọi họ là ‘tông đồ’,” nhưng hình như câu ấy chép lại Lc 6:13. Mc còn nói rõ là yếu tố việc đã xẩy ra ở “trên núi;” hoàn toàn có thể là để làm cho liên tưởng tới núi Sinai, nơi Giavê xây dựng dân Thiên Chúa. Câu “Gọi lại với Người những kẻ Người muốn chọn” nêu bật ý chí tự do như lúc sáng tạo: sở dĩ có “Mười Hai” là chỉ vì Ðức Giêsu đã muốn như vậy. Những lời “đã làm” gợi lên ý niệm sáng tạo như đọc thấy trong sách Sáng thế; còn số lượng 12 chắc chắn là là để tượng trưng cho 12 chi tộc Ítraen. Tuy nhiên, nên phải xác lập rõ là tuyệt nhiên Ðức Giêsu không nuôi một hậu ý chính trị nào cả. Và chỉ hoàn toàn có thể kết luận rằng Ngài đã nghĩ về một “Ítraen mới.”

– Mục đích của nhóm 12 là “để ở với Ngài và để phái họ đi rao giảng” (Mc 3:14). Ðiều này nghĩa là nhóm “12” được phối phù thích hợp với Ðức Giêsu và tham gia vào trong công tác thao tác của Ngài; lịch sử sau này đã và đang minh chứng điều đó.

Theo Phúc âm Mc, phần lớn thời hạn trong trong năm Ðức Giêsu sống “công khai minh bạch” đã được dành riêng cho “nhóm môn đồ:” trong số 671 câu của sách Mc, thì đã có 498 câu (tức 76%) nói tới những yếu tố liên hệ tới những môn đồ (mathêtai). Và Mc đã cho toàn bộ chúng ta biết rõ nhóm l2 là một nhóm riêng không liên quan gì đến nhau, khác với “đám đông” (x. Mc 3: 9; 5: 31; 8: 34; 9: 14; 10: 46). Nhóm này theo Ðức Giêsu khi Ngài ở một mình (x. Mc 4: 10; 8: 10; 9: 33, v.v.); lúc Ngài giảng dạy, họ ngồi chung quanh Ngài (x. Mc 3:34 so với Mt 12: 49). Cách sống chung này mật thiết hơn hết mối thân tình thầy-trò, vì họ phải bỏ việc làm và mái ấm gia đình (x. Mc 1: 19-20), bỏ tất cả (x. Mc 10: 28-29) để theo Ngài. Ðức Giêsu đặt họ vào trong tình trạng của “thời ở đầu cuối” (Mc. 12: 25) và mối trực tiếp ngặt nghèo với Thầy mình đến nỗi, họ cùng chịu thử thách với Ngài (x. Lc 22: 28).

Như thế Ðức Giêsu đã lập một cộng đoàn mà Ngài là đầu, để cùng chia sẻ sứ mạng và số phận của Ngài, và Ngài trao ban cho nhiều độc quyền theo tư thế là một cộng đoàn.

–Ở cùng Ðức Giêsulà Đk để được phái gửi đi rao giảng (x. Ga 16: 27). Lịch sử chứng tỏ rõ là chính Ðức Giêsu đã tuyển chọn những môn đồ, huấn luyện họ, rồi phái gửi họ đi rao giảng cùng một sứ điệp như Ngài. Ðức Giêsu đãđào tạocác môn đệ rất thận trọng: chỉ mình họ mới được trình diễn cho biết thêm thêm về những mầu nhiệm của Nước Thiên Chúa (x. Mc 4: 11), và Ðức Giêsu đã giải nghĩa những dụ ngôn cho riêng họ (x. Mc 4: 34) và những gì họ không hiểu (x. Mc 7: 17-19; 8:17t), nhất là những điểm mới mẻ trong giáo lý (x. Mc 10: 10t. 42; 13: 3t). Ngài khuyên họ đi riêng đến một nơi yên tĩnh (x. Mc 6: 31). Biến cố hầu hết là buổi tiệc ly Ngài cử hành riêng với nhóm 12 (x. Mc 14: 17tt), và chỉ có họ mới được nghe biết cuộc thương khó (x. Mc 8: 31; 9: 31; 10: 32t). Chắc hẳn là Ðức Giêsu đã sẵn sàng sẵn sàng họ cho tương lai, tương lai của sứ mạng Ngài. Mc 3: 14 nói rõ: Ðức Giêsu muốn sai những môn đồ rao giảng; Mt 4: 19 đã và đang ghi lại ý tưởng tương tự: “Ta sẽ cho những ngươi nên ngư phủ bắt người;” và Gioan đã và đang nhắc lại lời tâm sự của Ðức Giêsu: Ta đã chọn những bạn “ngõ hầu những bạn ra đi và sinh được hoa trái” (Ga 15: 16). Trong khi huấn luyện họ cách riêng, Ngài cũng cho họ biết chủ đích của việc đào luyện ấy: “Những điều thầy nói với anh em lúc đêm hôm, thì hãy nói ra giữa ban ngày...” (Mt 10: 27); Gioan lý giải: điều này nghĩa là phái gửi họ đi vào giữa thế gian để nhiều người nhận ra và tin vào Ngài (x. Ga 17: 18-20).

Tóm lại: Ðức Giêsu đã chọn một nhóm đặc biệt quan trọng để phái gửi họ đi như những người dân đại diện thay mặt thay mặt Ngài (x. Mt 10: 40). Nói cách khác, Ngài ý niệm quan hệ của nhóm môn đồ với Ngài in như mối liên hệ giữa Ngài với Cha Ngài (x. Lc 10: 16). Vì thế, những ai không đón nhận họ, sẽ phải chịu trả lẽ trước tòa Thiên Chúa (x. Mt 10: 14-15). Nếu Ðức Giêsu chia sẻ sứ điệp và quyền năng của Ngài với nhóm môn đồ thì đó đó là để họ hợp tác với Ngài trong khu công trình xây dựng xây dựng Vương quyền Thiên Chúa. Ðiều ấy còn muốn nhắn gửi những gì đến với toàn bộ chúng ta là những kitô hữu đang sống giữa toàn thế giới ngày này?

c. Một vài vấn nạn

Ðức Giêsu đã hành vi như vậy lúc sinh thời; nhưng sau khi Ngài chết thì sao? Ngài có nghĩ về một tương lai, nhất là một tương lai xa vời hay không? Chỉ hoàn toàn có thể vấn đáp những vướng mắc then chốt này lần bước dõi theo nhiều quy trình.

a. Trước hết, có một số trong những vấn đề cần lưu ý về từapóstolos(sứ đồ, sứ giả, phái viên): mang ý nghĩa chỉ về người được sai đi phái gửi đi. Lc 6:13 nói là Ngài “chọn lấy mười hai ông và gọi làtông đồ;” còn Mc thì chỉ gọi họ là “sứ đồ” sau khi đã được phái gửi đi (x. Lc 6: 30). Khoa chú giải ngày này do dự không rõ lúc sinh thời Ðức Giêsu có dùng đến tên gọi ấy hay là không.[26]Một số nhà chú giải, cả công giáo lẫn tin lành, cho là Ðức Giêsu đã dùng danh từsứgiaû với ý nghĩa tương tự như từshaliahtrong tiếng Do thái.[27]Nếu vậy, Ðức Giêsu đã ý niệm nhóm tông đồ như thể nhữngsheluhimcủa Ngài, những người dân thay mặt Ngài. Giới Do thái có những “sứ giả” trong lãnh vực pháp lý, còn trong phạm vi tôn giáo thì dường như chưa thấy có trước thế kỷ 2. Dù sao, Ðức Giê-su đã và đang ý niệm nhóm tông đồ theo ý nghĩa hiệu suất cao hơn là chức vụ.

b. Các Phúc âm nhất lãm có đủ dấu chứng để giúp nhận ra ý định của Ðức Giêsu. Trước tiên, việc “sáng lập” nhóm 12 được Ðức Giêsu xem là một việc quan trọng: Lc 6: 12 kể lại yếu tố Ðức Giêsu cầu nguyện suốt đêm trước lúc chọn những ông; đoạn Mt 10: 16tt ghi lại bài giảng về sứ mạng truyền giáo, cho thấy là Ðức Giêsu đã muốn ám chỉ đến một trạng huống khác hoàn toàn với tình cảnh thời bấy giờ: những môn đồ sẽ bị điệu ra trước mặt vua chúa... những dân ngoại... ; chắc chắn là là đoạn này muốn ám chỉ đến “toàn cảnh cánh chung” như sẽ bàn tới sau. Nhưng những câu Mt 5: 11-12 quả là chính lời Ðức Giêsu nói về thuở nào tương lai, thời những môn đồ sẽ bị bách hại; thời mà, một khi Ðức Giêsu đã ra đi, họ sẽ phải “ăn chay” (Mt 9: 15; Lc 5: 35). Kết luận: quả thật Ðức Giêsu đã nghĩ về tác vụ những môn đồ sẽ tiếp tục thực thi sau cuộc sống dương thế của Ngài, nhằm mục đích phục vụ Nước Chúa.

c. Thựcra, chính Ðức Giêsu đã quả quyết là trước thời tận cùng “Tin mừng về Nước Thiên Chúa sẽ tiến hành loan báo trên khắp toàn thế giới” (Mt 24: 14). Ðã đành, ý niệm về “thời cánh chung” khá phức tạp và không rõ cho mấy. Trong toàn cảnh ấy, “nhóm 12” xuất hiện như thể “số sót” của dân Ítraen. Ý niệm này (Pháp ngữ gọi làreste,Anh ngữ làremnant) giữ một tầm trọng yếu đặc biệt quan trọng trong tư tưởng những tiên tri. Khi mà hầu hết dân Ítraen làm như bỏ Chúa để theo những tôn giáo khác, thì những tiên tri đã khởi đầu nói về một nhóm nhỏ vẫn tiếp tục trung thành với chủ, và vì “số sót” ấy lòng trung tín của Giavê sẽ mãi xót thương toàn dân. Thời tiên tri Êlia đã đọc thấy ý niệm ấy rồi (x. 1V 19: 18). Amốt đã và đang ám chỉ đến điều đó (x. Am 3: 12; 4: 11; 5:15). Isaia thì nhắc đi nhắc lại “số sót” ấy như thể một điệp khúc trong những bài giảng của ngài (x. Is 1: 9; 4: 3; 6: 13; v.v.). Còn tiên tri Êdêkiel thì coi họ như thể một Ítraen mới, tái sinh từ một đống xương khô (x. Ed 37: 12), được Thiên Chúa ban cho một giao ước mới. Cha R. de Vaux viết: “Trước hết, ‘số sót’ ấy là những ai thoát được hiểm nguy thời bấy giờ (x. Am 9: 9; Is 37: 30-31; Gr 24: 5). Nhưng, ở phía sau hậu cảnh của những biến cố thời ấy, còn nhìn thấy được viễn cảnh của đấng Messia: trong số đó, ‘số sót’ là Ítraen mới. Ðã được định cư nơi đất hứa, họ làm thành một cộng đoàn thánh, sống theo tình yêu với lòng kính sợ Giavê, và được Ngài chúc phúc (x. Is 4: 2; 28: 5; Mk 5: 6-7). Hơn nữa, còn tồn tại thể thoáng thấy được một viễn cảnh quảng hàm hơn, bao quát hơn, tức là không riêng gì có gồm có Ítraen mới mà thôi, nhưng còn cả Ítraen thiêng liêng nữa,tập hợp cả những người dân dân Do thái sống rải rác khắp nơi (x. Is 28: 5; 31: 6; Ed 37: 20) lẫn hết thảy mọi người dự tòng tới từ những dân ngoại (x. Is 24: 14-16; 45: 14-15; 49: 6, vv)...”[28]Số sót ấy là như cốt lõi “giản yếu” của toàn thể dân Ít-raen: trong số đó, lời hứa hẹn và niềm kỳ vọng mà Ítraen hằng ấp ủ, vẫn tồn tại vững chãi.

Trong Phúc âm, nhóm tông đồ từ từ mặc lấy những đặc nét phác tả hình ảnh của “số sót.” Lúc khởi đầu giảng dạy, Ðức Giêsu lôi kéo toàn dân hối cải trở lại cùng Thiên Chúa. Không được ứng đáp thích đáng, Ðức Giêsu đã đặc biệt chú tâm vào nhóm môn đồ: tạm gác số lớn để sẵn sàng sẵn sàng cho một số trong những nhỏ có đủ Đk gánh vác những trách vụ thiết yếu trong tương lai. Ða số hoàn toàn có thể mất, một số trong những ít người được chọn (x. Mt 22: 14). Các môn đệ là “đàn chiên nhỏ” (Lc 12: 32) trung thành với chủ trong những lúc thử thách (x. Lc 22: 28), biết sống tin tưởng (x. Ga 6: 68-70; 16: 27). Vì thế họ trở nên mô mẫu tham vọng của Ítraen mới, tượng trưng cho 12 chi tộc... Có nhìn theo viễn tượng ấy, thì mới hoàn toàn có thể hiểu được tại sao Ðức Giêsu đã chú tâm đào tạo và giảng dạy họ, chia sẻ cho họ quyền năng của Ngài, phái gửi họ đi rao giảng sứ điệp của Ngài, v.v. Mt 19: 28 và Lc 22: 28-30 đã ghi lại lời Ðức Giêsu hứa ban cho “nhóm 12,” 12 ngai tòa để xét xử 12 chi tộc Ítraen. Nghĩa là Ðức Giêsu muốn chia sẻ với nhóm ấy hiệu suất cao hay năng quyền của chính Ngài vào hồi cánh chung, tức là lúc Ngài thiết lập Nước Thiên Chúa ở dưới đất.

Tóm lại: Ðức Giêsu đã chọn môn đồ; Một trong những môn đồ, Ngài tuyển chọn 12 vị làm một nhóm đặc biệt quan trọng; huấn luyện họ cách đặc biệt quan trọng, và dành riêng cho họ một vai trò in như vai trò của Ngài trong Ítraen mới. Lúc sinh thời Ðức Giêsu đã dự kiến ra làm sao về tương lai ấy? Ðây là một vướng mắc tế nhị.

4. Ý thức của Ðức Giêsu và Giáo hội

Ðó là một trong những chủ đề đang làm đối tượng người dùng bàn cãi rất sôi nổi trong Kitô học. Ở đây, chỉ xin bàn đến những điểm có liên quan với Giáo hội học.

– Nếu Ðức Giêsu đã tự xưng mình là “Con người,”[29]thế tất cũng nghĩ đến Ðn 7: 13-14, và việc đoàn họp “dân chư thánh:” ý niệm này tất sẽ thuận tiện và đơn thuần và giản dị dẫn dần đến ý niệm “Hội thánh.”

– Hẳn là Ðức Giêsu đã hiểu về phần mình trong ánh sáng của Cựu Ước. Có khi Ngài cư xử nhưÐavít(x. Mc 2: 23-28) và được gọi là “con của Ðavít ” (Mc 10: 47; Mt 21: 9,v.v.), là tước hiệu gợi ý chỉ về Ðấng Messia (x. Mc 12: 35t). Ngài cũng nói rõ mình lớn hơnSalomon(x. Mt 12: 42). Trong bài giảng trên núi, Ðức Giêsu xử thế như làMôsêmới – to nhiều hơn Môsê! – (x. Mt 5: 17-48). Thế nên, Ngài đã và đang nghĩ đến vai trò của mình riêng với Ítraen, một Ítraen mới.

– Khi Ðức Giêsu chọn “12 sứ đồ,” tất Ngài đã nghĩ đến 12 tổ phụ của Ítraen mới, tức là “Dân tộc thiên sai,” mà Ngài sẽ xây dựng trên nền “Ðá” (Phêrô).

– Ðức Giêsu ý thức mình là “Ðấng phải đến” (Mt 11: 3t), Ðấng khai mở “thời viên mãn” (Mc 1: 15), “Ðấng được Xức dầu” (Lc 4: 16t), v.v.; nhưng Ngài không nói rõ mình là Ðấng Messia, vì ý niệm của công luận về “Messia” sai lầm. Ngài trừ quỷ nhân danh Thần Khí, nên Ngài biết Nước Trời đến rồi (x. Mt 12: 28). Nếu thế thì Ngài không thể không nghĩ đến dân tộc bản địa mới và vai trò của tôi cũng như của nhóm “hợp tác viên” Ngài đã chọn trong tình hình mới ấy. Nhưng về mặt con người hay nhân tính, tư tưởng của Ngài đã và đang trải qua cả một tiến trình tăng trưởng:

Các nhà chú giải nhận thấy là lúc đầu, Ðức Giêsu tỏ vẻ sáng sủa nhiều, và hân hoan tuyên bố một sứ điệp thật là “Tin mừng:” đây, Nước Chúa đã đến gần (x. Mc 1: 15); vì thế, những môn đồ phải tức tốc đi rao giảng, không hề chần chừ mất thì giờ được nữa, và cũng không được đi về phía những dân ngoại (x. Mt 10: 5tt). Nhưng người ta không chịu trở lại, cũng chẳng chịu tin vào Ngài... một điều gì này đã xẩy ra: những nhà chú giải gọi biến cố đó là vụ “khủng khoảng chừng ở Galilê.” Các Phúc âm nhất lãm và Gioan đồng ý: sau phép lạ bánh hóa nhiều, dân chúng muốn chọn Ðức Giêsu làm vua (x. Ga 6: 15). Ngài từ chối và dân chúng cũng lánh xa Ngài; nhiều môn đồ bỏ Ngài (x. Ga 6:66) vì không hiểu Ngài. Người ta còn tìm cách ném đá (x. Ga 8: 59) và bắt Ngài (x. Ga 10: 39); có lẽ rằng Ngài bị trục xuất khỏi Hội đường(sinagoga),tựa như thể bị tuyệt thông vậy; còn việc đi xuống Giuđêa đang trở thành nguy hiểm (x. Ga 11: 8).

Dù trước kia Ngài đã cấm những môn đồ đi về những miền dân ngoại, thì giờ đó chính Ngài cũng phải đi để tạm ẩn giấu (x. Mc 9: 30). Khi Ngài ở vùng dân ngoại là Cêsarêa, một biến cố quan trọng đã xẩy ra: Simon tuyên xưng đức tin vào Ngài, tin nhận Ngài là Ðấng Kitô, và Ngài đã đáp lại với lời hứa hẹn sẽ xây dựng dựng Giáo hội Ngài trên “Ðá” Phêrô (x. Mt 16: 16tt). Lúc Ðức Giêsu nếm phải mùi thất bại trần thế, lúc thập giá ló dạng nơi chân trời đời ngài, thì cũng chính là lúc từekklesíaxuất hiện trong Phúc âm, và Ðức Giêsu tập trung khả năng vào việc huấn luyện đặc biệt quan trọng cho nhóm nhỏ những môn đồ. Bấy giờ Ðức Giêsu ý thức về yếu tố sứ mạng mình phải được chu toàn trong những Đk trở ngại vất vả mà người “Tôi tớ Giavê” phải sống qua, như tiên tri Isaia đã tiên phác.[30]Thật ra, Mt 12: 18-41 đã từng vận dụng Is 42: 1-4 và 49:1 cho Ðức Giêsu rồi. Vai trò của Tôi tớ Giavê là cứu vớt dân Ítraen, nhưng đồng thời làm “ánh sáng... mang ơn cứu độ đến cho muôn dân” (Is 49: 6); con phố phải đi là lặng thinh chịu khổ cho tới chết (x. Is 50: 4tt; 51: 1tt).

Ðức Giêsu không mảy may nghi ngờ về sứ mạng của tớ. Nếu toàn dân Ítraen không theo Ngài, thì ít là một nhóm nhỏ đã trung thành với chủ với Ngài; vì thế, tương lai của sứ mạng ấy (là sứ mạng Chúa Cha trao phó và vì thế không thể nào không thành tựu) phải được thực thi với và qua họ. Có lẽ buổi đầu, Ðức Giêsu chưa thấy rõ phải chu tất sứ mạng đó ra làm sao và dưới những hình thức nào; nhưng Ngài tin vào Chúa Cha: nếu Chúa Cha đã muốn dùng “phương pháp” như thế (thập giá, thì thế nào kế hoạch của Cha cũng tiếp tục thành công xuất sắc. Ngài gieo giống, rồi Thần Khí sẽ làm cho mọc lên và trổ sinh hoa quả.

Hai Vấn Nạn Ðặc Biệt

1. Vấn đề cánh chung

Ðó là một yếu tố quan trọng trong Giáo hội học.[31]Vấn nạn cốt tại ở điểm này: theo Phúc âm, Ðức Giêsu nghĩ là vương quyền Thiên Chúa đã đến gần kề, nghĩa là chẳng bao lâu nữa một biến cố chung quyết sẽ kết thúc lịch sử trần thế. Nhưng hình như Ngài đang không nghĩ đúng. Nếu quả là thế thì Ngài không phải là Ðấng Thiên sai , không phải là Con Thiên Chúa, và chắc chắn là Ngài đang không còn một dự án công trình bất Động sản nào cho tương lai...

Ðức Giêsu đã nói về yếu tố “Nước Thiên Chúa” sắp đến. Những lời khó lý giải nhất là ba câu sau này: Mc 9: 1; 13: 30; Mt 10: 23; và có tác giả còn kể thêm những câu: Lc 10: 23; Mt 16: 28; 26: 64ss. Thử hỏi những sấm ngôn ấy quả đã ứng nghiệm hay là không?

– Các tác giả trong Tân Ước đã quan tâm đến vấn nạn ấy. Họ nhận ra là “ngày ấy” (gọi là “ngày của Chúa,” “quang lâm,” v.v.) không đến sớm như nhiều tín hữu kitô thời này đã chờ đón: điều này được gọi là “yếu tố trì hoãn.” Thư Do thái trích dẫn tiên tri Khabacúc nói rằng: “Chỉ còn ít lâu nữa, một ít thôi, Ðấng phải đến sẽ tới, Người sẽ không còn trì hoãn (ou khronísei)” (Dt 10: 37). Ðộng từ này cũng xuất hiện trong Mt 24: 48: nô lệ gian ác nghĩ ‘chủ mình sẽ về trễ’(khronízei)(xem Lc 12: 45) và trong dụ ngôn về mười trinh nữ: “chú rể đến chậm...” (Mt 25: 5). Mối nguy cho Giáo hội là những tín hữu hoàn toàn có thể ngã lòng, “thiếp đi”... và bị “thiếu dầu.” Vì thế, thánh Phêrô đã phải trấn an kitô hữu rằng: “Chúa không chậm trễ... nhưng riêng với Ngài, một ngày như thể là ngàn năm” (2Pr 3: 8-9). Cả đến hiện giờ, Nước Chúa cũng vẫn chưa thấy đến: như vậy thì sao? Có phải Giáo hội đã tự đánh tráo mình thay thế cho niềm ảo vọng ấy không?

– Trí khôn nhân tính của Ðức Giêsu không biết hết toàn bộ; Ngài nói rõ là mình không biết về “ngày ấy” (Mc 13: 32). Như một con người thật sự, Ðức Giêsu cảm nghiệm về Thiên Chúa, rồi lý giải kinh nghiệm tay nghề ấy nhờ những phạm trù sẵn có (nghĩa là ý niệm Do thái về tôn giáo). Vì thế, khi Ngài cảm thấy Chúa Cha sẽ can thiệp, thì Ngài cắt nghĩa việc ấy như những tiên tri đã nói (thí dụ: Is 13: 6; Gr 48: 16; Ed 7: 1-13; v.v.). Nhưng Ngài cũng thừa biết “Nước Thiên Chúa không đến một cách nhãn tiền...” (Lc 17: 20); chỉ Chúa Cha mới biết ngày giờ; vì vậy, nên phải sẵn sàng (x. Mt 24: 44; Lc 12: 40...), phải canh thức (x. Mt 24: 42; 25: 13: Mc 13: 33, v.v.), vì ngày Chúa sẽ tới như chớp (x. Lc 17: 24; Mt 24: 27...). Lúc đầu Ðức Giêsu đã có thểhy vọngvương quyền đến sớm, ngay lúc Ngài còn sống; vì thế Ngài đã tức tốc sai phái những môn đồ đi rao giảng.[32]Sau khi việc rao giảng tại Galilê gặp phải trở ngại nếu không nói là thất bại, Ngài khởi đầu ý thức là hoàn toàn có thể mình sẽ phải chịu chết như Tôi tớ Giavê, và đã có thểhy vọngrằng thế nào Chúa Cha cũng sẽ thành công xuất sắc và làm cho vương quyền thành hiện thực (bằng phương pháp nào Ngài chưa rõ). Ðức Giêsu có trực giác đúng về sự việc kiện này: Chúa Cha sẽ sớm can thiệp để hoàn tất công cuộc cứu độ; và điều này đã thật sự xẩy ra trong mầu nhiệm Phục sinh. Còn biến cố cánh chung ấy sẽ xẩy ra ra làm sao: như được trình tả qua những hình ảnh kinh khủng của thể văn khải huyền? Các tác giả ngày này quan niệm như vậy, và một phần nào dựa theo lời của những ngôn sứ tiên báo về “ngày của Giavê,” chính Ðức Giêsu đã và đang nói như vậy.

– Hẳn là, dựa theo ý niệm Do thái, Giáo hội sơ khai đã mong đợi một biến cố kỳ diệu và tưởng là biến cố ấy đã khởi đầu với ngày Hiện xuống (x. Cv 2: 16tt). Khi Chúa lên trời, cộng đoàn kitô hữu thời ấy vẫn nghĩ là vương quyền sẽ tới ngay trong thời họ (x. Cv 1: 6); họ lập lại nhóm 12 (x. Cv 1: 15tt: chọn Mátthia thay thế cho Giuđa), và số lượng giới hạn hoạt động và sinh hoạt giải trí ở giữa dân Do thái mà thôi. Cả đến khi những tông đồ đã sáng lập những cộng đoàn Giáo hội giữa những dân ngoại, những kitô hữu cũng vẫn còn đấy chờ đón và xác tín là “ngày của Chúa” sẽ sớm đến: biến cố cơ bản của hiệp hội là buổi tiệc Tạ ơn (Thánh Lễ) được cử hành “cho tới lúc Chúa lại đến” (1Cr 11: 26), và Phaolô đã kỳ vọng sẽ còn sống cho tới ngày ấy (x. 1Tx 4: 18); nhưng ngài cũng không biết gì về ngày giờ của biến cố ấy (x. 2Tx 2).[33]

– Tóm lại: là một con người thật sự, Ðức Giêsu đã và đang phải học biết qua những kinh nghiệm tay nghề môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường. Kiến thức Ngài đã tiếp tục tăng trưởng và càng ngày Ngài càng làm rõ hơn về những gì mà từ lúc đầu Ngài đã “biết,” nhưng không biết hết và rõ về những rõ ràng Chúa Cha chưa mạc khải cho. Trong khi trông chờ “ngày ấy” (mà chỉ Chúa Cha biết), những môn đồ phải canh thức thao tác xây dựng Nước Chúa. Họ khởi đầu bằng những nhóm nhỏ, chăm sóc rao giảng Tin mừng và chờ ngày Ítraen trở lại; họ là mầm giống của Ítraen mới ấy. Ðức Giêsu không còn ý sáng lập một tôn giáo khác, một Ítraen khác; điều Ngài nhằm mục đích tới làekklesía,một hiệp hội mà Ngài sẽ xây dựng dựng trên nềnđaù Phêrô. Ðiều ấy sẽ xẩy ra ra làm sao? Chúa Thánh Thần sẽ dẫn dắt những tín hữu vững bước đi giữa lòng lịch sử; cứ trông cậy vào Ngài thì chắc như đinh họ sẽ thành công xuất sắc. Thật ra, thế hệ kế tiếp đã hiểu là mình “đã được giải thoát khỏi quyền lực tối cao tối tăm và đưa vào vương quốc Thánh Tử chí ái” (Cl 1: 13), nói cách khác, ý thức rõ là những lời hứa và niềm kỳ vọng kia quả đã ứng nghiệm.

2. Vấn đề phổ quát

Ðức Giêsu đã có những dự kiến nào riêng với những dân tộc bản địa ngoài Do thái? Làcông giáotự bản tính, Giáo hội gồm có hết mọi dân tộc. Ðức Giêsu có ý niệm Giáo hội là như vậy không? Không ai phủ nhận giáo thuyết Ðức Giêsu mang tính chất chất chất phổ quát; vì thế, ông A. Loisy đã hoàn toàn có thể nói rằng rằng: “Giáo hội là thành quả mỹ mãn của giáo lý Ðức Giêsu,” dù chính Ngài – theo A. Loisy – đang không nghĩ đến Giáo hội ấy.

– Phúc âm có ghi lại yếu tố Ðức Giêsu thông tư cho những môn đồ đừng đi rao giảng ở những miền dân ngoại (x. Mt 5: 10.23), và ý niệm sứ mạng của tôi chỉ số lượng giới hạn vào “những chiên lạc nhà Ítraen mà thôi” (Mt 15: 24). Có thể là Ngài tưởng Nước Trời sẽ Open đón những dân ngoại khi họ hành hương lên Sion (x. Mt 8: 11tt; 25: 32), như những ngôn sứ đã tiên báo (x. Is 2: 2tt; 25: 6; 49: 12).

– Ðể giải đáp vấn nạn, thì nên phải để ý quan tâm đến phương pháp Ðức Giêsu ý niệm về sứ mạng mình. Ðã đành, Ðức Giêsu ý thức mình là Ðấng Thiên sai ; nhưng sứ mạng của Ðấng ấy sẽ ra làm sao? Về mặt nhân tính, Ðức Giêsu phải nhờ đến những phương tiện đi lại sẵn có mà tìm hiểu, nghĩa là Ngài phải nhờ đến Kinh Thánh để “tưởng tượng” vai trò của Ðấng Mêsia. Ngài mang ơn cứu độ của Giavê là Cha mình, đến cho loài người; nhưngơn ấyđược Kinh Thánh miêu tả ra làm sao...

Trong Cựu Ước, thường đọc thấy não trạng độc chủng bài ngoại, và khuynh hướng nêu bật những độc quyền của Ítra-en vì biết đó là dân được Thiên Chúa tuyển chọn (x. Ðnl 7: 6tt; 32: 9; v.v.); còn những dân ngoại thì bị gọi là “tội lỗi,” “ô uế,” đến nỗi, khi từ Babylon về, Ezra đã đuổi những bà vợ gốc dân ngoại của người Do thái (x. Er 10), vì Thiên Chúa “cấm” giao hôn với họ và “ghét” họ (x. Ðnl 7: 3-4; Is 34:2). Trong thời Ðức Kitô, ý niệm này thịnh hành rất mạnh.[34]Trong Tân Ước, thánh Phaolô, vị tông đồ dân ngoại, vẫn còn đấy gợi lại những thành kiến ấy (x. Gl 2: 15) và luôn luôn dành ưu tiên cho dân Do thái (x. Rm 1: 16).

Tuy nhiên, trong Cựu Ước cũng đọc thấy một chiều kích phổ quát. Lời hứa với Abraham sẽ ứng nghiệm đối cả với muôn dân (x. St 12: 2-3; 22: 18). Ðức tin vào Giavê, Chúa tể càn khôn, làm cho họ hiểu rằng Thiên Chúa cũng muốn cho muôn dân tôn thờ Ngài (x. Tv 87). Các ngôn sứ đã tiên phác cảnh tượng những dân ngoại hành hương về Sion (x. Is 2: 2-4; 56: 6-8), vì “ngày ấy” Giavê sẽ là vua toàn thế giới (x. Dcr 14: 9). Ðức Giêsu đã và đang nghe biết trào lưu truyền giáo Do thái thời ấy (x. Mt 23: 15); một số trong những người dân tòng giáo hồi đó đang trở thành tín đồ kitô sau này (x. Cv 6: 5; 10: 2).

Trong toàn cảnh ấy, Ðức Giêsu quả đã xử trí ra làm sao?Thường thì cả Ngài lẫn những môn đồ đều sống theo khuôn mẫu não trạng Do thái bấy giờ (nhập thể đích thực là thế). Vì thế, Ngài hiểu sứ mạng của tớ theo truyền thống tiên tri, tức là biệt chuyên riêng với Ítraen (x. Mt 15: 24). Lúc đầu, những tông đồ cũng nghĩ như vậy (x. Cv 2: 36; 3: 25-26) và, khi Thánh Thần lôi kéo những dân ngoại, những tông đồ đang không hiểu (x. Cv 10-11). Nhưng “mầm giống phổ quát” vẫn khởi đầu mọc lên: Nếu Ðức Giêsu ý thức mình làTôi tớ Giavê,thế tất Ngài cũng biết là Thiên Chúa đã đặt Ngài làm “ánh sáng muôn dân” (Is 42: 6), “để mang ơn cứu độ đến tận cùng trái đất” (Is 49: 6). Nếu Ngài tự xưng làCon Người,thì ắt là Ngài nghe biết sấm ngôn của Ðanien nói rằng mọi dân tộc bản địa, vương quốc và tiếng nói đều phải phụng sự Ngài (x. Ðnl 7: 14). Khi trang trọng tiến vào Giêrusalem, Ðức Giêsu đã vận dụng cho mình lời tiên tri Dacaria 9: 9 (x. Mt 21: 4-5); tiên tri nói tiếp: “Ngài sẽ loan báo hòa bình cho muôn dân và trị vì từ biển đến biển...” Kết luận tất yếu là Ðức Giêsu quả đã nghĩ đến vai trò hay sứ mạng của tớ riêng với những dân ngoại.

Quả vậy, Ðức Giêsu đã thực sự mở rộng cửa cứu độ cho mọi người: Ngài đến với những người dân “tội lỗi” (Mt 9: 13ss) bị loại thoát khỏi “lãnh vực tôn giáo.” Ngài không ngại tiếp xúc, gặp gỡ với dân ngoại và giúp sức họ, như thể viên sĩ quan Rô-ma ví dụ điển hình; Ngài còn khen lòng mạnh tin của ông (x. Mt 8: 5tt). Ngài đã và đang trải qua vùng dân ngoại và làm phép lạ tại đó (x. Mt 15: 21tt; Mc 5: 1tt); mà hễ đã làm phép lạï tại đâu, tức là đã mang vương quyền Thiên Chúa đến tại đó (x. Mt 12: 28). Ðức Giêsu biết nhiều người không thuộc dân Do thái sẽ vào Nước Trời, còn bao nhiêu đồng bào của tớ sẽ bị thải loại (x. Mt 8: 11-12; Lc 13: 28). Sau hết, vào thời cuối đời, Ðức Giêsu ý thức rõ về sứ vụ của tớ là phải hiến mạng sống mình “cho nhiều người” được cứu độ (x. Mc 10: 45; Mt 20: 28; x. Ga 12: 32). Từ từ, những tông đồ đã hiểu ra ý nghĩa tiềm ngụ trong những lời nói và việc làm của Thầy mình; vì thế, họ đọc ra mệnh lệnh truyền giáo phổ quát sau này của Thầy mình: “Hãy đi khắp toàn thế giới... dạy dỗ cho muôn dân...” (Mt 28: 19t; Mc 16: 15; Lc 24: 47, Cv 1: 8).

– Ý định phổ quát ấy đã được thực thi theo phương pháp nào? Theo phương pháp quán tiến, tựa hạt giống lớn dần thành cây, tức là hệt như trong mọi khu công trình xây dựng của Thiên Chúa. Ðức Giêsu đã gieo hạt giống, những môn đệ đã tiến hành công tác thao tác vun tưới... Lúc đầu, những ngài chỉ giảng cho đồng bào và sống theo Do thái giáo. Nhưng những ngài lại đón nhận những người dân tòng giáo gốc dân ngoại vào trong cộng đoàn của tớ và ủy thác cho họ những trách vụ đặc biệt quan trọng (như trường hợp của Nicôla, người quê Antiôkia: Cv 6: 5). Thánh Thần dùng những biến cố để đẩy họ trải qua miền Samaria hầu giảng Tin mừng với nhiều thành quả cho những người dân dân vùng này (x. Cv 8: 4tt). Những người đi rao giảng như vậy là người Do thái có văn hóa Hy lạp, tức là có thái độ cởi mở hơn riêng với những dân ngoại. Thần Khí đã mạc khải cho Phêrô về ý định phổ quát đó, nhưng Giáo hội Giêrusalem thời ấy vẫn chưa hiểu ra (x. Cv 10-11). Như vua kia chỉ gửi những nô lệ mời những người dân lạ vào tiệc cưới, sau khi những quan khách quen được mời trước đang không đếm xỉa đến lời mời và đang không tới... (x. Mt 22: 1-14ss), thì cũng vậy, những tông đồ chỉ nhận rõ ra được ơn gọi của những dân ngoại sau khi dân Do thái từ chối không chịu tin nhận Ðức Kitô. Phêrô hiểu là những dân ngoại cũng khá được cứu rỗi bởi Ðức Kitô: “dân xa” (Cv 2: 39) nghĩa là lương dân (x. Cv 22: 21; Ep 2: 13); nhưng nên phải giảng cho dân Do tháitrướcđã (x. Cv 3: 25-26). Nhờ Thần Khí soi dẫn (x. Ga 16: 12-13), Giáo hội sơ khai đã từ từ hiểu là những dân ngoại tránh việc phải giữ luật Môsê (x. Cv 15). Sự việc Ðức Giêsu và những tông đồ có vẻ như như “thất bại” trong tác vụ riêng với Ítraen là như một mầu nhiệm, chưa ai hiểu nổi (x. Rm 9-11; Ep 3: 5-6). “Mầm giống” phổ quát mà Ðức Giêsu gieo, đã và hiện giờ đang tăng trưởng; và Giáo hội đã hiểu rằng bản chất của tớ là truyền giáo, tức là có sứ mạng đem Tin mừng đến cho muôn dân (x. AG 2; 10), vượt lên trên mọi thứ ranh giới từ vương quốc, màu da, chủng tộc cho tới văn hóa truyền thống...

Giáo hội và Mầu nhiệm Phục sinh

Ðức Giêsu đã sáng lập Giáo hội trong suốt đời sống dương thế của Ngài.[35]Nhưng trong cuộc sống ấy, trọng tâm là mầu nhiệm Phục sinh. Thần học gọi “mầu nhiệm Phục sinh” –những biến cố lịch sử và ý nghĩa của chúng – là quy trình ở đầu cuối cuộc sống trần thế của Ðức Giêsu, khi Ngài “vượt qua”(paskha)từ cõi đời này để về với Cha Ngài (x. Ga 13: 1t). Nhờ cuộc “vượt qua” ấy, Ngài đã hoàn tất công cuộc cứu độ. Truyền thống kitô bao giờ cũng hiểu rằng Giáo hội đã phát sinh từ mầu nhiệm Phục sinh. Sau đây, xin thử bàn đến những biến cố Phuc sinh ấy.

1. Bữa Tiệc ly và việc xây dựng Giáo hội

Bữa tiệc ly của Ðức Giêsu với những tông đồ trước lúc Ngài chịu tử nạn, là thuở nào điểm quan trọng trong quy trình sáng lập Hội thánh. Nhà chú giải A. Feuillet viết: “Như nhiều nhà chú giải thường nhận xét, thiết tưởng phải nhận là trong buổi tiệc ly có một biến cố gì khác hơn là việc đơn thuần thiết lập một bí tích; chính thế, trong lần này Ðức Giêsu đã khai sinh một tôn giáo mới và đã xây dựng Giáo hội.”[36]Lý do là vì, tại đó, Ðức Giêsu đã lập một giao ước mới, một chức tư tế mới và một buổi tiệc cánh chung.

Giao ước mới.–Theo Mt 26: 28 và Mc 14: 24, Ðức Giêsu đã giải nghĩa những cử chỉ Ngài làm trong bữa tiệc ấy, coi đó là “giao ước;” còn theo Lc 22: 20 và 1Cr 11: 25 thì đó là “giao ướcmới.” Cả hai truyền thống cuội nguồn ấy đều nêu rõ mối liên hệ giữa “giao ước” và “máu” cũng như ám chỉ rõ đến Cựu Ước: “Ba đoạn văn Cựu Ước có liên hệ với việc thiết lập Thánh Thể là (1) cuộc hiến tế trên núi Sinai lúc giao ước được kết lập; (2) sấm ngôn của Giêrêmia 31: 31; và (3) những bài thơ của Isaia. Cả ba đoạn văn này đều nêu bật yếu tố nguyên thủy và cơ bản trong bữa tiệc Thánh Thể; yếu tố đó là: khái niệm hiệp ước. Vì thế, buổi tiệc ly trước hết là một hy tế và một bữa tiệc giao ước. Theo những văn bản Cựu Ước, thì giao ước này chỉ hoàn toàn có thể được ý niệm trong mối tương quan ấy, nghĩa là một giao ước tất yếu hàm ngụ việc tạo thành một xã hội tôn giáo mới, một dân mới của Thiên Chúa. Nói cách khác, đó là lý chứng hết sức xác đáng được cho phép khẳng quyết là trong bữa tiệc ở đầu cuối, Ðức Giêsu đã thật sự thiết lập Giáo hội của Ngài, và Ngài đã lập Giáo hội ấy theo tư chất của một cộng đoàn tế tự (Kultgemeinschaft).”[37]

Khi Ðức Giêsu nói: “máu sẽ đổ ra” hoặc “máu của giao ước mới,” là Ngài muốn ám chỉ đến yếu tố Ngài chịu chết trên thập giá “để cứu chuộc nhiều người,” (Mt 20: 28) tức là “để tha tội” (Mt 26: 28).

Ðã lập giao ước mới tất phải có dân mới: khi Giavê kết ước với Ítraen, thì đã có máu, đã có lời (x. Xh 24: 8), rồi Ítra-en đang trở thành dân của Chúa (x. Xh 19: 5-6; Ðnl 7: 6; 26: 16-17). Nên lưu ý là theo truyền thống cuội nguồn Giavít, giao ước được ký kết bằng bữa tiệc (x. Xh 24: 11); phải ăn xong con chiên vượt qua, rồi dân Do thái mới xuất hành ra sa mạc để đoan kết giao ước với Giavê và trở thành dân Thiên Chúa. Trong Tân Ước, Ðức Giêsu cũng “ăn tiệc vượt qua,” rồi chính Ngài đã và đang “vượt qua” để đi về với Chúa Cha, dẫn đường cho nhóm “Mười hai” (Ítraen mới) đi cùng với Ngài (Ga 14: 2-3). Theo truyền thống cuội nguồn Êlôhít, giao ước được đoan kết bằng máu (x. Xh 24: 6-8). Trong buổi tiệc ly của Ðức Giêsu đã có cả hai yếu tố ấy. Trong thời của Ðấng Thiên sai , Thiên Chúa sẽ ban cho Ítraen một giao ước mới (x. Gr 31: 31-42[38]; Ed 34: 23-25), giao ước hòa bình (x. Ed 37: 26; Is 54: 10). Tôi tớ Giavê cũng tiếp tục là một giao ước (x. Is 42: 6). Ðó là giao ước thật sự chung quyết, vì là vĩnh cửu, không hề cần đến một giao ước nào khác (x. Is 54: 10; 59: 21; 61: 8; v.v.).

Vậy, trong buổi tiệc ly Ðức Giêsu đã thực sự mặc lấy thân phận của người “Tôi tớ Giavê.” Thành ngữ “ngã xuống” hoặc “máu của Tân Ước” ám chỉ đến Is 52: 13–53:12, là sấm ngôn quan trọng nhất trong Cựu Ước. Thế nên, nhà chú giải X. Léon-Dufour kết luận rằng: “Ðức Giêsu đã lập một giao ước mới bằng máu Ngài... Ítraen ‘vượt qua’ hội nhập vào dân mới này: Giáo hội của Ðức Giêsu được thiết lập ở dưới đất để sẵn sàng sẵn sàng cho vương quốc tương lai ở trên trời.”[39]

Tế tự mới.–Khi Ðức Giêsu cử hành lễ vượt qua mới, thì đã tự dâng mình làm lễ vật “cho nhiều người được tha tội;” đó là hiệu suất cao của một vị tư tế (x. Dt 9: 14). Quả thế, Thư Do thái viết rằng Ðức Kitô là Thượng tế, là Thượng tế duy nhất của Tân Ước (x. Dt 3: 11; 4: 14; 6: 20,v.v.). Nhưng Ngài đã truyền cho những tông đồ phải tiếp tục tái thi nghi lễ ấy “để nhớ đến Ngài” (Lc 22: 19; 1Cr 11: 24-25). Truyền thống kitô đã nhận ra đó đó đó là hành vi thiết lập một chức tư tế mới, khác hoàn toàn với những dạng tư tế thời xưa. Thư Do thái kết luận: “Quả thế, một khi chức tư tế thay đổi, thì nhất thiết phải thay đổi Lề Luật” (Dt 7: 12); “Lề Luật” ở đây, mang ý nghĩa tương tự như “Hiến chương” của một vương quốc. Một khi đã đón nhận Luật Chúa tại Sinai, thì Ítraen trở thành “dân Chúa”; vì thế, một khi đã đổi Luật, thì “dân Chúa” cũng phải đổi: đã có Luật mới, Giao ước mới, tất phải có “dân mới của Chúa.”

Bữa tiệc cánh chung.– Nước Thiên Chúa được so sánh với một buổi tiệc (x. Mt 22: 1-14ss; x. 8: 11-12), như những ngôn sứ đã báo trước (x. Is 25: 6). Như Ðức Giêsu đã sai hai môn đồ đi sẵn sàng sẵn sàng cuộc khải hoàn tiến vào thành Giêrusalem (x. Mc 11: 1-5), thì cũng thế Ngài đã sai hai môn đồ đi sửa soạn phòng Tiệc ly (x. Mc. 14: 12-16): đó là những hành vi nói lên phong thái của vị thiên sai.

Khách dự tiệc là nhóm Mười hai, tượng trưng vừa cho 12 chi tộc Ítraen vừa cho “số sót,” tức là mầm giống Ítraen mới: vương quyền thuộc về họ (x. Lc 12: 32; 22: 29). Giờ phút trang trọng đã điểm (x. Ga 13: 1ss): một giai đoạn lịch sử cứu độ chấm hết, một quy trình mới khởi đầu. Ðức Giêsu triệu tập những tông đồ và ăn uống với họ, như sau này Ngài sẽ làm một khi Nước Chúa đã sung mãn đạt tới tình trạng vẻ vang (x. Mc 14: 25ss; Lc 22: 30). Tức là trong bữa Tiệc ly, Ðức Giê-su ý thức Nước Chúa còn ở trong vị lai, nhưng đồng thời cũng đang rất được khánh tựu: yếu tố cốt lõi của Nước Thiên Chúa là được mật thiết ngồi vào cùng bàn dự tiệc với Người.

Cộng đoàn kitô sơ khai quả đã hiểu như vậy: vâng theo ý muốn của Ðức Kitô, họ đã tụ họp để tham dự tiệc tạ ơn, và làm lại những cử chỉ của Ngài. Bữa ăn Tạ ơn (eukharistía) là tâm điểm của cộng đoàn; là TT của thời gian cứu độ: họ hồi tưởng lại cuộc Chúa chịu chết (quá khứ), và loan báo Tin mừng (tân tiến), cho tới khi Chúa lại đến (tương lai); là TT không khí: những anh chị em tản mác nhiều nơi cùng tụ họp lại chung quanh bàn tiệc Mình Máu Chúa, và dù có gián cách về xứ sở, vị thế, chủng tộc hay văn hóa truyền thống, thì họ vẫn ăn cùng một tấm bánh uống cùng một chén rượu để trở nên cùng một thân thể (x. 1Cr 10: 17). Nghĩa là trong buổi tiệc Tạ ơn, Giáo hội kín múc ra được sức sống cho mình và ý thức được sứ mạng của tớ.

Tóm lại: qua buổi tiệc ly, Ðức Giêsu đã khai mở một quy trình mới trong kế hoạch cứu độ: quy trình thể hiện trong một cộng đoàn mới, với một nghi thức mới, với một giao ước mới... cộng đoàn mà sau này những người dân tham gia vào đã gọi là “Giáo hội.” Nếu nhờ Hy lễ Tạ ơn, “Giáo hội Thiên Chúa được xây dựng và tăng trưởng” (UR 15a), thì chính qua bữa Tiệc ly, Ðức Giêsu đã đặt móng, đã sáng lập Giáo hội của Ngài.

2. Giáo hội sinh ra từ trên thập giá

Vaticanô II đã mượn lời thánh Augustinô để xác lập rằng: “chính từ cạnh sườn Ðức Kitô yên nghỉ trên thập giá, đã phát sinh bí tích huyền diệu là Giáo hội toàn thể” (SC 5b). Ðó cũng đó đó là xác tín của Truyền thống kitô, thường so sánh Giáo hội với Evà, sinh ra từ cạnh sườn của Ađam (DS 901; xem SC 5 cuối). Ðức Kitô quả là Ađam mới (x. 1Cr 15: 45). Phụng vụ đã tóm kết ý tưởng này trong một bài thánh thi ngày lễ Thánh Tâm:

“Ex corde scisso Ecclesia Christo jugata nascitur”

(Từ trái tim rạn vỡ, Giáo hội quả sinh ra, làm Hiền Thê Ðức Kitô)

Giáo hội là một thực thể phức tạp, gồm có nhiều yếu tố. Trong cuộc sống công khai minh bạch rao giảng, Ðức Giêsu đã đoàn họp những thành phần và thành tố cho xã hội mới này: đã có “dấu chỉ,” nhưng chưa tồn tại “ý nghĩa,” chưa tồn tại “nội dung” của bí tích, tức là ân sủng. Trên thập giá là chính lúc Ðức Kitô đem lại “ơn cứu độ” và hoàn tất khu công trình xây dựng xây dựng thân thể của Ngài là Giáo hội: “Mọi sự đã hoàn tất” (Ga 19: 30). Trong thông điệpMystici corporis,Ðức Piô XII , dạy rằng: “Nhờ máu Ngài đổ ra trên thập giá, Ðức Kitô đã sáng lập, thánh hiến và vĩnh viễn xây dựng Giáo hội.”

Ðó cũng là giáo thuyết đã được những giáo phụ cả bên Ðông lẫn bên Tây đề xuất kiến nghị: bên Ðông phương thì có ví như Clêmentê Alêxanđria (PG 8.300-301), Cyrillô Alêxandria (PG 71.928); còn bên Tây phương, thì khi giải thích về việc lưỡi đòng đâm thủng cạnh sườn Chúa, thánh Ambrôsiô đã viết: “Giờ đây tòa nhà thiêng liêng được xây cất, giờ đây nó được thiết lập, được tạo dựng... giờ đây nó trở thành dòng tộc tư tế thánh thiện” (PL 15.1585).[40]

Các giáo phụ thường so sánh Giáo hội, “mẹ thật của những sinh linh,” với Êvà, tức Giáo hội là “Êvà mới ” phát sinh từ “Ađam mới” (Ðức Kitô) yên nghỉ trên thập giá.[41]Ðó cũng là những gì đọc thấy trong Kinh Thánh: Thư Êphêsô 3: 13-16 đã cho toàn bộ chúng ta biết là nhờ ngã xuống ra trên thập giá, Ðức Kitô đã hòa giải và đã qui tụ mọi người thành một dân duy nhất (x. Gl 3: 28). Sách Khải huyền tán tụng Con Chiên vì “đã lấy máu đào mà chuộc về cho Thiên Chúa muôn người thuộc mọi chi tộc và ngôn từ, thuộc mọi dân mọi nước,... và làm cho họ thành một vương quốc, thành những tư tế cho Thiên Chúa toàn bộ chúng ta” (Kh 5: 9); đó là “Hội thánh mà Ngài đã mua bằng máu của chính Ngài” (Cv 20: 28). Dùng một dạng của phép ẩn dụ phụng vụ, thư Do thái cũng dạy cùng một giáo lý ấy: “Ngài đã vào cung thánh không phải với máu những con dê, con bò, tuy nhiên với chính máu của tớ, Ngài vào chỉ một lần, và đã lãnh được ơn cứu chuộc vĩnh viễn cho toàn bộ chúng ta” (Dt 9: 12).

Ðặc biệt, thánh Gioan chuyển đạt một cách sống động ý niệm và hình ảnh trên đây. Ðức Giêsu nói rằng khi được thổi lên rất cao (trên thập giá), Ngài sẽ kéo mọi người đến cùng Ngài (x. Ga 12: 32); và tác giả cắt nghĩa là Thần Khí không thể lan tràn lai láng trước cuộc khổ nạn của Ðức Kitô (x. Ga 7: 37-39). Dựa vào văn đoạn này, thánh truyền đã luôn luôn coi nước và máu vọt ra từ trái tim Ðức Giêsu trên thập giá là dấu ứng nghiệm Kinh Thánh, tức là nước chảy ra chan hòa ở bên hữu Ðền thờ cánh chung, theo thị kiến của Êdêkien 47, hoặc là nước phun ra từ tảng đá ở sa mạc khi Môsê đập vào với chiếc gậy thần kỳ (x. Xh 17: 1-7). Nước và máu tượng trưng cho những bí tích Thánh Thể và Thánh tẩy là những bí tích nền tảng của Giáo hội.[42]Các giáo phụ còn dùng một ẩn dụ khác: lưỡi đòng đã mở cánh cửa của trái tim Ðức Giêsu, ngõ hầu Thần Khí lan tràn trên mọi nhục thể; Thần Khí làm cho Giáo hội sống.[43]

Tắt một lời: trên thập giá, Ðức Giêsu làm trung gian để ký kết giao ước mới bằng máu của Ngài. Như vậy, Ngài đã xây dựng Ítraen mới. Theo một dạng ẩn dụ khác: là “dư số trung thành với chủ” của dân cũ, Ðức Giêsu đã chết mục như hạt lúa giống (x. Ga 12: 24), để sống lại trở thành dân mới. Trên thập giá, Ðức Giêsu là tiếng “có” tuyệt đối về những lời hứa hẹn của Thiên Chúa (x. 2Cr 1: 19-20), và như vậy, nơi Ngài những tham vọng và niềm kỳ vọng của Cựu Ước được hoàn tất ứng nghiệm về dân mới, lề luật mới, giao ước mới, giao ước vĩnh cửu, v.v., nghĩa là thời hạn cánh chung khai mào, và đó là thời hạn của Giáo hội.

3. Giáo hội phát sinh từ biến cố sống lại

Thần học cũng coi ngày phục sinh như thể ngày Giáo hội hình thành.[44]Thật ra, Giáo hội là thân thể của Ðức Kitô, của Ðức Kitô phục sinh. Khi làm cho Ðức Giêsu từ cõi chết sống lại, Chúa Cha “đã đặt toàn bộ dưới chân Ngài và đặt Ngài làm đầu toàn thể Hội thánh, là thân thể Ðức Kitô...” (Ep 1: 19-23). Và dù Ngài là “trưởng tử mọi tạo vật,” nhưng Ngài là đầu của Hội thánh với tính cách “là trưởng tử trong số những người dân từ cõi chết sống lại” (x. Cl 1: 1-20).

Khi Ðức Giêsu sống lại, Ngài đã hoàn tất chính mình, tức là trở nên Ðấng mà Thiên Chúa đã dự kiến từ đời đời; những tiềm năng của Ngài đã thành hiện thực: thái trạng tự hủy(kênosis)giờ đây đã chấm dứt, và Ngài đã sở hữu lĩnh được hết “mọi quyền bính dưới đất cũng như trên trời” (Mt 28: 18). Chính Ngài đã trở nên “con người mới,” trở nên “thần khí ban sự sống” (1Cr 15: 45), nghĩa là Ngài hoàn toàn có thể thay đổi con người, tức là công chính hóa những tính hữu (x. Rm 4: 25). Ðức Kitô phục sinh hoàn toàn có thể sáp nhập mọi người vào trong Ngài, nghĩa là vừa cấu trúc Nhiệm thể vừa làm cho nó sống động, vì đã được làm cho “trở nên một tinh thần với Ngài” (1Cr 6: 17). Nếu hết những ai “đã chịu phép rửa trong cùng một Thần Khí đều trở nên một thân thể” (1Cr 12:13), thì cũng nên lưu ý là chính Ðức Kitô phục sinh đã ban phát Thần Khí ấy (x. Ga 20: 22-23): một việc không thể xẩy ra trước lúc Ngài ra đi (x. Ga 16: 7).

Ngày Ðức Giêsu chịu tử nạn, giai đoạncuõ trong kế hoạch cứu độ đã kết thúc: màn đền thờ bị xé ra làm đôi, tối tăm bao trùm bầu trời, đất rung chuyển, những mồ mả mở ra... (x. Mt 27: 51t); đó là những biểu tượng chỉ về “tận thế.” Nhưng, ngày thứ nhất trong tuần, tạo vật mới lại nẩy sinh từ vực thẳm và Ítraen cánh chung xuất hiện, vương quyền Thiên Chúa được khai mở. Dưới một dạng biểu trình tinh xảo, thánh Luca đã kể lại là: Ðức Giêsu báo Ngài sẽ “không uống thành phầm của cây nho nữa, cho tới lúc Nước Thiên Chúa đến” (Lc 22:18), và Ngài đã thực thi đúng lời Ngài đã nói (x. Lc 24: 43; Cv 10: 41). Còn thánh Gioan thì dùng hình bóng đền thờ cánh chung: người Do thái phá hủy đền thờ ấy, nhưng ba ngày sau Ðức Giêsu đã xây dựng lại (x. Ga 2: 19-22); đó là tín hiệu đã cho toàn bộ chúng ta biết sấm ngôn của Êdêkien 40-43 quả đã ứng nghiệm, nghĩa là nay là thời đại Thiên Chúa đã hứa và đã sẵn sàng sẵn sàng suốt trong lịch sử cứu độ. Một ẩn dụ khác cũng khá được sử dụng đến: tảng đá thợ xây vô hiệu đã trở nên đá góc... ấy là Nước Thiên Chúa đã được ban cho dân khác... (x. Mt 21: 42-43). Các dấu chứng hùng hồn như vậy đã làm cho ngày Phục sinh được gọi làdies natalis Ecclesiae,ngày sinh nhật của Hội thánh, Nhiệm thể Ðức Kitô.

Hiện Xuống và Giáo hội hoàn thành xong

Còn thiếu gì nữa?Như đã thấy, Ðức Giêsu đã đoàn họp nhóm tông đồ ; đã lập một cộng đoàn cánh chung, đã khai mở Nước Chúa. Ấy là bao nhiêu yếu tố cấu thành Giáo hội; nhưng mầu nhiệm Giáo hội còn phong phú hơn thế nữa.

(a) Giáo hội vốn phổ quát, công giáo; mà cho tới đây, mới chỉ thấy Giáo hội gồm có một nhóm người Do thái không thôi. (b) Giáo hội vốn mang bản chất truyền giáo (AG 2); mà đến đây, vẫn chưa thấy nhóm tông đồ đi giảng Tin mừng cho dân ngoại, chưa thấy động lực siêu việt thúc đẩy họ ra đi truyền giáo. (c) Hiện nay Giáo hội là một bộ tôn giáo tự lập khác với Do thái giáo. Nhưng sinh thời, Ðức Giêsu và những môn đồ vẫn giữ Luật và sống đạo Do thái; thế là vẫn không đủ một yếu tố riêng không liên quan gì đến nhau nào đó. (d) Giáo hội là một xã hội có phẩm trật, có tổ chức triển khai pháp lý, có cơ cấu tổ chức triển khai siêu nhiên, v.v. và có lẽ rằng nhóm tín hữu kitô sơ khai ấy có tiềm năng từng bước hình thành những yếu tố đó, nhưng trong thực tiễn trước mắt, chưa thấy có gì là rõ ràng, là rõ ràng... Nhóm của tớ tựa như thể thể xác không linh hoạt, chưa tồn tại hồn.

Hiến chế tín lý về Giáo hội của Vaticanô II (số 4-5) dạy rằng ý định của Chúa Cha thành tựu trọn vẹn khi Thánh Thần đến; vì thế, sau biến cố Hiện xuống mới hoàn toàn có thể nói rằng được là “Giáo hội phổ quát xuất hiện như ‘một dân tộc bản địa được hiệp nhất nhờ việc hiệp nhất giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần’” (LG 4b). Cũng vậy, khi Thần Khí được đổ tràn trên nhóm tông đồ , thì “Giáo hội đã nhận được lãnh sứ mạng rao truyền và thiết lập Nước của Ðức Kitô và của Thiên Chúa trong mọi dân tộc bản địa” (LG 5b).

Ðể thấy được là chính Chúa Thánh Linh đã hoàn hảo nhất Giáo hội, thì nên để ý quan tâm đến những điểm sau này:

1. Văn bản cơ bản là Cv 2:1-13

Hai chú cước: 1) về những tiếng lạ, 2) về list những dân tộc bản địa.[45]

a.Các tiếng lạ.–Khi Thần Khí xuống, mọi người trong cộng đoàn hiện hữu đã “khởi đầu nói những thứ tiếng khác...” (Cv 2: 4), khiến những người dân tới từ nhiều nước rất khác nhau, phải ngạc nhiên, vì từng người nghe những tông đồ nói tiếng quê mình. Ðó là hiện tượngglossolalia(nói tiếng lạ, nói huyên thuyên), như đã xẩy ra trong nhiều cộng đoàn do thánh Phaolô xây dựng (x. 1Cr 14), và như vẫn còn đấy gặp thấy lúc bấy giờ.[46]Hiện tượng ấy cũng xẩy ra khi Cornêliô nghe Phêrô giảng (x. Cv 10: 44-46), hoặc khi người Êphêsô chịu phép rửa (x. Cv 19: 6).

Thánh Luca muốn rút tỉa một bài: như xưa, vì tội lỗi mà loài người không hiểu được ngôn từ của nhau và phải phân tán tách biệt nhau (x. St 11: 1-9), thì nay, Thánh Thần đến thống nhất mọi loại trong cùng một ơn cứu độ duy nhất. Xưa, người Do thái có câu truyện kể rằng: nguyên thủy, con người loài vật đều nói cùng một thứ tiếng; nhưng vì tội muốn “chọc trời” với tháp Babel, Thiên Chúa đã phạt làm cho họ không hề hiểu nhau được nữa; tuy nhiên, vào thời Thiên sai quả đât sẽ tiến hành nói chung cùng một tiếng.[47]Xin được lưu ý là niềm kỳ vọng ấy quả đã thành hiện thực, vì Thánh Thần đã hoạt động và sinh hoạt giải trí qua những tông đồ . Thánh Phêrô giải nghĩa như vậy (x. Cv 2: 14-21).

Theo một cách lý giải khác, biến cố Hiện xuống lặp lại yếu tố đã xẩy ra tại Sinai, khi Thiên Chúa công bố Lề Luật. Theo một truyền thống cuội nguồn Do thái, Giavê đã nói 70 thứ tiếng (tức mọi thứ tiếng nói trong toàn thế giới) nhưng chỉ Ítraen mới nghe ra được thôi. Bây giờ ngôn từ Hy bá không hề gọi là “tiếng thánh” – tiếng nói lên Tin mừng –vì mọi thứ tiếng đều đang nói lên Tin mừng, và những tông đồ đang trở thành sứ giả phổ quát.

b.Danh sách những dân tộc bản địa.– Cv 2: 9-11 kể ra một danh sách những nước chung quanh, có nhiều người kiều cư Do thái; chưa ai lý giải cho rõ ràng và chắc như đinh được ý nghĩa của list ấy. Nhưng ít là hoàn toàn có thể thấy rõ được một điều: thánh Luca đã nhấn mạnh yếu tố đến tính cách phổ quát, quốc tế của sứ điệp kitô; đồng thời còn muốn nói lên yếu tố Chúa Thánh Thần trình làng Giáo hội với muôn dân, và biến hóa những tông đồ thành chứng nhân phổ quát.

2. Giáo hội là cộng đoàn cánh chung

Bài giảng của Phêrô (x. Cv 2: 14-36) đã làm cho nhiều người trở lại và đón nhận phép rửa, tức là gia nhập Giáo hội. Sấm ngôn của tiên tri Giôen ứng nghiệm, bởi hiệp hội cánh chung đã xuất hiện; Luca nhấn mạnh yếu tố: “hết những ai kêu cầu danh Ðức Chúa, sẽ tiến hành ơn cứu độ” (Cv 2:21), chứ không riêng gì người Do thái, vì Thần Khí xuống “trên hết thảy người phàm” (Cv 2: 17); thật ra, Thiên Chúa đã hứa ban ơn ấy “cho toàn bộ những người dân ở xa” (Cv 2 :39), chứ không riêng gì có dành riêng cho những người dân ở gần như thể dân Do thái mà thôi. Ðó là lời ám chỉ tới Is 57: 19, như sau này Ep 2: 13-18 sẽ có được dịp lý giải. Như thế, có thể đã có được một định nghĩa mới về những tín hữu: họ là “ hết thảy những ai kêu cầu danh Ðức Chúa” (Cv 2: 21; x. 9: 14.21; 22: 16; 1Cr 1: 2; 2Tm 2: 22). Tuy nhiên, cần lưu ý là: riêng với Giôen “Chúa” làGiavê,còn bây giờ làÐức Kitô. Cuối cùng, đoạn trình thuật cho biết thêm thêm là đã có chừng ba ngàn người chịu phép rửa (x. Cv 2: 41); nghĩa là Giáo hội hữu hình, Giáo hội của những bí tích đã thực sự khai thủ.

3. Chúa Thánh Thần kiện toàn Giáo hội

Nhóm môn đồ của Ðức Giêsu đang trở thành một hiệp hội đặc trưng: họ tin vào Ðức Kitô sống lại, có nghi thức nhất là phép rửa và lễ nghi “bẻ bánh;” họ sống theo một phương pháp riêng như đọc thấy qua những đoạn trình thuật trong sách Công Vụ Tông Ðồ (x. Cv 2: 42-47; 4: 32-35; 5: 12-16). Các đoạn này cho biết thêm thêm về một số trong những rõ ràng: họ chân thành sống theo giáo huấn của những tông đồ : “giáo huấn” đây làđiđakhếtức là giáo lý trình diễn cho những tín hữu, chứ không phảikếrygmatức là sứ điệp cơ bản; họ sống thông công, nghĩa là đồng ý để chung của cải; họ gặp nhau để bẻ bánh, tức là để dùng bữa chung trong số đó có cử hành Lễ Tạ ơn; họ cầu nguyện cùng với nhau, hoặc là trong Ðền thờ (x. Cv 3: 1) hoặc là tận nhà riêng (x. Cv 4: 24-31).

Như thế là đã hoàn toàn có thể thấy được những đặc nét của Giáo hội: cộng đoàn do những tông đồ hướng dẫn; hiệp hội tương ái tương trợ. Các tín hữu là “anh chị em” của nhau và được gọi là “thánh” (x. Cv 9: 13.32.41,...): “thánh” nghĩa là “tách biệt,” “dành riêng” cho Chúa. Ðó là tước hiệu của dân Chúa, là hoa quả củaThánhThần. Như thế, với Thánh Thần Giáo hội là Hội thánh, tựa như thân thể kết phù thích hợp với “linh hồn” vậy. Thánh Luca nêu bật sự hiệp nhất ấy, cũng do Thần Khí tác tạo ra. Trình thuật về Anania và Saphira (x. Cv 5: 3-9) đã cho toàn bộ chúng ta biết tội phạm đến cộng đoàn là phạm đến Thánh Thần. Có lãnh nhận Thần Khí, thì Giáo hội mới đã có được nguyên tắc hoạt động và sinh hoạt giải trí (hằng tồn tại ở trong cộng đoàn: Ga 14: 17), nghĩa là nguyên ủy những trách nhiệm trong đời sống đối nội và đối ngoại, như thánh Phaolô đã trình diễn (x. 1Cr 12: 4-11).[48]

Tắt một lời: Thánh Thần biến hóa hiệp hội Do thái[49]thành Giáo hội, biến hóa những môn đồ thành tông đồ , biến hóa tín đồ Do thái giáo thành tín hữu kitô.

Quá trình biến hóa ấy phức tạp: Trước hết, Nhóm 12 được hồi sinh; họ bầu Mátthia thay thế Giuđa (x. Cv 1: 15-26). Sự việc này đã cho toàn bộ chúng ta biết là Nhóm 12 đóng giữ một tầm trọng yếu đặc biệt quan trọng ở trong cộng đoàn, và có thế chỉ là vì Ðức Giê-su đã muốn như vậy. Thứ hai: Nhóm 12 có trách nhiệm riêng với đời sống cộng đoàn, nhưng lại muốn chia sẻ trách nhiệm cho một nhóm khác; vì thế, cùng với cộng đoàn Nhóm 12 đã chọn bảy môn đồ làm thành nhóm Bảy, và những Tông đồ đã đặt tay trên họ (x. Cv 6:1-6). Thứ ba: cộng đoàn kitô đã khởi đầu hình thành như một tôn pháitrongÍtraen; tín hữu kitô sẽ là thuộc về một “đạo” (một lối sống trong Ítraen: Cv 9: 2; 19: 9.23; 22: 4; 24: 14), hay một phái (“phái Nadarét”: Cv 24: 5.14) ví như phái Xađốc (x. Cv 5: 17), hoặc là biệt phái (x. Cv 15: 5); họ không thích tách rời khỏi Ítraen.

Thánh Thần dùng những biến cố để làm cho cộng đoàn kitô buổi đầu ý thức về những “đặc tính” của tớ. Các môn đồ có văn hóa truyền thống Hy lạp (với tinh thần cởi mở hơn) đang không ngần ngại đón nhận những người dân tân tòng gốc dân ngoại đã theo Do thái giáo, như Nicôla, chẳûng hạn (x. Cv 6: 5). Họ ý thức mình là Ítraen mới, bởi đã tin theo Ðấng Thiên sai thật (Stêphanô: Cv 7: 52; Phaolô: Cv 9: 23). Vì thế, khi bị dân Do thái bách hại, họ mở tung biên giới đi ra ngoài lãnh thổ Ítra-en: Philippê rao giảng ở Samaria, là xứ dân lai giống và bị coi như lạc giáo (x. Cv 8: 4ss), và ban phép rửa cho viên thái giám Êthiốp, tức không phải là người Do thái (x. Cv 8: 26tt); có người thì đi Ðamát (ngoại quốc) và đến tận cả Liban, hòn đảo Síp và thành Antiôkhia. Lúc đầu họ chỉ rao giảng cho người Do thái kiều cư, nhưng tiếp theo này cũng rao giảng lời Chúa cho toàn bộ lương dân; đã có nhiều người trở lại và tin vào Ðức Kitô (x. Cv 11: 19). Bấy giờ, “Giáo hội địa phương” tuyển chọn và chính thức phái gửi thừa sai đi đến những nước xa hơn (x. Cv 13:3).

Còn ở Giêrusalem thì những tín hữu kitô nghĩ sao? Thần Khí thúc đẩy Phêrô đi với dân ngoại và rửa tội cho viên sĩ quan Rôma là Cornêliô và những gia nhân (x. Cv 10); cộng đoàn kinh ngạc không hiểu (x. Cv 11). Dù sao thì họ cũng tưởng là phải buộc những người dân tân tòng ấy giữ Luật Do thái, nhất là việc cắt bì. Song, họ thấy Thánh Thần cũng hiện xuống trên dân ngoại, và tận mắt tận mắt chứng kiến sự việc dân ngoại được hưởng nhiều đặc sủng cùng sốt sắng sống “đạo Kitô,” đặc biệt là tại Antiôkhia. Ðể xử lý và xử lý những vấn nạn gặp phải, “công đồng” Giêrusalem đã được triệu tập (khoảng chừng vào năm 49) và nhận định: những tín hữu (mà được gọi là “anh chị em”) gốc dân ngoại, tránh việc phải giữ Luật Môsê (x. Cv 15). Trong thư Galata, thánh Phaolô đã đưa ra những kết luận thần học xác đáng về điểm này.

Tuy nhiên Giáo hội Giêrusalem vẫn còn đấy giữ một tư thế ưu tiên nào đó, và vì vậy mà đã gây ra một vài trục trặc hiểu nhầm cho những Giáo hội không Do thái (x. Gl 2: 11-14). Bên ngoài xứ Palêttin, thần học triển phát theo phía phổ quát, và những Giáo hội không giữ liên lạc với những người dân Do thái địa phương nữa. Năm 64, khi Nêrô bách hại Giáo hội, người Rôma đã coi Kitô giáo là một tôn giáokhácvới Do thái giáo. Ở Giêrusalem, Giáo hội tiếp tục sống theo lối sống Do thái; nhưng khi thành phố bị tàn phá (năm 70), hiệp hội phải di tản và rồi tan biến dần. Ðàng khác, vào thời gian cuối thế kỷ I, Do thái giáo tuyệt thông những tín hữu kitô. Trong xã hội, Giáo hội Kitô đã đã có được thế đứng của một tôn giáo độc lập.

Ðể kết luận về quy trình sáng lập Giáo hội, xin được ghi đây cách phân loại theo mười giai đoạndo Uỷ ban Thần học Quốc tế đã đề ra:[50]

–– Những lời hứa hẹn trong Cựu Ước về dân Thiên Chúa; khi Ðức Giêsu rao giảng, Ngài hiểu là những lời hứa hẹn ấy vẫn còn đấy không thay đổi giá trị cứu độ tiềm dung trong chúng.

–– Ðức Giêsu lôi kéo mọi người trở lại và mời gọi họ tin vào Ngài.

–– Ðức Giêsu lôi kéo và xây dựng nhóm Mười hai như thể tín hiệu để hồi sinh tòan thể Itraên trong tương lai.

–– Ðức Giêsu đăït cho Simon một tên mới là Pherô; ông có một chỗ đứng ưu tiên trong nhóm môn đồ, với một sứ mạng đặt thù.

–– Dân Ítraên không chịu tiếp nhận Ðức Giêsu, và dứt hẳn quan hệ với những môn đồ.

–– Nếu, dù thiết lập hy lễ qua bữa Tiệc ly và phải chịu khổ nạn và chịu chết, Ðức Giêsu vẫn tiếp tục tuyên giảng là mình có tối thượng quyền của Thiên Chúa, thì đó đó là vì Ngài ban sự sống và cống hiến cho toàn bộ.

–– Nhờ Chúa sống lại, cộng đoàn từng bị phân rẽ – do yếu tố phân cách giữa Chúa Giêsu và những môn đồ – đã được xây lại và, sau biến cố Phục sinh, đã được đem vào một trong những đời sống đích thực giáo hội.

–– Thánh thần được phái gửi xuống và Ngài làm Giáo hội thành “một tạo vật của Thiên Chúa” (xin xem cảm nghĩ của thánh Luca về lễNgũ tuần).

–– Truyền giáo cho lương dân, và Giáo hội của những dân ngọai.

— Ðoạn tuyệt tận rễ giữa “Ítraên thật” và Dothái giáo.

Tựu trung: giáo hội bởi toàn thể biến cố Ðức Kitô mọc lên. Trong lịch sử, những cơ cấu tổ chức triển khai đặc trưng sẽ xuất hiện ngày càng rõ ràng hơn, do ảnh hưởng của tình trạng văn hóa truyền thống và nhờ ơn phụ trợ của Thần khí Ðức Kitô.

[HTTH SỐ 18&19, NĂM THỨBẢY (1997)]

[1] Xem Mehl, R., “Ecclésiologie et sociologie,”Revue Théologique de Louvain3 (1972) 385-401.

[2] Aelred Gody , OSB, “The Foundation of the Church: Biblical Criticism for Ecumenical Discussion,”Theological Studies34 (1973) 3-18. Kee, H.C.,The Origins of Christianity: Sources and Documents,Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall 1973; Downing, F.G.,The Church and Jesus: A Study in History, Philosophy and Theology,1968; Cazelles, H.,Naissamce de l’Eùglise, secte juive rejetée?, Paris 1983; Brown, S.,The Origins of Christianity,Oxford 1984.

[3] Về ý niệm này xin xem Pié-Ninot, S., trong Latourelle, R.và Fisichella, R. ,Dictionary of Fundamental Theology, N.Y.: Crossroad 1994, trg. 148-149.

[4] Xem văn kiện của Uỷ ban Thần học Quốc tế đặng trongGregorianum67 (1986) 413-428; Fitzmyer, J.A., “Tân Ước và Kitô học. Các yếu tố hiện nay,”Hợp Tuyển Thần Học,số 2 (1991) 3-66; Vũ Xuân Huyên, J., “Lý lịch Ðức Giêsu Kitô,”HTTHsố 6 (1993) 5-53.

[5] Feuillet, A., “Le plan salvifique de Dieu dans l’épỵtre aux Romains,” Rev.Bibl. 57 (1950) 336-387; 489-529; Vagaggini, C., “Storia della salvezza” trongNuovo Diz. Teol.Roma 1979, 1559-1583.

[6] Feuillet, A. “Les grandes étapes de la fondation de l’Église,”Science Ecclés.11 (1957) 5-12, trg 6; xem Stanley, D.M., “From Kingdom to Church: The Structural Development of Apostolic Christianity in the New Testament,”Theological Studies16 (1958) 1-29.

[7] XemAAS37 (1945) 256-262.

[8] Leo Magnus,Sermo26.2; PL 54.203).

[9] Tertullianus , “Somnus Adae mors erat Christi dormituri in mortem, ut de injuria perinde lateris eius vera mater viventium figuraretur Ecclesia, “ (PL 2.723);th.Augustino : “De illo latere effecta est Eva, quae nos peccando mortificavit; de isto autem latere facta est Ecclesia, quae nos pariendo vivificaret,”Sermo336.5, PL 38.1475).

[10] Cullmann, O.,St. Pierre, disciple, apôtre, martyr,Paris 1952, trg. 154.

[11] Pannenberg, W.,Theology of the Kingdom,Philadelphia, 1985; Beasley-Murray, G.R.,Jesus and the Kingdom of God,The Paternoster Press, 1986; Willis, W.,The Kingdom of God in 20thCentury Interpretation,Peabody, MS, 1987; Fuellenbach, J.,The Kindom of God: The Heart of Jesus’ Message for Us Today,Manila, 1989.

[12]Xem Schmitt, J., “Prédication apostolique” inDBSviii, 1968, 246-273.

[13] Xem mụceuaggelizomaitrongTheol.Wort.Neu.Test.II, 707; Strack, H.L.- Billerbeck, P.,Kommentar zum N.T.III, trg. 8-9; Bonsirven, J.,Le règne de Dieu,Paris 1957.

[14] Xem Rigaux, B.,Témoignage de l’Évangile de Matthieu,DDB 1967, trg. 179-190; Chilton, B.,The Kingdom of God in the Teaching of Jesus,Philadelphia: Fortress 1984; Crosby, M.H.,House of Disciples, Church, Economics, and Justice in Matthew,NY:Orbis Books 1988.

[15] Origênê († 254) gọi Ðức Kitô làautobasileía(hiện thân vương quốc):In Mt.tract. 14, PG 13.1197 ; Tertullianus († 225) viết: “initiatio Evangelii in quo est regnum Dei Christus ipse”Adv. Marc.4.33, PL 2.441.

[16] Xin xem Cerfaux, L.,L’Église suivant saint Paul,Paris: Cerf 1965, ch 17: “Du règne à l’Église”; Beasley-Murray, G.R.,Jesus and the Kingdom of God,Exeter: Paternoster Press 1986; Mondin, G.B.,La chiesa primizia del Regno; Dupuis, J., “The Church, the Reign of God, and the ‘Others’,” FABC Papers No. 67 (1993)

[17] Sách điển hình về đề tài này là Leuba, Jean-Louis,L’institution et l’évènement, Neuchâtel-Paris 1950.

[18] “Jésus annoncait le Royaume et c’est l’Église qui est venue,” trongL’Évangile etl’Église,1904, 155.

[19] Xem Lohfink, N.,The Covenant Never Revoked,New York: Paulist Press 1991; Commission for Religious Relations with Judaism, “Notes for a Correct Presentation of Jews and Judaism in the Preaching and Catechesis of the Catholic Church,” (24 tháng 6, 1985) đăng tạiOrigins15 (1985-6) 102-107.

[20] Lc 10:1: số 72 hoặc 70 theo bản văn khác có lẽ rằng là số tượng trưng.

[21] Xem Médebielle, A., “Apostolat” trongDict.Bibl.Supplem.1, 533-588.

[22]Xem Ammassari, A.,I Dodici. Note esegetiche sulla vocazione dei Dodici,Città Nuova, Roma 1982; Guillet, J.,Entre Jésus et l’Eùglise,Paris 1985.

[23] Dupont, Jacques, trongL’Orient Chrétien,1956, trg. 443.

[24] Xem Benoit, P., “La mort de Judas,” trongExégèse et théologie,I, Paris: Cerf 1961, trg. 340-359; về tên Giuđa có cuộc tranh luận giờ đây: xem Wagner, H. (ed.),Judas Iskariot: Menschliches oder Heilgeschichliches Drama?,Frankfurt 1985; Klassen, W.,Judas: Betrayer or Friend of Jesus?,SCM Press 1996.

[25] Những thành ngữ tương tự có trong Cv 2:36; Dt 3:2.

[26] Xin xem Dupont, J. “Le nom d’apôtre a-t-il été donné aux douze par Jésus?” trongL’Orient Chrétien,1956, I; Cerfaux, L., “Pour l’histoire du motapostolosdans le Nouveau Testament,”Rech.Sc.Rel.48 (1960) 76-92.

[27] Xem Rengstorf, K.H.,apóstolostrongThWNT,I, 406-440.

[28] de Vaux, R., “Le Reste d’Israel d’après les prophètes,”Rev.Bibl.(1933) 539; Refoulé, F.,Et ainsi tout Isrặl sera sauvé (Romains 11,25-32),Paris 1984.

[29] Thành ngữ “Con Người” có 83 lần trong Phúc âm, và luôn luôn trong miệng Ðức Giêsu; vì thế khóa chú giải coi đó là lời chính Ðức Giêsu đã dùng để tự xưng mình. Xem Coppens, J.,Le Fils de l’homme vétero-intratestamentaire, Louvain 1983; Lindars, B.,Jesus Son of Man,London 1983.

[30]“Tôi tớ Giavê” được trình làng trong những “bài hát của Tôi tớ” trong Is 42: 1-9; 49: 1-7; 50: 4-9; 52: 13-53:12

[31] Xem Schnackenburg, R.,God’s Rule and Kingdom(1963), 195-214

[32] Xem Mt 10:23: Dupont, J., “Vous n’aurez pas achevé les villes d’Israel avant que le Fils de l’Homme ne vienne” trongNov.Test.II (1957-8) 228-244; Feuillet, A., “Les origines et la signification de Mt 10,23b. Contribution à l’étude du problème eschatologique” trongCath.Bibl.Quart.23 (1961) 182-198.

[33] Plevnik, J.,Paul and the Parousia,Peabody: Hendrickson, 1997.

[34] Xem Jeremias, J.,Jérusalem au temps de Jésus,Paris: Cerf 1967, ch.V-X.

[35] Xem Giáo lý Công Giáo, số 766.

[36] Feuillet, A., Les grandes étapes de la fondation de l’Église... tr. 14.

[37] Coppens, J., L’Eucharistie, sacrement et sacrifice de la nouvelle Alliance, fondement de l’Église, DDB 1965, 156-157.

[38]Bản văn này đã ảnh hưởng nhiều trên những tác giả của Tân Ước; xem Rm 11: 27; 1Cr 11: 25; 2Cr 3: 6; Dt 8: 8-13; 9: 15; 1Ga 5: 20.

[39] Léon-Dufour, Xavier,Les Évangiles et l’histoire de Jésus,Paris: Cerf 1963, trg 437.

[40] Muốn biết thêm, xin xem Tromp, S., “De nativitate Ecclesiae ex corde Jesu in Cruce,”Gregorianum13 (1932) 489-527

[41] Xem Tertullianus , PL 2.723; Ambrosiô, PL 15.1585; Augustino â, PL 36.461; 38.1475; Hiêrônimô, PL 26.509, vv.

[42] Xem Heer, J.,Der Durchbohrte,Roma 1966; Rahner, K., “Flumina de ventre Christi,”Biblica66 (1941) 269-302, 367-403; Cullmann, O.,Lessacrements dans l’évangile johannique,Paris 1951.

[43] Về Thần khí xem Irênêô,Ad.Haer.5.1.1., PG 7.1121; tác phẩm vô danh ở PL 4.916; Zênô, ở PL 11.252; Cêsariô, PL 39.1850, vv.

[44] Xem Durrwell, F.X.,La Résurrection de Jésus, mystère de salut,(8eéd.), Le Puy 1965, ch.5

[45] Xin xem Cerfaux, L., “La composition de la première partie du livre des Actes,”Ephem.Théol.Lovan.13 (1936) 667-691; idem. “Le symbolisme attaché au miracle des langues,” ibid. trg. 256-259.

[46] Xem Mills, W.E.,Speaking in Tongues: A Guide to Research on Glossolalia, Grand Rapids: Eedermans, 1986; xem cuốnCharismes dans l’Église et le monde,Paris: Mediaspaul 1994; Hébrard, M.,Les charismatiques,Paris: Cerf 1991.

[47] Xem, Philo Alexanđria, De confusione linguarum, 3; Testam. duodecim Patriarcharum: Juda 28.3.

[48] Xem Congar, Y., “Le Saint-Esprit et le Corps apostolique, réalisateurs de l’oeuvre du Christ,” trongEsquisse du Mystère de l’Église, Paris: Cerf 1953, trg. 129-179.

[49] Cộng đồng 120 người (Cv 1:16) là số thiết yếu để làm một “hội đường”(synagogue),nghĩa là một hội giáo dân Do thái, tương tự như “hội đường những người dân được giải phóng” (Cv 6:9).

[50] Commission Théologique International, “Thèmes choisis d’ecclésiologie,” trongDoc. Cathol.83 (1986) 57-73, trg. 59

Reply 1 0 Chia sẻ

Chia Sẻ Link Down Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo miễn phí

Bạn vừa Read nội dung bài viết Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Clip Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo tiên tiến và phát triển nhất và Share Link Cập nhật Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo Free.

Giải đáp vướng mắc về Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo

Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Ai là người sáng lập ra thiên chúa giáo vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha #là #người #sáng #lập #thiên #chúa #giáo