Mẹo Hướng dẫn So sánh duy vật biện chứng 2022
Bạn đang tìm kiếm từ khóa So sánh duy vật biện chứng được Update vào lúc : 2022-03-02 07:49:06 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha.
a) Chủ nghĩa duy vật biện chứng, phép biện chứng duy vật và lý luận nhận thức duy vật biện chứng
* Chủ nghĩa duy vật biện chứng:
Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm là hai trường phái triết học lớn trong lịch sử triết học, giữa chúng có sự trái chiều cơ bản trong ý niệm về nguồn gốc, bản chất và tính thống nhất của toàn thế giới. Theo quan điểm duy vật: nguồn gốc, bản chất và tính thống nhất của toàn thế giới là vật chất, còn theo quan điểm duy tâm thì đó là ý thức (hay tinh thần).
Chủ nghĩa duy vật đã trải qua hàng nghìn năm tăng trưởng, từ chủ nghĩa duy vật chất phác thời cổ đại đến chủ nghĩa duy vật siêu hình thời cận đại (những nước Tây Âu thế kỷ XVII – XVIII) và sự Ra đời của chủ nghĩa duy vật biện chứng do C.Mác và Ph.Ăngghen sáng lập.
Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong toàn thế giới biểu lộ rất phong phú, phong phú nhưng đều phải có chung bản chất vật chất. Vậy, vật chất là gì? V.I. Lênin định nghĩa: “Vật chất là một phạm trù triết học, dùng để chỉ thực tiễn khách quan, được đem lại cho con người trong cảm hứng, được cảm hứng của toàn bộ chúng ta chép lại, chụp lại phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm hứng”‘.
Định nghĩa trên có hai nội dung cơ bản:
Thứ nhất, với tư cách là “phạm trù triết học” (phân biệt với những khái niệm hay phạm trù “vật chất” được sử dụng trong những ngành khoa học rõ ràng như vật lý học, hóa học, sinh vật học,…) dùng để chỉ “thực tại khách quan”
– Tức là chỉ tất thảy mọi tồn tại khách quan, độc lập, không tùy từng ý thức của con người. Thực tại đó biểu lộ qua những hình thức rõ ràng của nó – đó là những sự vật, hiện tượng kỳ lạ tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người, không tùy từng ý thức của con người.
Thứ hai, những tồn tại rõ ràng của vật chất khi tác động vào giác quan của con người thì hoàn toàn có thể tạo ra những cảm hứng; chúng được cảm hứng của con người chép lại, chụp lại, phản ánh và thông qua sự phản ánh ấy con người hoàn toàn có thể nhận thức được sự tồn tại của vật chất. Như vậy, vật chất nhất định phải là cái có trước; còn cảm hứng, ý thức của con người là cái có sau, là cái tùy từng vật chất, chỉ là yếu tố phản ánh riêng với vật chất, có nguồn gốc từ vật chất.
Với định nghĩa trên đã đã cho toàn bộ chúng ta biết, cái vị trí căn cứ cơ bản nhất để phân biệt những hiện tượng kỳ lạ vật chất với hiện tượng kỳ lạ ý thức đó đó là ở thuộc tính tồn tại khách quan của vật chất, còn ý thức chí là yếu tố phản ánh riêng với vật chất, nó tùy từng vật chất. Với ý niệm đó về vật chất thì khái niệm vật chất trong chủ nghĩa duy vật biện chứng không riêng gì có gồm có những sự vật, hiện tượng kỳ lạ vật lý như điện, từ trường, nguyên tử, vật thể, v.v… mà còn gồm có cả những tồn tại khách quan của đời sống xã hội – đó là những quan hệ kinh tế tài chính trong đời sống xã hội loài người, những quan hệ này cũng tồn tại khách quan, độc lập với ý chí của con người… Cũng do vậy, với ý niệm về vật chất của chủ nghĩa duy vật biện chứng đã xác lập cơ sở lý luận triết học để nghiên cứu và phân tích trên lập trường duy vật không riêng gì có về giới tự nhiên mà còn là một về đời sống xã hội loài người.
– Phương thức và hình thức tồn tại cơ bản của vật chất:
+ Vận động của vật chất:
Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, “vận động là một phương thức tồn tại của vật chất, gồm có toàn bộ mọi sự thay đổi và mọi quy trình trình làng trong vũ trụ Tính từ lúc sự thay đổi vị trí đơn thuần và giản dị cho tới tư duy”. Vận động là thuộc tính cố hữu của vật chất nên vận động và vật chất không tách rời nhau. Sự vận động của vật chất là vĩnh viễn. Nguồn gốc vận động của vật chất là yếu tố vận động tự thân, do xích míc bên trong quyết định hành động; do tác động qua lại Một trong những yếu tố trong cùng một sự vật hay Một trong những sự vật với nhau.
Ph. Ăngghen đã chia vận động thành năm hình thức cơ bản là vận động cơ học, lý học, hoá học, sinh học và vận động xã hội. Các hình thức vận động đó rất khác nhau về chất. Không được quy gộp hay so sánh hình thức vận động này với hình thức vận động khác. Các hình thức vận động có mối liên hệ nhất định, hoàn toàn có thể chuyển hoá lẫn nhau và luôn luôn được bảo toàn. Hình thức vận động cao Ra đời từ hình thức vận động thấp. Vận động xã hội là hình thức vận động cao nhất, vì nó là yếu tố vận động những chính sách xã hội thông qua con người. Vận động xã hội bao hàm mọi hình thức vận động khác.
Vận động là tuyệt đối, đứng im là tương đối là một trong những nguyên tắc cơ bản của phép biện chứng duy vật. Vận động là tuyệt đối vì vận động là phương thức tồn tại của vật chất, là thuộc tính cố hữu của vật chất. Không ở đâu, không lúc nào có vật chất và lại không còn sự vận động.
Đứng im là tương đối vì nó chỉ xẩy ra với một hình thức vận động, có tính chất riêng không liên quan gì đến nhau, chỉ xẩy ra trong một quan hệ nhất định. Không có đứng im tương đối thì không thể có những sự vật rõ ràng, xác lập và con người không thể nhận thức được bất kể cái gì. Trong đứng im vẫn vẫn đang còn vận động, nên đứng im là tương đối.
Ý nghĩa phương pháp luận: cho ta quan điểm sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong trạng thái động; không cứng nhắc, cố định và thắt chặt khi tình hình đã thay đổi.
+ Không gian và thời hạn:
Khái niệm không khí dùng để chỉ vị trí tồn tại của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ và kết thông số kỹ thuật dạng của chúng; còn khái niệm thời hạn dùng để chỉ quy trình vận động, biến hóa của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ.
Không gian, thời hạn là thuộc tính cố hữu của vật chất nên nó gắn sát với vật chất vận động. Vật chất vận động là vận động trong không khí và thời hạn. “Các hình thức tồn tại cơ bản của vật chất là không khí và thời hạn. Và vật chất tồn tại ngoài thời hạn cũng hoàn toàn vô lý như tồn tại ngoài không khí” Không gian, thời hạn tồn tại khách quan và vô cùng, vô tận. Tính vô tận của không khí được xác lập từ sự hạn chế của những sự vật riêng lẻ. Tính vô hạn của thời hạn được xác lập từ sự hạn chế của những quy trình riêng lẻ. Không gian xã hội là hoạt động và sinh hoạt giải trí sống của con người trong những chính sách xã hội. Thời gian xã hội là thước đo về sự việc biến hóa của quy trình xã hội, có điểm lưu ý là trải qua không đều vì tuỳ thuộc vào tính chất tiến bộ hay lỗi thời của chính sách xã hội.
Ý nghĩa phương pháp luận: Muốn nhận thức đúng sự vật, hiện tượng kỳ lạ, nhất thiết phải có quan điểm lịch sử rõ ràng, xem xét nó trong không khí, thời hạn nhất định, đồng thời phải dự báo Dự kiến sự vận động của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ trong tương lai.
– Tính thống nhất của toàn thế giới:
Tính thống nhất của toàn thế giới là ở tính vật chất của nó. Tính chất ấy tồn tại khách quan, độc lập với ý thức. Thế giới vật chất là vô tận, vận động, chuyển hoá lẫn nhau. Tất cả đều là nguyên nhân, đều là kết quả của nhau, đều phải có nguồn gốc vật chất. Mỗi nghành của giới tự nhiên hay xã hội dù hình thức biểu lộ ở những dạng rõ ràng rất khác nhau chúng đều là vật chất, có nguồn gốc vật chất; đều phải có liên hệ, kết cấu và đều chịu chi phối bởi những quy luật chung, khách quan của toàn thế giới vật chất.
Các học thuyết về khoa học tự nhiên như thuyết tiến hóa của những loài, học thuyết về tế bào, học thuyết tiến hóa và bảo toàn nguồn tích điện… đã chứng tỏ toàn thế giới có những mối liên hệ với nhau và thống nhất với nhau ở tính vật chất. Sự Ra đời chủ nghĩa duy vật biện chứng; phép biện chứng duy vật, nhất là chủ nghĩa duy vật lịch sử chứng tỏ xã hội loài người Ra đời từ tự nhiên, là yếu tố tăng trưởng liên tục của tự nhiên đã xác lập tính thống nhất của toàn thế giới ở tính vật chất của nó không riêng gì có trong tự nhiên, mà cả trong xã hội.
Ý nghĩa phương pháp luận: trong hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức và thực tiễn, từng người phải từ bản thân sự vật, hiện thực khách quan mà phân tích, xem xét nó đồng thời để hiểu thâm thúy hơn về sự việc vật, hiện tượng kỳ lạ ta phải để nó trong quan hệ với những sự vật, hiện tượng kỳ lạ có liên quan kể cả trực tiếp và gián tiếp, không được chủ quan kết luận.
– Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về ý thức:
+ Nguồn gốc và bản chất của ý thức:
Với nghĩa bao quát nhất, khái niệm ý thức dùng để chỉ toàn bộ đời sống tinh thần, là yếu tố phản ánh năng động sáng tạo hiện thực khách quan của con người, trong số đó gồm ba yếu tố cơ bản nhất là tri thức, tình cảm và ý chí của con người.
Ý thức Ra đời từ hai nguồn gốc: nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc xã hội:
Nguồn gốc tự nhiên của ý thức từ hai yếu tố là bộ óc người và toàn thế giới khách quan. Khoa học tự nhiên đã chứng tỏ con người là kết quả của quy trình tăng trưởng lâu dài của giới tự nhiên, là thành phầm cao nhất của giới tự nhiên, con người với bộ não tăng trưởng cao, từ đó Ra đời ý thức. Ý thức là thuộc tính của vật chất, nhưng không phải là thuộc tính của mọi dạng vật chất, mà chỉ là thuộc tính của một dạng vật chất đặc biệt quan trọng, được tổ chức triển khai cao là bộ óc người. Thế giới khách quan (tự nhiên, xã hội) tồn tại bên phía ngoài con người là đối tượng người dùng phản ánh, là nguồn gốc tự nhiên của ý thức.
Nguồn gốc xã hội của ý thức do hai yếu tố là lao động và ngôn từ. Bộ não người càng tăng trưởng, kĩ năng sáng tạo và chinh phục tự nhiên ngày càng cao hơn. Nguồn gốc xã hội có ý nghĩa quyết định hành động sự Ra đời của ý thức. Nguồn gốc trực tiếp cho việc Ra đời của ý thức là thực tiễn hoạt động và sinh hoạt giải trí sản xuất, hoạt động và sinh hoạt giải trí xã hội và thực nghiệm khoa học.
Bản chất của ý thức là yếu tố phản ánh toàn thế giới khách quan vào óc người và cải biến đi; là hình ảnh chủ quan của toàn thế giới khách quan. Do tâm, sinh lý, mục tiêu, yêu cầu, động cơ và Đk tình hình chủ quan của con người rất khác nhau nên dù cùng hiện thực khách quan nhưng ý thức con người hoàn toàn có thể rất khác nhau.
Ý nghĩa phương pháp luận: không ngừng nghỉ nâng cao đời sống vật chất, tạo Đk phục vụ những dưỡng chất thiết yếu cho bộ não hoạt động và sinh hoạt giải trí, đồng thời trong hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức và thực tiễn phải ghi nhận phát huy tính năng động sáng tạo của ý thức để cải biến hiện thực khách quan hiện có, bằng phương pháp không ngừng nghỉ rèn luyện, nâng cao trình độ thông qua tích lũy kinh nghiệm tay nghề trong lao động sản xuất và trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường.
+ Quan hệ giữa vật chất và ý thức:
Vật chất quyết định hành động ý thức: Ý thức dù có năng động, có vai trò to lớn đến đâu, xét đến cùng bao giờ cũng do vật chất quyết định hành động. Vật chất là tiền đề, là cơ sở và nguồn gốc cho việc Ra đời, tồn tại và tăng trưởng của ý thức. Điều kiện vật chất thế nào thì ý thức như vậy đó. Khi cơ sở, Đk vật chất thay đổi thì ý thức cũng thay đổi theo. Vật chất quyết định hành động ý thức là quyết định hành động cá nội dung, bản chất và khuynh hướng vận động, tăng trưởng của ý thức.
Ý thức tác động trở lại vật chất: Ý thức do vật chất sinh ra và quyết định hành động nhưng ý thức có tác động to lớn riêng với vật chất. Ý thức giúp con người hiểu được bản chất, quy luật vận động tăng trưởng của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ để hình thành phương hướng, tiềm năng và những phương pháp, phương pháp thực thi phương hướng, tiềm năng đó. Nhờ có ý thức, con người biết lựa chọn những kĩ năng thích hợp thúc đẩy sự vật tăng trưởng. Vai trò của ý thức riêng với vật chất, thực ra là vai trò hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn của con người.
Sự tác động trở lại của ý thức riêng với vật chất được thể hiện qua sự xác định trí hướng của ý thức riêng với hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn tái tạo tự nhiên và xã hội. Đồng thời, từ ý thức, con người xây hình thành những phương pháp cho hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn để tái tạo tình hình khách quan. Có thể xác lập ý thức, nhất là yếu tố tri thức có vai trò quyết định hành động sự thành công xuất sắc hay thất bại của một hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn.
Ý nghĩa phương pháp luận: Để đảm bảo sự thành công xuất sắc của hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức hay thực tiễn, con người phải luôn xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng quy luật khách quan. Không được lấy mong ước chủ quan của tớ để hành vi, dễ dẫn đến sai lầm không mong muốn và thất bại. Mặt khác, nên phải phát huy : năng động chủ quan, tính sáng tạo của con người, phát huy tác động tích cực của ý thức, không trông chờ, ỷ lại trong nhận thức và hành vi tái tạo toàn thế giới.
* Phép biện chứng duy vật:
Phép biện chứng duy vật là lý luận khoa học về những mối liên hệ phổ cập về sự việc vận động, tăng trưởng của mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ, là những quy luật chung nhất, phổ cập nhất của mọi quy trình vận động, tăng trưởng trong tự nhiên, xã hội và tư duy. Phép biện chứng duy vật gồm có hai nguyên tắc cơ bản; sáu cặp phạm trù và ba quy luật cơ bản.
– Hai nguyên tắc cơ bản:
+ Nguyên lý về mối liên hệ phổ cập:
Thế giới có vô vàn những sự vật, hiện tượng kỳ lạ nhưng chúng tồn tại trong mối liên hệ trực tiếp hay gián tiếp với nhau; tức là chúng luôn luôn tồn tại trong sự quy định lẫn nhau, tác động lẫn nhau và làm biến hóa lẫn nhau. Mặt khác, mỗi sự vật hay hiện tượng kỳ lạ của toàn thế giới cũng là một khối mạng lưới hệ thống, được cấu thành từ nhiều yếu tố, nhiều mặt… tồn tại trong mối liên hệ ràng buộc lẫn nhau, chi phối và làm biến hóa lẫn nhau.
Mối liên hệ Một trong những sự vật, hiện tượng kỳ lạ rất phong phú, muôn hình, muôn vẻ. Có mối liên hệ bên trong là mối liên hệ Một trong những mặt, những yếu tố trong một sự vật hay một khối mạng lưới hệ thống. Có mối liên hệ bên phía ngoài là mối liên hệ giữa vật này với vật kia, khối mạng lưới hệ thống này với khối mạng lưới hệ thống kia. Có mối liên hệ chung, lại sở hữu mối liên hệ riêng. Có mối liên hệ trực tiếp không thông qua trung gian lại sở hữu mối liên hệ gián tiếp, thông qua trung gian. Có mối liên hệ tất yếu và ngẫu nhiên; mối liên hệ cơ bản và không cơ bản.v.v…
Ý nghĩa phương pháp luận: phải có quan điểm toàn vẹn và tổng thể và quan điểm lịch sử – rõ ràng, phải xem xét kỹ những mối liên hệ bản chất, bên trong sự vật, hiện tượng kỳ lạ; nên tránh quan điểm phiến diện, một chiều, chung chung trong việc nhận thức, xử lý và xử lý mọi yếu tố trong thực tiễn môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường và việc làm.
+ Nguyên lý về sự việc tăng trưởng:
Mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ luôn luôn vận động và tăng trưởng không ngừng nghỉ. Vận động và tăng trưởng không đồng nghĩa tương quan như nhau. Có những vận động trình làng theo khuynh hướng tăng trưởng, từ thấp đến cao, từ đơn thuần và giản dị đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện. Có khuynh hướng vận động thụt lùi, đi xuống nhưng nó là tiền đề, là yếu tố kiện cho việc vận động tăng trưởng. Có khuynh hướng vận động theo vòng tròn, lặp lại như cũ.
Phát triển là khuynh hướng vận động từ thấp lên rất cao, từ đơn thuần và giản dị đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện theo khunh hướng tăng trưởng của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ; là quy trình hoàn thiện về chất và nâng cao trình độ của chúng. Phát triển là khuynh hướng chung của toàn thế giới và nó có tính phổ cập, được thể hiện trên mọi nghành tự nhiên, xã hội và tư duy.
Trong tự nhiên có tăng trưởng của giới vô sinh và hữu sinh. Trong xã hội, có tăng trưởng của tiến trình lịch sử xã hội loài người. Xã hội loài người ở thời đại sau bao giờ cũng tăng trưởng cao hơn, tiến bộ hơn xã hội thời đại trước về mọi mặt kinh tế tài chính, chính trị, văn hoá…
Phát triển trong tư duy là nhận thức con người ngày càng rõ hơn, mày mò ra những điều bí hiểm của toàn thế giới vô cùng, vô tận. Nhận thức của từng người là hạn chế, nhận thức của con người là vô hạn. Nhận thức của thế hệ sau, bao giờ cũng thừa kế, tăng trưởng và có những biểu lộ cao hơn thế hệ trước.
Nguyên nhân của yếu tố tăng trưởng là vì sự liên hệ và tác động qua lại Một trong những mặt, những yếu tố bên trong của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ, không phải do bên phía ngoài áp đặt, càng không phải do ý muốn chủ quan của con người quy định. Con người chỉ hoàn toàn có thể nhận thức và thúc đẩy hiện thực tăng trưởng nhanh, hoặc đình trệ mà thôi.
Ý nghĩa phương pháp luận: Nguyên lý về sự việc tăng trưởng giúp toàn bộ chúng ta nhận thức sự vật, hiện tượng kỳ lạ theo Xu thế vận động tăng trưởng, tránh khỏi quan điểm phiến diện với tư tưởng định kiến, bảo thủ. Là cơ sở khoa học để hình thành tư tưởng sáng sủa trước những trở ngại vất vả, thất bại trong việc làm và môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, vững tin vào tương lai.
– Những quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật:
+ về nhận thức quy luật:
Quy luật là những mối liên hệ bản chất, tất yếu, bên trong, có tính phổ cập và được lặp đi, lặp lại Một trong những mặt, những yếu tố trong cùng một sự vật, hiện tượng kỳ lạ, hay Một trong những sự vật hiện tượng kỳ lạ.
Trong toàn thế giới khách quan có nhiều quy luật rất khác nhau. Có những quy luật chung, phổ cập tác động trong mọi nghành tự nhiên, xã hội và tư duy. Có những quy luật riêng, quy luật đặc trưng chỉ tác động một hay một số trong những mặt trong một nghành nào đó. Dù là quy luật tự nhiên hay quy luật xã hội đều phải có tính khách quan.
Quy luật tự nhiên trình làng một cách tự phát, thông qua tác động của lực lượng tự nhiên. Quy luật xã hội, được hình thành và tác động thông qua hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người. Quy luật xã hội thường biểu lộ ra như một Xu thế, không biểu lộ theo quan hệ trực tiếp, có tính xác lập với từng việc, từng người. Các sự kiện trong đời sống xã hội nếu xẩy ra trong thời hạn càng dài, không khí càng rộng, lặp đi, lặp lại thì tính quy luật của nó biểu lộ càng rõ.
Tác động của quy luật xã hội tùy từng nhận thức và vận dụng của con người. Con người là chủ thể của xã hội và của lịch sử. Không có con người thì không còn xã hội và do này cũng không còn quy luật của xã hội, Quy luật của xã hội vừa là tiền đề, vừa là kết quả hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người. Con người không thể sáng tạo ra quy luật hay xoá bỏ quy luật theo ý muốn chủ quan của tớ.
Ý nghĩa phương pháp luận: con người nhận thức được quy luật sẽ hoàn toàn có thể dữ thế chủ động vận dụng quy luật, tạo ra những Đk thuận tiện, hoặc hạn chế tác hại của quy luật để phục vụ nhu yếu quyền lợi của tớ.
+ Quy luật thống nhất và đấu tranh của những mặt đổi lập:
“Quy luật thống nhất và đấu tranh của những mặt trái chiều” là quy luật về nguồn gốc, động lực cơ bản của mọi sự vận động, tăng trưởng và là hạt nhân của phép biện chứng duy vật.
Mặt trái chiều là những mặt có tính chất trái ngược nhau nhưng chúng tồn tại trong sự quy định lẫn nhau như cực âm và cực dương của mỗi dòng điện, đồng hóa và dị hóa trong mọi khung hình sống, cung và cầu những thành phầm & hàng hóa trên thị trường.
Sự vật, hiện tượng kỳ lạ nào thì cũng là thể thống nhất của những mặt trái chiều. Từ mặt trái chiều mà hình thành xích míc biện chứng – xích míc bao hàm sự thống nhất và đấu tranh của những mặt trái chiều. Các mặt trái chiều liên hệ với nhau, xâm nhập vào nhau, tác động qua lại lẫn nhau, làm tiền đề tồn tại lẫn nhau, diệt trừ, phủ định lẫn nhau.
Các mặt trái chiều trong mọi sự vật vừa thống nhất lại vừa đấu tranh tác động, diệt trừ phủ định nhau. Sự đấu tranh đó đưa tới sự chuyển hoá làm thay đổi mỗi mặt trái chiều, hoặc cả hai mặt trái chiều, chuyển lên trình độ cao hơn hoặc cả hai mặt trái chiều cũ mất đi, hình thành hai mặt trái chiều mới. Do đó, hoàn toàn có thể nói rằng: sự thống nhất và đấu tranh của những mặt trái chiều là nguồn gốc và động lực cơ bản của mọi sự vận động và tăng trưởng.
Sự thống nhất những mặt trái chiều là tương đối. Bất cứ sự thống nhất nào thì cũng là yếu tố thống nhất có Đk, trong thời điểm tạm thời, thoáng qua, gắn với đứng im tương đối của yếu tố vật. Đứng im là thời gian những mặt trái chiều có sự thích hợp, giống hệt, tác dụng ngang nhau. Đây là trạng thái cân đối Một trong những mặt trái chiều.
Đấu tranh Một trong những mặt trái chiều là tuyệt đối vì là những mặt trái chiều nó vận động trái chiều nhau, không ngừng nghỉ tác động, ảnh hưởng đến nhau, làm sự vật, hiện tượng kỳ lạ biến hóa, vận động. Kết quả của quy trình đấu tranh Một trong những mặt trái chiều, mặt trái chiều tiềm ẩn những yếu tố tích cực, tiến bộ nhất định thắng lợi và trở thành nguyên nhân, nguồn gốc của yếu tố tăng trưởng.
Ý nghĩa của quy luật: Trong nhận thức và thực tiễn phải phát hiện được những xích míc của yếu tố vật hiện tượng kỳ lạ, biết phân loại xích míc, có những giải pháp để xử lý và xử lý xích míc thích hợp. Phải có quan điểm lịch sử rõ ràng khi xử lý và xử lý xích míc.
– Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng thành những sự
thay đôi về chất và ngược lại:
“Quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những thay đổi về chất và ngược lại” là quy luật về phương thức cơ bản của mọi sự vận động, tăng trưởng.
Mỗi sự vật, hiện tượng kỳ lạ đều gồm hai mặt trái chiều chất và lượng. Chất là chỉ những thuộc tính khách quan, vốn có của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ; còn lượng là chỉ số lượng những yếu tố cấu thành, quy mô tồn tại và vận tốc, nhịp điệu biến hóa của chúng.
Trong mỗi sự vật, hiện tượng kỳ lạ, chất và lượng tồn tại trong tính quy định lẫn nhau, không còn chất hay lượng tồn tại tách rời nhau. Tương ứng với một lượng (hay một loại lượng) thì cũng luôn có thể có một chất (hay loại chất) nhất định và ngược lại. Vì vậy, những sự thay đổi về lượng đều hoàn toàn có thể dẫn tới những sự thay đổi về chất tương ứng và ngược lại, những sự biến hóa về chất của yếu tố vật lại hoàn toàn có thể tạo ra những kĩ năng dẫn tới những biến hóa mới về lượng của nó. Sự tác động qua lại ấy tạo ra phương thức cơ bản của những quy trình vận động, tăng trưởng của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ.
Sự thống nhất giữa lượng và chất, được thể hiện trong số lượng giới hạn nhất định gọi là độ. Độ là số lượng giới hạn trong số đó có sự thống nhất giữa lượng và chất mà ở này đã có sự biến hóa về lượng nhưng chưa tồn tại sự thay đổi về chất; sự vật khi này còn là một nó, chưa là cái khác. Đến điểm nút, qua bước nhảy khởi đầu có sự thay đổi về chất. Sự vật biến hóa hoàn toàn về chất thành sự vật khác.
Chất là mặt tương đối ổn định, lượng là mặt thường xuyên biến hóa. Lượng biến hóa xích míc, phá vỡ chất cũ, chất mới Ra đời với lượng mới. Lượng mới lại tiếp tục biến hóa đến số lượng giới hạn nào này lại phá vỡ chất cũ thông qua bước nhảy. Quá trình cứ thế tiếp nối tạo ra phương pháp vận động tăng trưởng thống nhất giữa tính liên tục và tính đứt đoạn trong sự vận động tăng trưởng của yếu tố vật.
ý nghĩa cùa quy luật: Con người nhận thức và hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn phải tích lũy lượng để thực thi biến hóa về chất (“tích tiểu thành đại”, “góp gió thành bão”) của những sự vật hiện tượng kỳ lạ, khắc phục được khuynh hướng chủ quan, duy ý chí, muốn tiến trình nhảy liên tục. Mặt khác, cần khắc phục tư tưởng hữu khuynh, ngại trở ngại vất vả, lo sợ không đủ can đảm thực thi những bước nhảy vọt khi có đủ Đk. Trong hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn, cần tích cực sẵn sàng sẵn sàng kỹ mọi Đk chủ quan. Khi có tình thế, thời cơ khách quan thì nhất quyết tổ chức triển khai thực thi bước nhảy để giành thắng lợi quyết định hành động.
+ Quy luật phủ định của phủ định:
“Quy luật phủ định của phủ định” là quy luật về khuynh hướng chung của mọi sự vận động, tăng trưởng.
Thế giới vật chất tồn tại, vận động tăng trưởng không ngừng nghỉ. Sự vật hiện tượng kỳ lạ nào đó xuất hiện, mất đi, thay thế bằng sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác. Sự thay thế đó gọi là phủ định.
Phủ định biện chứng có đặc trưng cơ bản là yếu tố tự phủ định do xích míc bên trong, vốn có của yếu tố vật; là phủ định gắn sát với việc vận động tăng trưởng. Phủ định biện chứng là phủ định có sự thừa kế yếu tố tích cực của yếu tố vật cũ và được cải biến đi cho phù phù thích hợp với cái mới. Không có thừa kế thì không còn tăng trưởng nhưng là thừa kế có tinh lọc. Phủ định biện chứng là yếu tố phủ định vô tận. Cái mới phủ định cái cũ, nhưng cái mới không phải là mới mãi, nó sẽ cũ đi và bị cái mới khác phủ định; không còn lần phủ định nào là phủ định ở đầu cuối. Phủ định biện chứng gắn với Đk, tình hình rõ ràng; mỗi loại sự vật có phương thức phủ định riêng. Phủ định trong tự nhiên khác với phủ định trong xã hội và cũng khác với phủ định trong tư duy.
Sự vật nào vận động tăng trưởng cũng luôn có thể có tính chu kỳ luân hồi. Sự vật rất khác nhau thì chu kỳ luân hồi, nhịp điệu vận động tăng trưởng dài, ngắn rất khác nhau. Tính chu kỳ luân hồi của yếu tố tăng trưởng là từ một điểm xuất phát, trải qua một số trong những lần phủ định, sự vật dường như quay trở lại điểm xuất phát nhưng cao hơn. Mỗi lần phủ định là kết quả của yếu tố đấu tranh và chuyển hoá những mặt trái chiều. Phủ định lần thứ nhất làm cho việc vật trở thành cái trái chiều với chính nó. Phủ định lần thứ hai sự vật mới Ra đời, trái chiều với cái trái chiều, nên sự vật dường như quay trở lại cái cũ, nhưng trên cơ sở cao hơn.
Phép biện chứng duy vật xác lập vận động tăng trưởng tăng trưởng, là Xu thế chung của toàn thế giới, nhưng không trình làng theo đường thẳng, mà trình làng theo đường xoáy ốc quanh co phức tạp. Trong Đk nhất định, cái cũ tuy đã cũ, nhưng còn tồn tại những yếu tố vẫn mạnh hơn cái mới. Cái mới còn non nớt chưa tồn tại kĩ năng thắng ngay cái cũ. Có thể có những lúc, có nơi, cái mới phù thích hợp với quy luật của yếu tố tăng trưởng, nhưng vẫn bị cái cũ gây trở ngại vất vả, cản bước tăng trưởng.
Ý nghĩa của quy luật: Khi xem xét sự vận động tăng trưởng của yếu tố vật, phải xem xét nó trong quan hệ cái mới Ra đời từ cái cũ, cái tiến bộ Ra đời từ cái lỗi thời, con người phải tôn trọng tính khách quan, chống phủ định sạch trơn, hoặc thừa kế không còn tinh lọc. Mỗi người cần bênh vực, ủng hộ cái mới, tin vào cái mới tiến bộ. Khi có những bước thoái trào cần xem xét kỹ lưỡng, phân tích nguyên nhân, tìm cách khắc phục để từ đó có niềm tin vào thắng lợi.
* Lý luận nhận thức:
– Bản chất của nhận thức:
Nhận thức là một loại hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người, là quy trình phản ánh dữ thế chủ động, tích cực, sáng tạo toàn thế giới khách quan vào trong đầu óc người. Hoạt động này được thực thi thông qua hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn; lấy thực tiễn làm cơ sở, làm mục tiêu, làm động lực và làm tiêu chuẩn xác lập tính đúng đắn của những tri thức ấy.
Chủ thể nhận thức là con người với bản chất xã hội nên quy trình nhận thức thường bị chi phối bởi Đk lịch sử, về kinh tế tài chính, chính trị – xã hội, truyền thống cuội nguồn văn hoá; điểm lưu ý tâm sinh lý, nhất là khả năng nhận thức, tư duy của chủ thể.
Khách thế nhận thức là hiện thực khách quan trong phạm vi hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người. Nhận thức là yếu tố phản ánh của chủ thể riêng với khách thể. Không có sự vật, hiện tượng kỳ lạ nào trong toàn thế giới khách quan mà con người không thể biết được. Những tri thức của con người về toàn thế giới được thực tiễn kiểm nghiệm là tri thức xác thực, tin cậy.
Nhận thức là quy trình phản ánh hiện thực khách quan, nhưng đó không phải là quy trình phản ánh thụ động, tức thì mà là quy trình phản ánh dữ thế chủ động, tích cực, có sáng tạo; từ chưa nghe biết biết, từ biết ít đến biết nhiều, từ nông đến sâu, từ hiện tượng kỳ lạ đến bản chất.
Ý nghĩa phương pháp luận: Nhận thức là quy trình phản ánh những cái đã và đang tồn tại mà còn phản ánh những cái sẽ tồn tại, kết quả của nó là tri thức, hiểu biết về sự việc vật, hiện tượng kỳ lạ hoàn toàn có thể giúp con người thực thi có hiệu suất cao tiềm năng, kế hoạch của tớ. Điều này yên cầu tinh thần không ngừng nghỉ học hỏi, tích lũy kiến thức và kỹ năng trong suốt cuộc sống, như ông cha ta đã đúc rút: ‘Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”.
– Các quy trình của nhận thức:
Nhận thức là quy trình biện chứng từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và đến thực tiễn…
+ Trực quan sinh động (hay nhận thức cảm tính) là quy trình đầu của quy trình nhận thức, phản ánh trực tiếp hiện thực khách quan bằng những giác quan, qua những hình thức cơ bản là cảm hứng, tri giác và hình tượng.
Cảm giác là hình thức thứ nhất của phản ánh hiện thực, là kết quả tác động của yếu tố vật vào giác quan con người. Nó chỉ phản ánh được những mặt, những thuộc tính riêng lẻ của yếu tố vật như nóng, lạnh, sắc tố, mùi vị.. Cảm giác có vai trò to lớn trong quy trình nhận thức và thay đổi khi được rèn luyện.
Tri giác là yếu tố phản ánh đối tượng người dùng trong tính toàn vẹn, trực tiếp tổng hợp nhiều thuộc tính rất khác nhau của yếu tố vật do cảm hứng đem lại. Từ tri giác, nhận thức cảm tính chuyển lên hình thức cao hơn là hình tượng.
Biểu tượng là hình ảnh về sự việc vật được tái hiện trong đầu một cách khái quát, lúc không hề tri giác trực tiếp với việc vật. Nó chỉ giữ lại những nét chung về hình thức bề ngoài của yếu tố vật. Biểu tượng cũng như cảm hứng, tri giác, đều là hình ảnh chủ quan của toàn thế giới khách quan, nhưng hình tượng phản ánh sự vật một cách gián tiếp và hoàn toàn có thể sáng tạo ra một hình tượng khác tương tự.
Đặc điểm chung của quy trình nhận thức cảm tính là phản ánh có tính chất hiện thực, trực tiếp, không thông qua khâu trung gian. Sự phản ánh đó tuy phong phú, sinh động, nhưng chỉ là phản ánh hình thức bề ngoài, hiện tượng kỳ lạ của yếu tố vật.
+ Tư duy trừu tượng (hay nhận thức lý tính) là quy trình cao của quy trình nhận thức, nhờ vào cơ sở tài liệu do trực quan sinh động đưa lại. Chỉ qua quy trình này, nhận thức mới nắm được bản chất, quy luật của hiện thực. Tư duy trừu tượng được biểu lộ dưới những hình thức cơ bản: khái niệm, phán đoán, suy lý.
Khái niệm là hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng phản ánh cái chung, bản chất, tất yếu của yếu tố vật. Khái niệm được hình thành là từ hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn và hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức của con người. Khái niệm được diễn đạt bằng ngôn từ là từ ngữ, đó là vật tư thứ nhất để xây hình thành những tri thức khoa học. Khi vận dụng, phải linh hoạt, mềm dẻo cho thích hợp.
Phán đoán là một hình thức của tư duy trừu tượng, nhờ vào sự link, vận dụng những khái niệm đã có, nhằm mục đích xác lập hay phủ định, một hay nhiều thuộc tính sự vật. Mỗi phán đoán được diễn đạt bằng một “mệnh đề” nhất định.
Phán đoán cũng không ngừng nghỉ vận động, tăng trưởng từ đơn thuần và giản dị đến phức tạp, gắn sát với quy trình tăng trưởng của thực tiễn, nhận thức, nên nó là hình thức để diễn đạt quy luật khách quan của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ. Phán đoán có nhiều loại như phán đoán xác lập, phủ định, đơn nhất, đặc trưng…
Suy lý là hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng. Nếu như phán đoán nhờ vào sự link những khái niệm, thì suy lý nhờ vào cơ sở những phán đoán đã được xác lập và những mối liên hệ có tính quy luật của những phán đoán đó, để đi đến những phán đoán mới có tính chất kết luận.
Suy lý không riêng gì có được cho phép ta biết được những cái đã, đang xẩy ra, mà còn cho biết thêm thêm cả những cái sẽ xẩy ra. Nếu có sự phân tích thâm thúy, toàn vẹn và tổng thể, nắm chắc được quy luật vận động, tăng trưởng của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ thì hoàn toàn có thể dự báo được tương lai của chúng.
Giai đoạn nhận thức lý tính tuy không phản ánh trực tiếp hiện thực khách quan, nhưng phản ánh trừu tượng, khái quát, vạch ra bản chất, quy luật của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ. Đó là nhận thức uy tín, gần với chân lý khách quan, phục vụ được mục tiêu của nhận thức.
Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính là hai quy trình của một quy trình nhận thức. Tuy chúng có sự rất khác nhau về vị trí, mức độ và phạm vi phản ánh, nhưng có liên hệ mật thiết, tác động qua lại lẫn nhau. Mỗi quy trình đều xuất hiện tích cực và mặt hạn chế. Giai đoạn nhận thức cảm tính, tuy nhận thức hiện thực trực tiếp toàn thế giới khách quan, nhưng đó chỉ là nhận thức những hiện tượng kỳ lạ hình thức bề ngoài, giản đơn, nông cạn. Còn nhận thức lý tính, tuy không phản ánh trực tiếp sự vật, hiện tượng kỳ lạ, nhưng vạch ra những mối liên hệ bản chất, tất yếu bên trong, vạch ra quy luật vận động tăng trưởng của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ. Nhận thức cảm tính là tiền đề, Đk của nhận thức lý tính. Nhận thức lý tính không thể thực thi gì hết nếu thiếu tài liệu của nhận thức cảm tính đưa lại. trái lại, nhận thức lý tính sau khi đã tạo nên thì tác động trở lại nhận thức cảm tính làm cho nó nhận thức nhạy bén hơn, đúng chuẩn hơn trong quy trình phản ánh hiện thực. Tư duy trừu tượng phản ánh gián tiếp hiện thực nên dễ có rủi ro không mong muốn tiềm ẩn tiềm ẩn phản ánh sai lầm không mong muốn. Do vậy, nhận thức của tư duy trừu tượng phải trở lại thực tiễn, để thực tiễn kiểm nghiệm, từ này mà phân biệt giữa nhận thức đúng với nhận thức sai.
Như vậy, từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng trở về thực tiễn, là con phố biện chứng của yếu tố nhận thức chân lý khách quan. Trong số đó, thực tiễn vừa là tiền đề xuất kiến nghị phát, vừa là yếu tố kết thúc của một vòng khâu, một quy trình nhận thức. Kết thúc vòng khâu nó lại là yếu tố khởi đầu của vòng khâu khác cao hơn. Đó là quy trình vô tận, liên tục của yếu tố nhận thức chân lý khách quan.
– Thực tiễn và vai trò của nó đổi với nhận thức:
+ Thực tiễn là toàn bộ hoạt động và sinh hoạt giải trí vật chất, cảm tính, có tính chất lịch sử
– xã hội của con người nhằm mục đích tái tạo toàn thế giới khách quan để phục vụ nhu yếu của con người. Hoạt động thực tiễn rất phong phú nhưng có ba hình thức cơ bản là hoạt động và sinh hoạt giải trí sản xuất vật chất; hoạt động và sinh hoạt giải trí chính trị – xã hội và hoạt động và sinh hoạt giải trí thực nghiệm khoa học. Trong số đó, hoạt động và sinh hoạt giải trí sản xuất ra của cải vật chất là hoạt động và sinh hoạt giải trí cơ bản nhất vì nó quyết định hành động sự tồn tại và tăng trưởng xã hội.
+ Vai trò của thực tiễn:
Thực tiễn là cơ sở, nguồn gốc của nhận thức. Thực tiễn phục vụ những tài liệu hiện thực, khách quan, làm cơ sở để con người nhận thức; trực tiếp tác động vào toàn thế giới khách quan, thông qua đó đối tượng người dùng thể hiện ra những đặc trưng, thuộc tính, những quy luật vận động để con người nhận thức được.
Thực tiễn là động lực và mục tiêu của nhận thức. Thực tiễn thường xuyên vận động, tăng trưởng nên nó luôn luôn nêu lên những nhu yếu, trách nhiệm, phương hướng mới cho nhận thức. Hoạt động của con người, bao giờ cũng luôn có thể có mục tiêu, yêu cầu và tổ chức triển khai thực thi mà không phải lúc nào thì cũng luôn có thể có sẵn trong đầu óc. Nếu mục tiêu, yêu cầu, phương pháp thực thi đúng thì hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn thành công xuất sắc. Nhận thức của con người không riêng gì có để lý giải toàn thế giới mà là để tái tạo toàn thế giới theo nhu yếu, quyền lợi cùa mình. Thực tiễn là động lực và mục tiêu của nhận thức.
Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý. Thực tiễn cao hơn nhận thức vì nó vừa là hiện thực phong phú, vừa có tính phổ cập là hoạt động và sinh hoạt giải trí vật chất khách quan, vừa mang tính chất chất lịch sử – xã hội, vì vậy hoàn toàn có thể chứng tỏ tính đúng, sai của nhận thức con người.
+ Ý nghĩa phương pháp luận: Phải đảm bảo sự “thống nhất lý luận và thực tiễn”, lý luận phải xuất phát từ thực tiễn, luôn có ý thức tự giác kiểm tra mọi nhận thức của tớ thông qua thực tiễn, không được cho phép con người biến một hiểu biết bất kỳ nào đó thành chân lý vĩnh viễn, không bao giờ thay đổi cho mọi lúc, mọi nơi, đồng thời phải chống mọi biểu lộ của bệnh kinh nghiệm tay nghề và bệnh giáo điều trong nhận thức và hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn.
b) Chủ nghĩa duy vật lịch sử
Chủ nghĩa duy vật lịch sử là một nội dung lý luận triết học đặc biệt quan trọng quan trọng trong chủ nghĩa Mác – Lênin, đó là phần lý luận triết học về xã hội và lịch sử quả đât nhằm mục đích chỉ rõ cơ sở vật chất của đời sống xã hội và những quy luật cơ bản của quy trình vận động, tăng trưởng của xã hội.
* Vai trò của sản xuất và phương thức sản xuất trong đời sống xã hội:
– Vai trò của sản xuất:
Theo quan điểm duy vật lịch sử, con người sáng tạo ra lịch sử và là chủ thể cùa lịch sử. Con người dân có ba hoạt động và sinh hoạt giải trí sản xuất cơ bản: sản xuất ra của cải vật chất, sản xuất tinh thần và sản xuất ra chính bản thân mình con người. Để tồn tại và tăng trưởng, trước tiên con người phải ăn, uống, ở và mặc trước lúc hoàn toàn có thể lo chuyện làm chính trị, khoa học, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, tôn giáo (sản xuất tinh thần), sinh con đẻ cái… Muốn vậy, họ phải lao động sản xuất ra của cải vật chất.
Sản xuất vật chất là yêu cầu khách quan, là cơ sở của yếu tố tồn tại, vận động và tăng trưởng của xã hội; từ đó mới hình thành những quan điểm tư tưởng,quan hệ xã hội và những thiết chế xã hội rất khác nhau.
Sản xuất vật chất là cơ sở của mọi sự tiến bộ xã hội. Trong những quy trình lịch sử rất khác nhau, con người tiến hành sản xuất vật chất với phương pháp rất khác nhau. Yếu tố để xem xét sản xuất vật chất ở một quy trình nhất định của lịch sử xã hội là phương thức sản xuất.
– Vai trò của phương thức sản xuất:
Phương thức sản xuất là phương pháp tiến hành sản xuất vật chất trong một quy trình nhất định của lịch sử. Mỗi phương thức sản xuất gồm hai mặt cấu thành là lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.
Lực lượng sản xuất là quan hệ giữa con người với giới tự nhiên, là trình độ chinh phục tự nhiên của con người, là mặt tự nhiên của phương thức sản xuất. Lực lượng sản xuất gồm có tư liệu sản xuất và người lao động. Người lao động với thể lực và trí lực của tớ tích cực tham gia vào quy trình sản xuất, đóng vai trò quyết định hành động trong lực lượng sản xuất. Tư liệu sản xuất gồm có đối tượng người dùng lao động và công cụ lao động, trong số đó công cụ lao động là yếu tố động nhất, luôn thay đổi theo tiến trình tăng trưởng khách quan của sản xuất vật chất.
Ý nghĩa phương pháp luận để phát huy hiệu suất cao của phương thức sản xuất mới, cạnh bên việc góp vốn đầu tư, trang bị máy móc công cụ tân tiến, phải không ngừng nghỉ nâng cao trình độ tay nghề, ý thức tổ chức triển khai kỷ luật của người lao động phù phù thích hợp với yêu cầu ngày càng cao của quy trình sản xuất lúc bấy giờ.
Quan hệ sản xuất là quan hệ giữa người với những người trong quy trình sản xuất, là mặt xã hội của phương thức sản xuất. Quan hệ sản xuất gồm có quan hệ sở hữu riêng với tư liệu sản xuất, quan hệ trong quy trình tổ chức triển khai, quản trị và vận hành và phân công lao động; quan hệ trong phân phối thành phầm lao động. Ba mặt đó có quan hệ hữu cơ với nhau, trong số đó quan hệ sở hữu riêng với tư liệu sản xuất đóng vai trò quyết định hành động những quan hệ khác.
Ý nghĩa phương pháp luận: quy trình sản xuất lúc bấy giờ đang biến hóa nhanh gọn, vì vậy cần để ý quan tâm thay đổi quy trình tổ chức triển khai, quản trị và vận hành, phân công lao động thích hợp, minh bạch trong phân phối là những động lực thúc đẩy sản xuất tăng trưởng.
Phương thức sản xuất quyết định hành động tính chất của xã hội. Xã hội là vì những con người với những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt của tớ tạo ra. Nhưng con người không thể tuỳ ý lựa chọn chính sách xã hội cho mình. Những vĩ nhân hay nhà nuớc, những tư tưởng, học thuyết khoa học không thể áp đặt được chính sách xã hội. Sự Ra đời một chính sách xã hội trong lịch sử do yếu tố hoàn toàn khách quan là phương thức sản xuất quyết định hành động. Phương thức sản xuất phong kiến quyết định hành động tính chất của xã hội phong kiến. Phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa quyết định hành động tính chất của chính sách xã hội tư bản chủ nghĩa…vv.
Phương thức sản xuất quyết định hành động tổ chức triển khai kết cấu của xã hội. Tổ chức kết cấu của xã hội gồm có những tổ chức triển khai kinh tế tài chính, quan điểm tư tưởng, giai cấp, đảng phái, nhà nước, thiết chế xã hội và những tổ chức triển khai chính trị – xã hội khác. Tổ chức kết cấu ấy không tùy từng ý muốn chủ quan của con người mà do phương thức sản xuất quyết định hành động. Mỗi phương thức sản xuất rất khác nhau sinh ra một kiểu tổ chức triển khai kết cấu xã hội rất khác nhau.
Phương thức sản xuất quyết định hành động sự chuyển hoá của xã hội loài người qua những quy trình lịch sử rất khác nhau. Lịch sử xã hội loài người là lịch sử tăng trưởng của sản xuất, thực ra là yếu tố tăng trưởng của những phương thức sản xuất.
Khi phương thức sản xuất cũ mất đi, phương thức sản xuất mới Ra đời thì chính sách xã hội cũ mất theo và chính sách xã hội mới sẽ Ra đời. Loài người đã trải qua năm phương thức sản xuất, tương ứng với nó là năm chính sách xã hội là chính sách cộng sản nguyên thuỷ, chính sách chiếm hữu nô lệ, chính sách phong kiến, chính sách tư bản chủ nghĩa và ở đầu cuối là chính sách cộng sản chủ nghĩa (quy trình thấp của nó là xã hội chủ nghĩa).
Ý nghĩa phương pháp luận: Khi nghiên cứu và phân tích mọi hiện tượng kỳ lạ xã hội phải đi tìm nguồn gốc phát sinh từ phương thức sản xuất, từ tất yếu kinh tế tài chính. Nhận thức đúng vai trò của phương thức sản xuất trong thời kỳ thay đổi, Đảng ta chủ trương tăng trưởng kinh tế tài chính là trách nhiệm trọng tâm, tăng cường công nghiệp hoá, tân tiến hoá giang sơn gắn với kinh tế tài chính tri thức.
Những quy luật cơ bản của yếu tố vận động và tăng trưởng xã hội:
– Quy luật về sự việc thích hợp của quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất:
Lực lượng sản xuất là nội dung vật chất của mỗi quy trình sản xuất, gồm có những yếu tố tư liệu sản xuất và người lao động, trong số đó người lao động là yếu tố cơ bản nhất, giữ vai trò quyết định hành động trong lực lượng sản xuất; còn quan hệ sản xuất là quan hệ xã hội giữa con người với nhau trong quy trình sản xuất, đóng vai trò là hình thức kinh tế tài chính của quy trình ấy, gồm có những quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất, quan hệ tổ chức triển khai – quản trị và vận hành quy trình sản xuất và quan hệ phân phối kết quả của quy trình sản xuất đó.
Lực lượng sản xuất quyết định hành động quan hệ sản xuất:
Trong mỗi phương thức sản xuất, lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất gắn bó hữu cơ với nhau. Lực lượng sản xuất là nội dung vật chất, quan hệ sản xuất là hình thức xã hội của phương thức sản xuất. Mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là quan hệ nội dung và hình thức của quy trình sản xuất. Lực lượng sản xuất ra làm sao về trình độ thì quan hệ sản xuất thích hợp như vậy ấy. Trình độ lực lượng sản xuất thủ công, với công cụ thô sơ có tính chất thành viên thì phù phù thích hợp với nó là quan hệ sản xuất thành viên. Khi trình độ lực lượng sản xuất thay đổi thì quan hệ sản xuất cũng thay đổi theo. Do con người luôn tích luỹ sáng tạo độc lạ và kinh nghiệm tay nghề, luôn tăng cấp cải tiến công cụ và phương pháp sản xuất nên lực lượng sản xuất luôn tăng trưởng.
Ngày nay, khoa học và công nghệ tiên tiến và phát triển, kinh tế tài chính tri thức tăng trưởng đang trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Lực lượng sản xuất tăng trưởng đến mức độ nào này mà quan hệ sản xuất cũ không hề thích hợp nữa nó sẽ cản trở, hoặc xích míc nóng giãy với lực lượng sản xuất. Để tiếp tục tăng trưởng, lực lượng sản xuất phải phá vỡ quan hệ sản xuất cũ, thiết lập quan hệ sản xuất mới, phù phù thích hợp với trình độ mới của lực lượng sản xuất.
Vai trò tác động trở lại cùa quan hệ sản xuất riêng với lực lượng sản xuất:
Nếu quan hệ sản xuất phù phù thích hợp với trình độ của lực lượng sản xuất thì nó thúc đẩy lực lượng sản xuất tăng trưởng. Quan hệ sản xuất không thích hợp thì nó ngưng trệ, thậm chí còn phá vỡ lực lượng sản xuất. Quan hệ sản xuất là phù phù thích hợp với trình độ của lực lượng sản xuất khi nó tạo ra những tiền đề, những Đk cho những yếu tố của lực lượng sản xuất (người lao động, công cụ, đối tượng người dùng lao động) kết phù thích hợp với nhau một cách hài hoà để sản xuất tăng trưởng và đưa lại năng suất lao động cao.
Sự thích hợp giữa quan hệ sản xuất với lực lượng sản xuất không phải chỉ thực thi một lần là xong mà trình làng cả một quy trình. Mỗi khi sự thích hợp giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất bị phá vỡ là mỗi lần kiểm soát và điều chỉnh, thay bằng sự thích hợp khác cao hơn.
Ý nghĩa phương pháp luận: Muốn xã hội tăng trưởng, tiến bộ phải tăng trưởng sản xuất ra của cải vật chất. Để tăng trưởng sản xuất phải thúc đẩy lực lượng sản xuất tăng trưởng. Phải ứng dụng những công cụ lao động tiên tiến và phát triển vào sản xuất, không ngừng nghỉ nâng cao trình độ, kỹ năng của người lao động. Phải làm rõ những quan hệ sở hữu, phương pháp tổ chức triển khai quản trị và vận hành quy trình sản xuất và những hình thức phân phối thích hợp thúc đẩy lực lượng sản xuất tăng trưởng không ngừng nghỉ.
– Quy luật về quan hệ biện chứng giữa hạ tầng và kiến trúc thượng tầng:
Cơ sở hạ tầng là toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu tổ chức triển khai kinh tế tài chính của một hình thái kinh tế tài chính – xã hội nhất định, gồm có quan hệ sản xuất thống trị, quan hệ sản xuất còn sót lại của hình thái kinh tế tài chính – xã hội trước và quan hệ sản xuất của hình thái kinh tế tài chính – xã hội tương lai. Trong ba loại quan hệ sản xuất đó thì quan hệ sản xuất thống trị là chủ yếu, chi phối những quan hệ sản xuất khác và là đặc trưng của hạ tầng đó. Cơ sở hạ tầng có tính giai cấp.
Kiến trúc thượng tầng là toàn bộ những quan điểm tư tưởng chính trị, pháp quyền, đạo đức, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, tôn giáo, triết học… và những thiết chế tương ứng như Nhà nước, đảng phái, giáo hội, những tổ chức triển khai quần chúng…, được hình thành trên hạ tầng nhất định và phản ánh hạ tầng đó.
Mỗi bộ phận của kiến trúc thượng tầng có đặc trưng, quy luật vận động và mối liên hệ riêng với hạ tầng và liên hệ tác động lẫn nhau. Trong xã hội có giai cấp, kiến trúc thượng tầng có tính chất giai cấp.
Quan hệ biện chứng giữa hạ tầng và kiến trúc thượng tầng:
Cơ sở hạ tầng thế nào thì kiến trúc thượng tầng được xác lập tương ứng như vậy. Quan hệ sản xuất nào thống trị thì cũng tạo ra kiến trúc thượng tầng chính trị tương ứng như vậy. Khi hạ tầng biến hóa, kiến trúc thượng tầng biến hóa theo. Biến đổi hạ tầng, sớm hay muộn cùng dẫn tới sự biến hóa của kiến trúc thượng tầng. Cơ sở hạ tầng cũ mất đi, hạ tầng mới Ra đời, sớm hay muộn kiến trúc thượng tầng cũ cũng mất đi và kiến trúc thượng tầng mới Ra đời. Kiến trúc thượng tầng có tính độc lập tương đối. Khi hạ tầng mất đi nhưng những bộ phận của kiến trúc thượng tầng mất theo không đều, có bộ phận vẫn tồn tại, thậm chí còn nó còn được sử dụng.
Kiến trúc thượng tầng tác động trở lại, bảo vệ hạ tầng đã sinh ra nó. Kiến trúc thượng tầng là tiên tiến và phát triển khi nó bảo vệ hạ tầng tiến bộ và tác động thúc đẩy hạ tầng tăng trưởng. Kiến trúc thượng tầng bảo thủ, lỗi thời sẽ tác động ngưng trệ nhất thời sự tăng trưởng hạ tầng.
Mỗi bộ phận của kiến trúc thượng tầng tác động trở lại hạ tầng theo như hình thức và mức độ rất khác nhau, trong số đó Nhà nước có vai trò quan trọng và có hiệu lực hiện hành mạnh nhất vì Nhà nước là công cụ bạo lực, hiệu suất cao của giai cấp thống trị xã hội.
Ý nghĩa phương pháp luận: Vì kinh tế tài chính quyết định hành động chính trị, do vậy muốn hiểu đúng những hiện tượng kỳ lạ chính trị, văn hóa truyền thống, xã hội thì phải xem xét chúng từ cơ sở kinh tế tài chính đã làm này sinh những hiện tượng kỳ lạ đó; nhưng chính trị,văn hóa truyền thống, xã hội lại hoàn toàn có thể tác động trở lại kinh tế tài chính, vì vậy nên phải phát huy vai trò tác động tích cực và hạn chế những tác động xấu đi của chúng tới cơ sở kinh tế tài chính.
Loigiaihay.com
Share Link Tải So sánh duy vật biện chứng miễn phí
Bạn vừa tìm hiểu thêm tài liệu Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video So sánh duy vật biện chứng tiên tiến và phát triển nhất và Chia Sẻ Link Cập nhật So sánh duy vật biện chứng Free.
Giải đáp vướng mắc về So sánh duy vật biện chứng
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết So sánh duy vật biện chứng vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha
#sánh #duy #vật #biện #chứng