Leadership theories là gì

Các học thuyết về nghệ thuật lãnh đạo giúp giải thích làm thế nào và tại sao mà con người ta lại trở thành những nhà lãnh đạo. Một số tập trung vào những đặc tính của người lãnh đạo, nhưng một số khác lại đi sâu tìm cách xác định những hành vi mà con người ta có thể học và làm theo để cải thiện năng lực lãnh đạo của mình trong nhiều hoàn cảnh khác nhau.

Leadership theories seek to explain how and why certain people become leaders. Such theories often focus on the characteristics of leaders, but some attempt to identify the behaviors that people can adopt to improve their own leadership abilities in different situations.

Nguồn: ProjectManager.com

Những cuộc tranh luận đầu tiên về tâm lý học lãnh đạo thường cho rằng những kỹ năng này đơn giản là bẩm sinh mà có. Một vài học thuyết gần đây hơn cho rằng việc sở hữu một số đặc trưng tính cách nhất định có thể khiến con người ta trở thành những nhà lãnh đạo tự nhiên, nhưng trải nghiệm và những yếu tố ngoại cảnh cũng đóng một vai trò cực kỳ quan trọng.

Early debates on the psychology of leadership often suggested that such skills were simply abilities that people were born with. Some more recent theories propose that possessing certain traits may help make people nature leaders, but that experience and situational variables also play a critical role.

Tìm hiểu kỹ hơn các học thuyết về nghệ thuật lãnh đạo. A Closer Look at Leadership Theories

Vì mối quan tâm dành cho tâm lý học lãnh đạo đã tăng lên đáng kể trong vòng 100 năm qua nên có rất nhiều học thuyết về phạm trù đã được đưa ra để giải thích chính xác quá trình và lý do tại sao một ai đó lại trở thành nhà lãnh đạo kiệt xuất.

As interest in the psychology of leadership has increased over the last 100 years, a number of different leadership theories have been introduced to explain exactly how and why certain people become great leaders.

Chính xác là điều gì tạo nên một nhà lãnh đạo vĩ đại? Có đặc trưng tính cách nào khiến một số người hợp hơn với những vị trí lãnh đạo, hoặc có đặc điểm ngoại cảnh nào làm gia tăng khả năng đảm trách vị trí này ở một số người? Nhìn vào những nhà lãnh đạo xung quanh ta dù là sếp của bạn hay Tổng thống chúng ta sẽ tự hỏi lý do chính xác tại sao những người này lại giỏi trong những vị trí này đến vậy.

What exactly makes a great leader? Do certain personality traits make people better suited to leadership roles, or do characteristics of the situation make it more likely that certain people will take charge? When we look at the leaders around us be it our employer or the President we might find ourselves wondering exactly why these individuals excel in such positions.

Con người từ rất lâu đã vô cùng quan tâm đến nghệ thuật lãnh đạo trong suốt tiến trình lịch sử, nhưng các học thuyết về nghệ thuật lãnh đạo mới chỉ xuất hiện tương đối gần đây mà thôi. Mối quan tâm dành cho nghệ thuật lãnh đạo tăng lên trong suốt những năm đầu thế kỷ 20. Những học thuyết đầu tiên về nghệ thuật lãnh đạo tập trung vào những phẩm chất riêng ở những người lãnh đạo so với những người đi theo những cá nhân này, trong khi càng về sau, các học thuyết lại tìm hiểu cả những yếu tố khác như các bối cảnh tình huống và mức độ thành thạo kỹ năng của người lãnh đạo.

People have long been interested in leadership throughout human history, but it has only been relatively recently that a number of formal leadership theories have emerged. Interest in leadership increased during the early part of the twentieth century. Early leadership theories focused on what qualities distinguished between leaders and followers, while subsequent theories looked at other variables such as situational factors and skill levels.

Mặc dù có rất nhiều học thuyết khác nhau về nghệ thuật lãnh đạo xuất hiện nhưng hầu hết đều có thể phân về 8 nhóm chính:

While many different leadership theories have emerged, most can be classified as one of eight major types:

1. Nhóm học thuyết về Gã khổng lồ Great Man Theories

Nguồn: The Shirt List

Bạn đã bao giờ nghe ai đó mô tả là sinh ra để làm người dẫn đầu? Theo góc nhìn này, những người lãnh đạo vĩ đại đơn giản là sinh ra đã có những tố chất nội tại cần thiết như sự thu hút, tự tin, thông minh và kỹ năng xã hội khiến họ trở thành những nhà lãnh đạo bẩm sinh.

Have you ever heard someone described as born to lead? According to this point of view, great leaders are simply born with the necessary internal characteristics such as charisma, confidence, intelligence, and social skills that make them natural-born leaders.

Học thuyết về gã khổng lồ cho rằng khả năng lãnh đạo là được di truyền từ cha mẹ tức là những nhà lãnh đạo vĩ đại do bẩm sinh, không phải do môi trường. Nhóm học thuyết này thường mô tả những nhà lãnh đạo vĩ đại là anh hùng, là thánh thần và định mệnh sắp đặt để họ vươn lên thành những nhà lãnh đạo khi cần. Người ta sử dụng thuật ngữ Gã khổng lồ vì vào thời gian bấy giờ, người ta nghĩ rằng thuật lãnh đạo ban đầu là phẩm chất của nam giới, đặc biệt là khi nói đến thuật lãnh đạo quân sự.

Great man theories assume that the capacity for leadership is inherent that great leaders are born, not made. These theories often portray great leaders as heroic, mythic and destined to rise to leadership when needed. The term Great Man was used because, at the time, leadership was thought of primarily as a male quality, especially in terms of military leadership.

2. Nhóm học thuyết về đặc trưng tính cách. Trait Theories

Nguồn: Hubstaff Blog

Khá tương tự như nhóm học thuyết Gã Khổng Lồ, học thuyết về đặc trưng tính cách cho rằng con người ta kế thừa một vài phẩm chất và đặc trưng tính cách nhất định khiến họ phù hợp để trở thành lãnh đạo hơn. Học thuyết đặc trưng tính cách thường xác định một tính cách hoặc đặc trưng hành vi cụ thể nào đó thường có ở những nhà lãnh đạo. Ví dụ, những đặc tính như hướng ngoại, tự tin, và can đảm đều là những đặc tính có thể có liên hệ chặt chẽ với những nhà lãnh đạo tài ba.

Similar in some ways to Great Man theories, trait theories assume that people inherit certain qualities and traits that make them better suited to leadership. Trait theories often identify a particular personality or behavioral characteristics shared by leaders. For example, traits like extroversion, self-confidence, and courage are all traits that could potentially be linked to great leaders.

Nếu những phẩm chất cụ thể là đặc điểm mấu chốt trong thuật lãnh đạo, vậy thì làm cách nào ta có thể lý giải được những người dù sở hữu những đặc tính này nhưng lại không phải là lãnh đạo? Câu hỏi này là một trong những khó khăn khi sử dụng học thuyết về đặc trưng tính cách để giải thích về thuật lãnh đạo. Có rất nhiều người sở hữu những đặc trưng tính cách có quan hệ mật thiết với một nhà lãnh đạo giỏi nhưng rất nhiều trong số này lại chẳng bao giờ tìm kiếm một vị trí mang tính lãnh đạo nào.

If particular traits are key features of leadership, then how do we explain people who possess those qualities but are not leaders? This question is one of the difficulties in using trait theories to explain leadership. There are plenty of people who possess the personality traits associated with leadership, yet many of these people never seek out positions of leadership.

3. Thuyết quyền biến (lãnh đạo tùy biến) Contingency Theories

Nguồn: The Business Journals

Thuyết lãnh đạo quyền biến tập trung vào những yếu tố cụ thể có liên quan đến ngoại cảnh có thể giúp xác định phong cách lãnh đạo cụ thể nào phù hợp nhất cho tình huống bấy giờ. Theo thuyết này, không có phong cách lãnh đạo tốt nhất cho mọi hoàn cảnh.

Contingency theories of leadership focus on particular variables related to the environment that might determine which particular style of leadership is best suited for the situation. According to this theory, no leadership style is best in all situations.

Các nhà nghiên cứu về thuật lãnh đạo White và Hodgson cho rằng lãnh đạo thực sự hiệu quả không chỉ là về phẩm chất của người lãnh đạo mà nó còn là việc ta đạt đến được sự cân bằng giữa hành vi, nhu cầu, và bối cảnh. Nhà lãnh đạo giỏi là người có thể đánh giá được nhu cầu của thành viên, đánh giá tình huống và rồi điều chỉnh hành vi của chính họ cho phù hợp. Thành công sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm phong cách lãnh đạo, phẩm chất của những thành viên và các khía cạnh đặc trưng của tình huống.

Leadership researchers White and Hodgson suggest that truly effective leadership is not just about the qualities of the leader, it is about striking the right balance between behaviors, needs, and context. Good leaders are able to assess the needs of their followers, take stock of the situation, and then adjust their behaviors accordingly. Success depends on a number of variables including the leadership style, qualities of the followers and aspects of the situation.

4. Thuyết lãnh đạo theo tình huống. Situational Theories

Thuyết lãnh đạo theo tình huống cho rằng người lãnh đạo chọn ra hành động tốt nhất dựa vào những đặc tính của tình huống. Những phong cách lãnh đạo khác nhau sẽ phù hợp với những cách ra quyết định khác nhau. Ví dụ, trong một tình huống khi người lãnh đạo là người có kinh nghiệm và kiến thức tốt nhất trong nhóm thì phong cách lãnh đạo độc tài có thể là phù hợp nhất. Trong những tình huống khác, khi thành viên nhóm là những chuyên gia có kỹ năng cao thì phong cách lãnh đạo dân chủ sẽ hiệu quả hơn.

Situational theories propose that leaders choose the best course of action based upon situational variables. Different styles of leadership may be more appropriate for certain types of decision-making. For example, in a situation where the leader is the most knowledgeable and experienced member of a group, an authoritarian style might be most appropriate. In other instances where group members are skilled experts, a democratic style would be more effective.

5. Thuyết hành vi. Behavioral Theories

Nguồn: VIKTRE Career Network

Thuyết hành vi trong nghệ thuật lãnh đạo dựa trên một niềm tin cho rằng những nhà lãnh đạo tài ba là do luyện tập, chứ không phải bẩm sinh. Hãy coi học thuyết này là học thuyết đối nghịch với thuyết Gã khổng lồ. Có gốc rễ từ thuyết hành vi, thuật lãnh đạo này tập trung vào những hành động của người lãnh đạo, không phải những phẩm chất tinh thần hoặc trạng thái nội tâm. Theo thuyết này, con người ta có thể học để trở thành lãnh đạo qua quá trình giảng dạy và quan sát.

Behavioral theories of leadership are based upon the belief that great leaders are made, not born. Consider it the flip-side of the Great Man theories. Rooted in behaviorism, this leadership theory focuses on the actions of leaders, not on mental qualities or internal states. According to this theory, people can learn to become leaders through teaching and observation.

6. Nhóm học thuyết về lãnh đạo kiểm tham gia. Participative Theories

Nguồn: Medium

Học thuyết về thuật lãnh đạo kiểu tham gia cho rằng thuật lãnh đạo lý tưởng là một loại hình tiếp nhận những đóng góp của mọi người vào một kho tàng chung. Những nhà lãnh đạo này khuyến khích sự tham gia và đóng góp từ thành viên trong nhóm và giúp các thành viên cảm thấy mình thuộc về cũng như có cam kết cao hơn trong quá trình ra quyết định. Tuy nhiên, theo thuyết này, người lãnh đạo giữ lại quyền cho phép hoặc không cho phép sự tham gia đóng góp của mọi người.

Participative leadership theories suggest that the ideal leadership style is one that takes the input of others into account. These leaders encourage participation and contributions from group members and help group members feel more relevant and committed to the decision-making process. In participative theories, however, the leader retains the right to allow the input of others.

7. Thuyết quản lý. Management Theories

Nguồn: Corporater

Thuyết quản lý, còn được gọi là thuyết kiểm soát, tập trung vào vai trò giám sát, tổ chức và năng lực thể hiện nhóm. Những học thuyết này gắn thuật lãnh đạo vào một hệ thống thưởng phạt. Học thuyết quản lý thường được áp dụng trong kinh doanh; khi nhân viên thành công, họ được thưởng; khi thất bại, họ sẽ bị khiển trách hoặc trừng phạt.

Management theories, also known as transactional theories, focus on the role of supervision, organization and group performance. These theories base leadership on a system of rewards and punishments. Managerial theories are often used in business; when employees are successful, they are rewarded; when they fail, they are reprimanded or punished.

Nhóm học thuyết về mối quan hệ. Relationaship Theories

Nguồn: LSE Blogs

Nhóm học thuyết về mối quan hệ, còn được biết đến là nhóm học thuyết về lãnh đạo chuyển đổi, tập trung vào những kết nối hình thành giữa những người lãnh đạo và những người đi theo họ. Những nhà lãnh đạo theo phong cách chuyển đổi tạo động lực và truyền cảm hứng cho người khác bằng cách giúp đỡ các thành viên nhìn ra được tầm quan trọng và lợi ích lớn lao chung của công việc. Những nhà lãnh đạo này tập trung vào năng lực thể hiện của các thành viên trong nhóm, những vẫn muốn mỗi thành viên đạt đến những cột mốc năng lực của bản thân. Những nhà lãnh đạo theo phong cách này thường có những tiêu chuẩn đạo đức và nguyên tắc xử thế cao.

Relationship theories, also known as transformational theories, focus upon the connections formed between leaders and followers. Transformational leaders motivate and inspire people by helping group members see the importance and higher good of the task. These leaders are focused on the performance of group members, but also want each person to fulfill his or her potential. Leaders with this style often have high ethical and moral standards.

Kết luận. Final thoughts

Có rất nhiều cách để đào sâu về nghệ thuật lãnh đạo, từ tập trung vào đặc trưng tính cách của những người lãnh đạo giỏi đến nhấn mạnh vào các khía cạnh của bối cảnh giúp xác định cách con người ta dẫn dắt vấn đề. Cũng như hầu hết chủ đề khác, thuật lãnh đạo là một chủ đề đa diện, và bao gồm một hỗn hợp nhiều yếu tố giúp xác định tại sao con người ta lại trở thành những nhà lãnh đạo tài ba. Tìm hiểu sâu hơn về những điều khiến con người ta trở thành những nhà lãnh đạo mạnh mẽ là một cách có thể làm cải thiện kỹ năng của chính bạn.

There are many different ways of thinking about leadership, ranging from focusing on the personality traits of great leadership to emphasizing aspects of the situation that help determine how people lead. Like most things, leadership is a highly multi-faceted subject and it is a mixture of many factors that help determine why some people become great leaders. Learn more about some of the things that make people strong leaders is one way of potentially improving your own skills.

Nguồn: Ape

Tham khảo. View Article Sources

Gill, R. (2011). Theory and practice of leadership. London: SAGE Publications.

Nguồn: https://www.verywellmind.com/leadership-theories-2795323

Như Trang.